Μερικοί από τους πρώτους κατοίκους στην Βόρεια Αμερική ενδέχεται να έφτασαν στην ήπειρο μέσω ενός θαλάσσιου παγωμένου δρόμου πριν από περίπου 24.000 χρόνια.
Τα ευρήματα της έρευνας, η οποία παρουσιάστηκε στην ετήσια συνάντηση της Αμερικανικής Γεωφυσικής Ένωσης (AGU23) στο Σαν Φρανσίσκο, ρίχνουν νέο φως στους κατοίκους της Αμερικής, που προκαλούν τις σημαντικότερες διαφωνίες στην αρχαιολογία.
Για δεκαετίες, οι ειδικοί υποστήριζαν ότι οι άνθρωποι έφτασαν για πρώτη φορά στη Βόρεια Αμερική πριν από περίπου 13.000 χρόνια. Διέσχισαν μια χερσαία γέφυρα γνωστή ως Beringia που συνέδεε τη σημερινή Αλάσκα με το βορειοανατολικό άκρο της ασιατικής ηπείρου. Σύμφωνα με την υπόθεση των επιστημόνων, αυτοί οι άνθρωποι στη συνέχεια μετακινήθηκαν νοτιότερα μέσω ενός διαδρόμου που άνοιξε για λίγο ανάμεσα σε δύο τεράστια στρώματα πάγου που κάλυπταν τα περισσότερα από τα τμήματα της Βόρειας Αμερικής εκείνη την εποχή.
Ωστόσο τα αρχαιολογικά και γενετικά στοιχεία δείχνουν τώρα ότι οι άνθρωποι είχαν φτάσει στη Βόρεια Αμερική τουλάχιστον πριν από περίπου 16.000 χρόνια, και πιθανώς νωρίτερα ή ακόμα και πριν από το Τελευταίο Μέγιστο Παγετώνων (LGM). Αυτή ήταν μια περίοδος στην ιστορία της Γης όταν τα στρώματα πάγου και οι παγετώνες έφτασαν στη μεγαλύτερη έκτασή τους κατά την τελευταία εποχή των παγετώνων.
Τι δείχνουν τα ευρήματα
Τα στοιχεία που υποδεικνύουν την εγκατάσταση ανθρώπων στην Αμερική πριν από 16.000 χρόνια έχουν συχνά αντιμετωπιστεί με σκεπτικισμό από τους επιστήμονες. Τα πρόσφατα ευρήματα, όπως η χρονολόγηση διατηρημένων ανθρώπινων αποτυπωμάτων στο Νέο Μεξικό πριν από 23.000 με 21.000 χρόνια, βοηθούν να ξαναγραφτεί η ιστορία.
Οι άνθρωποι που έφτασαν από τη βορειοανατολική Ασία πριν από περίπου 14.000 με 26.000 χρόνια πιθανότατα θα είχαν μετακινηθεί σταδιακά στη Βόρεια Αμερική κατά μήκος της ακτής του Ειρηνικού, ακολουθώντας τους άφθονους πόρους που βρίσκονταν στα παράκτια ύδατα.
Κι αυτό γιατί η εσωτερική διαδρομή θα ήταν μπλοκαρισμένη εκείνη την περίοδο. Ο διάδρομος χωρίς πάγο μεταξύ των δύο μεγάλων τμημάτων πάγου δεν θεωρείται ότι έχει ανοίξει πλήρως πριν από 13.800 χρόνια, σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό PNAS.
Ωστόσο, οι περιβαλλοντικές συνθήκες κατά μήκος της διαδρομής της ακτής του Ειρηνικού θα αποτελούσαν πρόκληση κατά τη διάρκεια του ύστερου Πλειστόκαινου -της γεωλογικής εποχής που διήρκεσε πριν από περίπου 12.000 χρόνια έως 2,58 εκατομμύρια χρόνια, σύμφωνα με τους συγγραφείς της νέας έρευνας, που παρουσιάστηκε στο Σαν Φρανσίσκο.
Παλαιότερη έρευνα, για παράδειγμα, πρότεινε ότι το γλυκό νερό από την τήξη των παγετώνων στο τελευταίο τμήμα του Πλειστόκαινου μπορεί να είχε δημιουργήσει ένα ισχυρό ρεύμα που δυσκόλευε τους ανθρώπους να ταξιδεύουν κατά μήκος της ακτής.
«Παραμένει ασαφές εάν η παράκτια διαδρομή ήταν βατή σε όλη αυτή την περίοδο ή αν υπήρξαν στιγμές που η κίνηση εμποδίζονταν από παγετώνες που έφταναν στη θάλασσα, ισχυρά ωκεάνια ρεύματα και/ή παρατεταμένες συνθήκες θαλάσσιου πάγου», γράφει η νέα μελέτη.
Χρησιμοποίησαν τον θαλάσσιο πάγο για να μετακινηθούν
Προκειμένου να ρίξουν φως σε αυτή την κρίσιμη περίοδο της ανθρώπινης μετανάστευσης, η γεωλόγος, Summer Praetorius του Γεωλογικού Ινστιτούτου των ΗΠΑ και οι συνεργάτες της αναδημιούργησαν το αρχαίο κλίμα του Βορειοδυτικού Ειρηνικού κατά τη διάρκεια του ύστερου Πλειστόκαινου χρησιμοποιώντας μοντέλα προσομοίωσης στον υπολογιστή. Στόχος τους ήταν να εκτιμήσουν βιώσιμες χρονικές περιόδους κατά τις οποίες οι άνθρωποι μπορούσαν να έχουν διασχίσει τον παράκτιο διάδρομο.
Τα ευρήματα της μελέτης δείχνουν ότι ο θαλάσσιος πάγος μπορεί να ήταν ένας τρόπος για τους ανθρώπους να μετακινηθούν πιο νότια. Κατά τη δημιουργία των μοντέλων στον υπολογιστή, οι ερευνητές χρησιμοποίησαν δεδομένα που συλλέχθηκαν από ιζήματα των ωκεανών κατά μήκος της ακτής. Τα περισσότερα από τα δεδομένα προέρχονταν από μικροσκοπικό, απολιθωμένο πλαγκτόν, το οποίο βοήθησε τους επιστήμονες να ανακατασκευάσουν τις αρχαίες θερμοκρασίες των ωκεανών, την περιεκτικότητα σε άλατα και την κάλυψη από τον θαλάσσιο πάγο.
Η Praetorious και οι συνεργάτες της ανακάλυψαν ότι τα ωκεάνια ρεύματα ήταν υπερδιπλάσια από αυτά που είναι σήμερα κατά το ύψος του Τελευταίου Μέγιστου Παγετώνων (LGM) πριν από περίπου 20.000 χρόνια. Αν και δεν θα ήταν αδύνατο ένας άνθρωπος να κάνει κουπί κόντρα σε αυτά τα ρεύματα, οι συνθήκες θα έκαναν πολύ δύσκολο το ταξίδι με βάρκα κατά μήκος της παράκτιας διαδρομής, σύμφωνα με τη μελέτη.
Τα ευρήματα, όμως, δείχνουν ότι η παράκτια περιοχή φιλοξενούσε θαλάσσιο πάγο τους χειμώνες την περίοδο μέχρι και πριν 15.000 χρόνια. Οι πρώτοι Αμερικανοί μπορεί να χρησιμοποίησαν αυτόν τον παγωμένο διάδρομο για να μετακινηθούν και να κυνηγήσουν θαλάσσια θηλαστικά. Έτσι σταδιακά έφτασαν προς τον νότο της Αμερικής. Αυτή η πρακτική είναι παρόμοια με αυτή των σύγχρονων ανθρώπων της Αρκτικής που ταξιδεύουν κατά μήκος του θαλάσσιου πάγου με έλκηθρα που τα σέρνουν σκύλοι και οχήματα χιονιού.
«Αντί να πρέπει να κωπηλατήσουν ενάντια σε αυτό το φρικτό παγετωνικό ρεύμα, ίσως χρησιμοποιούσαν τον θαλάσσιο πάγο ως πλατφόρμα», ανέφερε η Praetorius. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι συνθήκες στις περιόδους που εκτείνονται πριν από 22.000 με 24.500 χρόνια και πριν από 14.800 με 16.400 χρόνια θα ήταν πιο ευνοϊκές για την πρώιμη μετανάστευση κατά μήκος της ακτής της Αλάσκας. Πιθανότατα η μετανάστευση αυτή ήταν υποβοηθούμενη από την παρουσία χειμερινού θαλάσσιου πάγου.
Η εύρεση συγκεκριμένων αποδεικτικών στοιχείων ότι οι άνθρωποι χρησιμοποιούσαν τον θαλάσσιο πάγο για να ταξιδέψουν θα αποτελέσει πρόκληση για τους επιστήμονες. Τυχόν αρχαιολογικά ευρήματα που θα ενίσχυαν την υπόθεση των επιστημόνων θα βρίσκονται πλέον κάτω από την επιφάνεια του νερού.
Βέβαια, τα τελευταία ευρήματα παρέχουν ένα νέο πλαίσιο για την κατανόηση του τρόπου με τον οποίο οι άνθρωποι μπορεί να έφτασαν στη Βόρεια Αμερική χωρίς κάποια γέφυρα από την ξηρά ή ένα ταξίδι στον ωκεανό.
Τα μοντέλα της ομάδας έδειξαν επίσης ότι τα ρεύματα της ακτής της Αλάσκας πιθανότατα είχαν ηρεμήσει πριν από περίπου 14.000 χρόνια, πράγμα που σημαίνει ότι θα ήταν ευκολότερο να ταξιδέψει κανείς κατά μήκος της ακτής μετά από αυτήν την περίοδο. «Τίποτα δεν μπορεί να αποκλειστεί. Πάντα θα μας εκπλήσσει η αρχαία ανθρώπινη εφευρετικότητα», σημείωσε η Praetorius.
