Αρχαιολόγοι έφεραν στο φως ένα εξαιρετικά καλοδιατηρημένο ρωμαϊκό μωσαϊκό, ηλικίας περίπου 1.500 ετών, στην αρχαία πόλη Δάρα, κοντά στην πόλη Μαρντίν στη σημερινή νοτιοανατολική Τουρκία. Η Δάρα ή Δάρας ήταν σημαντική βυζαντινή πόλη-οχυρό στη βόρεια Μεσοποταμία στα σύνορα με την Αυτοκρατορία των Σασσανιδών
Το μωσαϊκό, που φέρει περίτεχνα μοτίβα με κύματα και σταγόνες, εντοπίστηκε στην αγορά -την κεντρική εμπορική ζώνη- του οχυρωμένου οικισμού, ο οποίος είχε χτιστεί από την Ανατολική Ρωμαϊκή (Βυζαντινή) Αυτοκρατορία για την άμυνα των ανατολικών συνόρων της απέναντι στην αυτοκρατορία των Σασσανιδών.
Η αρχαία πόλη Δάρα βρίσκεται στο χωριό Ογούς, περίπου 30 χιλιόμετρα από το κέντρο της Μαρντίν, και είναι υπό συνεχή ανασκαφική δραστηριότητα εδώ και σχεδόν τέσσερις δεκαετίες. Οι ανασκαφές εντάθηκαν μετά την ένταξη του χώρου στο πρόγραμμα «Κληρονομιά για το Μέλλον» που ξεκίνησε πέρυσι από το Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού της Τουρκίας.
Το μωσαϊκό βρέθηκε κοντά σε καταστήματα και σύστημα ύδρευσης
Το νέο αυτό εύρημα εντοπίστηκε δίπλα σε μια σειρά από μικρά καταστήματα και εργαστήρια που αποκαλύφθηκαν στην αγορά. Οι αρχαιολόγοι πιστεύουν ότι το μωσαϊκό κοσμούσε το δάπεδο ενός οικιακού κτιρίου της ρωμαϊκής περιόδου. Με εμβαδόν περίπου 50 τετραγωνικά μέτρα, το μωσαϊκό φαίνεται σχεδόν ανέπαφο και παρουσιάζει γεωμετρικά σχέδια, όπως κυματιστά και ρομβοειδή μοτίβα στα περιθώριά του.
«Το μωσαϊκό βρέθηκε σχεδόν άθικτο, κάτι που το καθιστά εντυπωσιακό εύρημα για εμάς», δήλωσε ο Ayhan Gok, διευθυντής της Διεύθυνσης Πολιτισμού και Τουρισμού της Μαρντίν. «Πιστεύουμε ότι λειτουργούσε ως διακοσμητικό δάπεδο σε κατοικία. Είναι ένα εξαιρετικό εύρημα που αποκαλύφθηκε ύστερα από 1.500 χρόνια που παρέμενε ανέγγιχτο.»
Ο Ayhan Gok σημείωσε ότι το μωσαϊκό φαίνεται να έχει υποστεί επισκευές κατά την αρχαιότητα, πιθανόν δύο ή τρεις φορές, διατηρεί όμως σε μεγάλο βαθμό τη γνήσια μορφή του. Πρόσθεσε επίσης πως το μωσαϊκό θα παρουσιαστεί τελικά ως ενιαίο σύνολο και θα αποτελέσει ένα νέο αξιοθέατο στον αρχαιολογικό χώρο της Δάρας.
Η αγορά αποκαλύπτει τον πλούτο της τέχνης στην αρχαία πόλη
Ο διευθυντής του αρχαιολογικού χώρου, δρ. Devrim Hasan Mentese, εξήγησε ότι οι ανασκαφές στην περιοχή της αγοράς πραγματοποιούνται τα τελευταία πέντε χρόνια και έχουν προσφέρει σημαντικές γνώσεις σχετικά με τη δομή και τη λειτουργία του αρχαίου εμπορικού κέντρου της πόλης. Μεταξύ των ευρημάτων περιλαμβάνονται σχεδόν 20 καταστήματα, εργαστήρια, ακόμη και ένα σύστημα ύδρευσης ρωμαϊκής εποχής.
Ο Mentese ανέφερε ότι, ενώ σε προηγούμενες ανασκαφικές περιόδους είχαν εντοπιστεί αποσπασματικά μωσαϊκά, το πρόσφατο εύρημα είναι ένα από τα ελάχιστα που βρέθηκε σχεδόν ακέραιο.
«Αποκαλύψαμε πάνω από το μισό του μωσαϊκού και, μέσω δοκιμαστικών τομών, διαπιστώσαμε ότι αποτελεί ολόκληρο δάπεδο, πιθανόν να κάλυπτε έναν ευρύχωρο χώρο», ανέφερε ο Mentese. Ένα νόμισμα που βρέθηκε στο σημείο και χρονολογείται από την εποχή του Αυτοκράτορα Ιουστινιανού Α΄ (περίπου 525–575 μ.Χ.) επιβεβαιώνει την εκτιμώμενη ηλικία του μωσαϊκού.
Ένα σημαντικό στρατιωτικό, εμπορικό και θρησκευτικό κέντρο
Η πόλη Δάρα κατασκευάστηκε αρχικά για να φιλοξενεί τα ρωμαϊκά στρατεύματα που υπερασπίζονταν τα ανατολικά σύνορα της αυτοκρατορίας, και κάποτε φιλοξενούσε έως και 25.000 στρατιώτες. Ωστόσο, τα ευρήματα αποκαλύπτουν ότι η πόλη είχε κι άλλους ρόλους, ευρύτερους, κι όχι μόνο καθαρά στρατιωτικό.
Οι πρόσφατες ανακαλύψεις, που περιλαμβάνουν θρησκευτικές επιγραφές και υποδομές εμπορίου, δείχνουν ότι η Δάρα λειτούργησε επίσης ως σημαντικό εμπορικό και πνευματικό κέντρο στη Μεσοποταμία. Ο Mentese τόνισε ότι η πόλη πιθανότατα προσέλκυε εμπόρους και προσκυνητές, αναδεικνύοντας τη σημασία της κατά την περίοδο της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.
Παρά τις ακραίες θερμοκρασίες, οι ομάδες ανασκαφών συνεχίζουν να εργάζονται με ακρίβεια, ξετυλίγοντας νέες πτυχές της ιστορίας σε έναν χώρο που είναι ήδη γνωστός για τη μεγάλη νεκρόπολη, τις δεξαμενές νερού, τα αμυντικά τείχη και τον εντυπωσιακό αστικό του σχεδιασμό.
