Μία πρόσφατη γενετική εξέταση των λειψάνων ενός παιδιού το οποίο είχε ταφεί πριν από εκατοντάδες χρόνια έφερε στο φως τα ανατριχιαστικά ήθη που επικρατούσαν εκείνη την εποχή σε συγκεκριμένη κοινωνία και μάλιστα σε ένα τμήμα της.
Το παιδί ήταν θαμμένο στην αρχαία πόλη του Paquimé, στο βόρειο Μεξικό. Η εξέταση του DNA που έγινε στα λείψανά του, έφερε στο φως μία αναπάντεχη διαπίστωση: οι γονείς του παιδιού ήταν στενοί συγγενείς, πιθανώς ετεροθαλή αδέλφια ή θείος / θεία και ανιψιός /ανιψιά.
Στις περισσότερες ανθρώπινες κοινωνίες, ένωση με συγγένεια τέτοιου βαθμού είναι εξαιρετικά σπάνια ή και απαγορευμένη. Όμως όπως φαίνεται, ήταν ανεκτή, αν όχι επιθυμητή, στις ελίτ του Paquimé κατά το απόγειο του πολιτισμού του, τον 13ο και 14ο αιώνα.
Από τα υψηλότερα επίπεδα αιμομιξίας στην Αμερική
Η ανάλυση του αρχαίου DNA που λήφθηκε από το παιδί από την Ταφή 23-8, έδειξε ότι, οι γονείς του είχαν ίδιο γονιδίωμα από 25% έως 50%, υποδηλώνοντας συγγένεια πρώτου ή δεύτερου βαθμού. Πρόκειται για ένα από τα υψηλότερα επίπεδα συγγένειας που έχουν καταγραφεί σε ανθρώπους της Αμερικής.
Το Paquimé, ή αλλιώς Casas Grandes, υπήρξε σημαντικό αστικό και τελετουργικό κέντρο του βορειοδυτικού Μεξικό της προ-Ισπανικής περιόδου. Ο χώρος ξεχωρίζει για την έκτασή του, την αρχιτεκτονική του περιπλοκότητα και τον πλούτο πολυτελών αγαθών, πυροδοτώντας μία έντονη συζήτηση μεταξύ των αρχαιολόγων σχετικά με την κοινωνική του οργάνωση.
Ήταν μία ιεραρχική και ελιτιστική κοινωνία, ή κοσμοπολίτικη κοινότητα; Η ανακάλυψη της Ταφής 23-8, προσέφερε νέα στοιχεία σχετικά με την κοινωνική δομή του Paquimé. Η προνομιούχος θέση στην οποία ανακαλύφθηκε το παιδί, μαζί με σημαντικά τελετουργικά αντικείμενα, σε μία από τις πιο σημαντικές δομές του χώρου, υποδηλώνει ότι το παιδί ήταν μέλος της τοπικής ελίτ.
Επιπλέον, ο υψηλός βαθμός συγγένειας των γονέων του δείχνει ότι αυτή η ελίτ μπορεί να χρησιμοποιούσε τους γάμους μεταξύ στενών συγγενών ως στρατηγική για την εδραίωση και νομιμοποίηση της εξουσίας της.
Μία από τις σημαντικότερες περιοχές της Μεσοαμερικής
Το Paquimé υπήρξε μία από τις πιο σημαντικές περιοχές στο βορειοδυτικό Μεξικό και τις νοτιοδυτικές Ηνωμένες Πολιτείες του 13ου και 14ου αιώνα. Με περισσότερα από 1.100 δωμάτια και με ορισμένα κτίρια που έφταναν σε ύψος τους τρεις ορόφους, η περιοχή ξεχώριζε για το μέγεθός της, την αρχιτεκτονική της πολυπλοκότητα και την αφθονία των εμπορικών αγαθών από τη Μεσοαμερική και άλλες περιοχές.
Η Ταφή 23-8 βρίσκεται σε μία δομή που ονομάζεται το Σπίτι του Πηγαδιού (House of the Well), ένα από τα σημαντικότερα σημεία του αρχαιολογικού χώρου. Ο τάφος του παιδιού, ηλικίας από 2 έως 5 ετών, βρέθηκε γύρω από έναν από τους ξύλινους στύλους που υποβάσταζαν την οροφή και τον επάνω όροφο του δωματίου.
Σύμφωνα με τους ερευνητές, η θέση αυτή υποδεικνύει ότι το παιδί θάφτηκε εκεί ως ένα είδος «ικετευτικής προσφοράς», όταν τοποθετήθηκε ο στύλος. Για την ποσοτικοποίηση του βαθμού συγγένειας, οι ερευνητές εφάρμοσαν την τεχνική του τεστ ομοζυγωτικότητας (γενετικής ομοιότητας, ROH).
Ο βαθμός συγγένειας
Το τεστ ομοζυγωτικότητας βοηθά στην εκτίμηση του βαθμού συγγένειας ανάμεσα στους γονείς, βάσει του γονιδιώματος. Στην περίπτωση της Ταφής 23-8 οι τιμές του τεστ ομοζυγωτικότητας δείχνουν ότι οι γονείς ήταν ετεροθαλή αδέλφια, ή θείος/ θεία και ανιψιός/ ανιψιά, ή παππούς/γιαγιά – εγγόνι, δηλαδή συγγενείς πρώτου ή δεύτερου βαθμού.
Εκτός από τη γενετική ανάλυση, οι ερευνητές διεξήγαγαν μελέτες με ισότοπα στροντίου, από τις οποίες προέκυψε ότι το παιδί καταγόταν από την περιοχή του Paquimé, ενώ η ραδιοχρονολόγηση με άνθρακα έδειξε ότι οι ταφές στο σημείο ήταν στο ζενίθ τους την περίοδο μεταξύ του 1301 και 1397 μ.Χ.
Σύμφωνα με τους ερευνητές, το παιδί ήταν το μόνο άτομο στο Paquimé που θάφτηκε γύρω από έναν στύλο. Είναι μάλλον απίθανο να πρόκειται για σύμπτωση.
Η επισκόπηση της εθνογραφικής / ανθρωπολογικής βιβλιογραφίας και συνολικά τα δεδομένα DNA, υποδηλώνουν ότι, υπήρχαν ταμπού ενάντια στις επιμειξίες και δεν αφορούσαν αποκλειστικά σχέσεις μεταξύ αδελφών. Θεωρητικώς δηλαδή η αιμομιξία ήταν κάτι που απαγορευόταν.
Οι εξαιρέσεις
Οι καταγεγραμμένες περιπτώσεις όπου, αυτού του είδους οι αιμομικτικές σχέσεις ήταν, παρά τα ταμπού, δεκτές, είναι κυρίως μεταξύ οικογενειών της ελίτ μέσα σε κοινωνικά ιεραρχημένες κοινωνίες.
Οι αρχαιολόγοι καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι τα αποτελέσματα αυτά υποδηλώνουν ότι η Ταφή 23-8 αποτελούσε μέρος μιας εξίσου ιεραρχημένης κοινωνίας στο Paquimé. Άλλωστε συζητούν εδώ και πολύ καιρό τη φύση της κοινωνικής οργάνωσης του Paquimé. Τα δεδομένα από την ταφή 23-8 υποδηλώνουν ότι υπήρχε μια τάξη ελίτ στο Paquimé, η οποία μπορεί να προσπάθησε να εδραιώσει την εξουσία της και την ισχύ της με ενδογαμία που έφτανε στην αιμομιξία μεταξύ στενών συγγενών.
