Έχετε δει ποτέ όνειρο στο οποίο έπεφταν τα δόντια σας; Αν ναι, δεν είστε μόνοι. Αυτά τα όνειρα είναι αρκετά κοινά. Έχετε αναρωτηθεί όμως ποτέ γιατί τα έχουν τόσοι πολλοί άνθρωποι; Μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Frontiers in Psychology προσπάθησε να αποκαλύψει τους λόγους πίσω από αυτά τα περίεργα όνειρα και βρήκε μια σχέση με τα οδοντικά προβλήματα κατά τη διάρκεια του ύπνου.
Τα όνειρα με τα δόντια, όπως εκείνα όπου τα δόντια σας πέφτουν, σπάνε ή σαπίζουν, είναι από τα πιο διαδεδομένα θέματα ονείρων που βλέπουν οι άνθρωποι.
Στην πραγματικότητα, περίπου το 39% των ερωτηθέντων σε άλλη μελέτη ανέφεραν ότι είχαν ονειρευτεί δόντια τουλάχιστον μία φορά. Τα όνειρα με δόντια έχουν προβληματίσει τους ερευνητές επειδή δεν φαίνεται να ευθυγραμμίζονται με την «υπόθεση της συνέχειας», η οποία υποδηλώνει ότι τα όνειρά μας επηρεάζονται από τις ανησυχίες και τις εμπειρίες μας όταν είμαστε ξύπνιοι.
Με τα χρόνια, έχουν προταθεί διάφορες ερμηνείες για τα όνειρα με δόντια, που κυμαίνονται από συμβολικές ερμηνείες έως ψυχολογική δυσφορία. Μερικοί πίστευαν ότι αυτά τα όνειρα ήταν προφητικά, σηματοδοτώντας τον επικείμενο θάνατο ενός μέλους της οικογένειας, ενώ άλλοι πίστευαν ότι αντιπροσώπευαν σεξουαλικά στοιχεία ή τον φόβο ότι μεγαλώνουμε.
Ωστόσο, μέχρι τώρα, υπήρχε περιορισμένη εμπειρική έρευνα για το θέμα. «Νόμιζα ότι ήταν αρκετά αινιγματικό το γεγονός ότι ένα από τα πιο διαδεδομένα όνειρα (δόντια που πέφτουν) απεικόνιζε μια εμπειρία που σπάνια περιγράφει τις εμπειρίες των ενηλίκων στην πραγματική ζωή», εξήγησε η συγγραφέας της μελέτης Nirit Soffer-Dudek, διευθύντρια του Εργαστηρίου Συνείδησης και Ψυχοπαθολογίας του Πανεπιστημίου Ben-Gurion.
«Έτσι, η αρχή της συνέχειας του ονείρου (το γεγονός ότι ονειρευόμαστε για αυτό που απασχολεί το μυαλό μας όταν είμαστε ξύπνιοι) δεν θα μπορούσε να είναι μια κεντρική εξήγηση για αυτά τα όνειρα και μια άλλη αρχή έπρεπε να προσδιοριστεί ως εξήγηση», είπε η Nirit Soffer-Dudek.
Πώς έγινε η έρευνα
Αυτή η έρευνα, μέρος μιας ευρύτερης μελέτης περιελάμβανε 210 συμμετέχοντες, κυρίως φοιτητές (ηλικιακό εύρος: 18–28 ετών). Οι ερευνητές χορήγησαν ερωτηματολόγια για να αξιολογήσουν διάφορους παράγοντες, συμπεριλαμβανομένων των θεμάτων των ονείρων, της ψυχολογικής δυσφορίας, των οδοντικών ενοχλήσεων και της ποιότητας του ύπνου.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον είχαν δύο πτυχές του οδοντικών ενοχλήσεων: το τρίξιμο των δοντιών κατά τη διάρκεια του ύπνου και η αίσθηση έντασης ή ευαισθησίας στα δόντια κατά το ξύπνημα.
Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν την Κλίμακα Dream Motif Scale (DMS), η οποία αποτελούνταν από 100 θέματα ονείρων που μετρήθηκαν σε μια κλίμακα 5 σημείων για να αξιολογήσουν τη συχνότητα του συγκεκριμένου περιεχομένου ονείρων.
Επικεντρώθηκαν σε τέσσερα στοιχεία, συμπεριλαμβανομένου αυτού που σχετίζεται με τα όνειρα με δόντια. Για τη μέτρηση της ψυχολογικής δυσφορίας, οι ερευνητές χρησιμοποίησαν το Brief Symptom Inventory (BSI), μια ολοκληρωμένη έρευνα 53 στοιχείων που αξιολόγησε διάφορα ψυχολογικά συμπτώματα που βιώθηκαν από τους συμμετέχοντες τον περασμένο μήνα.
Επιπλέον, χρησιμοποίησαν τον δείκτη ποιότητας ύπνου του Πίτσμπουργκ (PSQI) για να αξιολογήσουν την ποιότητα του ύπνου τον προηγούμενο μήνα, συμπεριλαμβανομένης της παρουσίας διαταραχών ύπνου. Η μελέτη περιελάμβανε επίσης ερωτήσεις αυτοαναφοράς σχετικά με τις οδοντικές ενοχλήσεις, ειδικά το τρίξιμο των δοντιών κατά τη διάρκεια του ύπνου και την αίσθηση έντασης στα δόντια κατά το ξύπνημα, καθώς και τη συχνότητά τους τον τελευταίο μήνα.
Σημαντική σχέση των ονείρων με δόντια με τις οδοντικές ενοχλήσεις
Οι ερευνητές βρήκαν μια σημαντική σχέση μεταξύ των ονείρων με δόντια και των οδοντικών ενοχλήσεων, ειδικά την ένταση στα δόντια κατά το ξύπνημα. Αυτό σημαίνει ότι οι άνθρωποι που είδαν όνειρα στα οποία έπεφταν τα δόντια τους ήταν πιο πιθανό να αναφέρουν αισθήσεις ευαισθησίας ή έντασης στα δόντια, τα ούλα ή τα σαγόνια όταν ξυπνούσαν.
Τα ευρήματα υποδεικνύουν «ότι τα όνειρα αντανακλούν όχι μόνο ψυχολογικές διεργασίες αλλά και φυσικές και ότι τα όνειρα με πτώση δοντιών, ειδικά εάν συνδυάζονται με μια αίσθηση δυσφορίας στη γνάθο το πρωί, μπορεί να αντικατοπτρίζουν το τρίξιμο των δοντιών κατά τον ύπνο», ανέφερε η Nirit Soffer-Dudek.
Είναι ενδιαφέρον ότι αυτή η συσχέτιση δεν παρατηρήθηκε με το τρίξιμο των δοντιών, παρόλο που συνήθως σχετίζεται με οδοντικές ενοχλήσεις. Οι ερευνητές θεωρούν ότι πολλά άτομα μπορεί να αγνοούν το τρίξιμο των δοντιών τους κατά τη διάρκεια του ύπνου, αλλά συνειδητοποιούν την οδοντική διέγερση μετά από ενοχλήσεις στην στοματική κοιλότητα κατά το ξύπνημα.
Καταρρίφθηκε η άποψη για την σύνδεση με ψυχολογικές ανησυχίες
Επιπλέον, η μελέτη αποκάλυψε ότι τα όνειρα με δόντια δεν σχετίζονταν με ψυχολογική δυσφορία ή την ποιότητα ύπνου, καταρρίπτοντας την ιδέα ότι αυτά τα όνειρα βασίζονται κυρίως σε ψυχολογικές ανησυχίες.
Η έλλειψη σύνδεσης μεταξύ των ονείρων με δόντια και της ψυχολογικής δυσφορίας προκάλεσε έκπληξη στους επιστήμονες. «Νόμιζα ότι θα βρίσκαμε μια ισχυρότερη συσχέτιση μεταξύ των ονείρων με δόντια που πέφτουν και της ψυχολογικής δυσφορίας», σημείωσε η Soffer-Dudek.
Αυτό το εύρημα αμφισβητεί την παραδοσιακή άποψη ότι τα όνειρα με δόντια που πέφτουν είναι συμβολικές αναπαραστάσεις μίας ψυχολογικής αναταραχής. Αντίθετα, η μελέτη υποδηλώνει ότι αυτά τα όνειρα μπορεί να έχουν φυσική βάση αντί να είναι καθαρά σύμβολα ψυχολογικών συμπτωμάτων.
Η μελέτη παρέχει πολύτιμες γνώσεις για το αίνιγμα των ονείρων με δόντια αλλά έχει περιορισμούς. Το δείγμα της μελέτης αποτελούνταν κυρίως από φοιτητές, γεγονός που θα μπορούσε ενδεχομένως να περιορίσει τη γενίκευση των ευρημάτων σε άλλους πληθυσμούς. Επιπλέον, η αξιολόγηση των οδοντικών ενοχλήσεων βασίστηκε σε μέτρα αυτοαναφοράς, τα οποία μπορεί να μην έχουν πάντα απόλυτη ακρίβεια.
«Αυτή ήταν μια προκαταρκτική, διατομεακή μελέτη και το μέγεθος του αποτελέσματος ήταν μέτριο. Έτσι, χρειάζονται επαναλήψεις καθώς και διαχρονικές μελέτες. Επίσης, το μέτριο μέγεθος του αποτελέσματος σημαίνει ότι η ενόχληση της γνάθου και των δοντιών εξηγεί μόνο ένα κομμάτι της διακύμανσης σε τέτοια όνειρα. Επομένως υπάρχουν πολλά που πρέπει να εξηγηθούν. Τέλος, χρειαζόμαστε μελέτες σε δείγματα με οδοντικά προβλήματα για να ρίξουμε περισσότερο φως σε αυτούς τους μηχανισμούς», εξήγησε η Soffer-Dudek.
Η μελλοντική έρευνα σε αυτό το ενδιαφέρον πεδίο θα μπορούσε να περιλαμβάνει μεγαλύτερα και πιο διαφορετικά δείγματα, που θα περιλαμβάνουν ένα ευρύτερο φάσμα ηλικιακών ομάδων και υποβάθρων.
Οι ερευνητές μπορεί επίσης να διερευνήσουν άλλες σωματικές αισθήσεις, όπως πόνο στα ούλα, πονόδοντο ή ακόμα και οδοντιατρικές επεμβάσεις, για να κατανοήσουν βαθύτερα τη σχέση μεταξύ των θεμάτων των ονείρων και της σωματικής δυσφορίας κατά τη διάρκεια του ύπνου.
Δεν είναι πλήρως κατανοητοί οι μηχανισμοί αυτών των ονείρων
Η μελέτη που διεξήχθη από ερευνητές στο Πανεπιστήμιο Ben-Gurion έχει κάνει σημαντικά βήματα στην αποκάλυψη του μυστηρίου των ονείρων με δόντια. Αν και οι ακριβείς μηχανισμοί πίσω από αυτά τα όνειρα δεν είναι ακόμη πλήρως κατανοητοί, τα ευρήματα υποδηλώνουν ότι μπορεί να έχουν μια φυσική βάση που σχετίζεται με τις οδοντικές ενοχλήσεις και δεν αντιπροσωπεύουν μόνο συμβολικές εκφράσεις ψυχολογικής δυσφορίας.
Έτσι, την επόμενη φορά που θα βρεθείτε στη μέση ενός ονείρου με δόντια, αφιερώστε λίγο χρόνο για να σκεφτείτε πώς νιώθετε τα δόντια σας όταν ξυπνάτε. Θα μπορούσε να υπάρχει μια σύνδεση μεταξύ των ζωντανών εικόνων στα όνειρά σας και των σωματικών αισθήσεων στο στόμα.
Αυτή η μελέτη μας υπενθυμίζει ότι τα όνειρα, ακόμη και τα πιο περίεργα, μπορούν να προσφέρουν ενδιαφέρουσες ιδέες για την περίπλοκη σχέση μεταξύ του σώματός και του υποσυνείδητου μας.
