Στην αρχαία πόλη της Τροίας – που περιλαμβάνεται στον κατάλογο Μνημείων Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO και βρίσκεται στη βορειοδυτική Τουρκία – οι αρχαιολόγοι έχουν επικεντρώσει φέτος τις προσπάθειές τους σε έναν συγκεκριμένο στόχο: την ανακάλυψη φυσικών αποδεικτικών στοιχείων που ενδεχομένως να συνδέονται με τον θρυλικό Τρωικό Πόλεμο.
Παρόλο που οι ανασκαφές άρχισαν ξανά πρόσφατα, τα πρώτα ευρήματα ήδη θεωρούνται ελπιδοφόρα, συμπεριλαμβανομένης μιας κρύπτης με σφενδονόλιθους ηλικίας 3.500 ετών, που βρέθηκαν κοντά σε ένα παλάτι που αποδίδεται στην Ύστερη Εποχή του Χαλκού.
Επικεφαλής της ομάδας είναι ο καθηγητής Ρουστέμ Ασλάν του Πανεπιστημίου Τσανάκκαλε Ονσεκίζ Μαρτ (COMU). Οι εργασίες διεξάγονται υπό την αιγίδα του Υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού της Τουρκίας, με τη στήριξη της Περιφερειακής Διοίκησης, της κοινοτικής διοίκησης του χωριού Τεβφίκιγε, και κύριο χορηγό την εταιρεία ICDAS, μία κορυφαία τουρκική βιομηχανία.
Στο μικροσκόπιο το «στρώμα καταστροφής» που συνδέεται με τον Τρωικό πόλεμο
Οι φετινές ανασκαφές εστιάζουν σε αυτό που οι αρχαιολόγοι αποκαλούν «στρώμα καταστροφής» της Ύστερης Εποχής του Χαλκού, το οποίο χρονολογείται περίπου στον 13ο αιώνα π.Χ. Η περίοδος αυτή συχνά συνδέεται με τον θρυλικό Τρωικό Πόλεμο, που λέγεται ότι διεξήχθη ανάμεσα στους Έλληνες και τους Τρώες, ύστερα από την αρπαγή της Ωραίας Ελένης από τον πρίγκιπα Πάρη της Τροίας.
Ο καθηγητής Ασλάν ανέφερε ότι σε προηγούμενες έρευνες κοντά στο ανάκτορο και τα οχυρωματικά τείχη είχαν βρεθεί αρκετά αντικείμενα που σχετίζονται με τον πόλεμο, όπως αιχμές βελών. «Στις φετινές μας εργασίες, σκοπός μας είναι να φτάσουμε στο στρώμα καταστροφής της Ύστερης Εποχής του Χαλκού, το οποίο θεωρείται ότι συνδέεται με τον Τρωικό Πόλεμο», δήλωσε.
Πρώιμα σημάδια πολέμου: φωτιά, όπλα και βιαστικές ταφές
Ο Ασλάν τόνισε ότι, αν και είναι δύσκολο να εντοπιστούν ίχνη αρχαίων πολεμικών συγκρούσεων, προηγούμενες ανασκαφές -ιδιαίτερα εκείνες που διεξήχθησαν τη δεκαετία του 1930 από τον Καρλ Μπλέγκεν και τη δεκαετία του 1980 από τον Μάνφρεντ Όσμαν Κόρφμαν- είχαν αποκαλύψει ενδείξεις βίαιης καταστροφής, όπως καμένα στρώματα, κατεστραμμένα κτίρια και πρόχειρα θαμμένους σκελετούς στις περιοχές που σήμερα ονομάζονται Τροία VI και Τροία VII.
«Αυτά τα στρώματα καταστροφής περιέχουν πολεμικά εργαλεία και ανακατεμένα ανθρώπινα λείψανα, που ενδέχεται να υποδηλώνουν σύγκρουση», ανέφερε ο Ασλάν. «Συναντήσαμε τα πρώτα ίχνη τέτοιων στρωμάτων στην περιοχή ανάμεσα στην αγορά, το ανάκτορο και τα οχυρωματικά τείχη.»
Η αρχαιολογική ομάδα συνεχίζει τώρα τις εργασίες της για να επεκτείνει αυτές τις ανασκαφικές τομές, στο πλαίσιο του προγράμματος «Κληρονομιά για το Μέλλον», με την ελπίδα να συγκεντρώσει πιο ξεκάθαρες αποδείξεις για μια σημαντική πολεμική σύγκρουση. Όπως είπε ο Ασλάν: «Ελπίζουμε η φετινή περίοδος να φέρει εκπληκτικά αποτελέσματα.»
Σφενδονόλιθοι μαρτυρούν στρατιωτική δραστηριότητα κοντά στο ανάκτορο
Ανάμεσα στα πιο πρόσφατα ευρήματα συγκαταλέγονται σφενδονόλιθοι από πηλό και ποταμίσια βότσαλα, που εντοπίστηκαν σε μεγάλη πυκνότητα ακριβώς μπροστά από το ανακτορικό οικοδόμημα που αποδίδεται στην Τροία VI. Αυτά τα βλήματα – μικρές, στρογγυλεμένες πέτρες που χρησιμοποιούνταν μαζί με σφεντόνες – ήταν κοινό όπλο κατά τη διάρκεια της Εποχής του Χαλκού και φαίνεται πως εναποτέθηκαν σκόπιμα.
Σύμφωνα με τον καθηγητή Άσλαν, η τοποθεσία και η ποσότητα των λίθων υποδηλώνουν στρατιωτική χρήση. «Το γεγονός ότι αποκαλύφθηκαν τόσοι σφενδονόλιθοι σε τόσο μικρή περιοχή μπροστά από το ανάκτορο παραπέμπει σε δραστηριότητα που σχετίζεται με άμυνα ή επίθεση», δήλωσε. «Πέρυσι, βρήκαμε επίσης δύο αιχμές βελών από την ίδια περίοδο στην περιοχή αυτή, κάτι που δείχνει πως ενδέχεται να ακολουθήσουν ακόμη πιο σημαντικά ευρήματα».
Ένας μύθος με ρίζες σε υλικά ευρήματα
Ο Τρωικός Πόλεμος, που για καιρό θεωρούνταν απλώς ένας μύθος, έχει γοητεύσει μελετητές και αρχαιολόγους ήδη από τον 19ο αιώνα. Οι ανασκαφές στην Τροία ξεκίνησαν το 1863 με τον Φρανκ Κάλβερτ, ακολούθησε ο Χάινριχ Σλήμαν το 1871, και στη συνέχεια ο Βίλχελμ Ντέρπφελντ και ο Καρλ Μπλέγκεν. Σήμερα, η έρευνα συνεχίζεται με σκοπό να διαπιστωθεί πόσο από το ομηρικό έπος βασίζεται σε ιστορικά γεγονότα.
Αν και η ιστορία του πολέμου είναι θρυλική – περιλαμβάνοντας το ξύλινο άλογο, θεϊκές παρεμβάσεις και μια πολιορκία που κράτησε δέκα χρόνια – η αρχαιολογική ομάδα στην Τουρκία προσπαθεί να εντοπίσει υλικές αποδείξεις στα στρώματα που είναι πιο πιθανό να κρύβουν απαντήσεις.
