Αρχαιολόγοι έφεραν στο φως το πρώτο κτίριο συντεχνίας της ρωμαϊκής περιόδου στη Σαλαγασσό, αποκαλύπτοντας την αρχαία κοινωνική ζωή, τις συντεχνιακές ενώσεις και στοιχεία για τις οικογενειακές συγκεντρώσεις της κοινότητας.
Οι αρχαιολόγοι ανακάλυψαν το σημαντικό κοινοτικό κτίριο στη νοτιοδυτική Τουρκία. Συγκεκριμένα, η ανακάλυψη έγινε στην αρχαία Σαλαγασσό και ρίχνει φως στην κοινωνική και συντεχνιακή ζωή του ρωμαϊκού κόσμου πριν από σχεδόν 1.800 χρόνια.
Το κτίριο, κοντά σε δεκάδες εργαστήρια τέχνης, εξυπηρετούσε τις ανάγκες επαγγελματικών και θρησκευτικών ενώσεων – όπως ήταν οι συντεχνίες – για τις συναθροίσεις, τα συμπόσια, τους γάμους και κοινοτικές οργανώσεις.
Η ανακάλυψη, την οποία οι ερευνητές χαρακτηρίζουν μοναδική στον Ρωμαϊκό κόσμο, προσφέρει σπάνια στοιχεία για τις ζωές των τεχνιτών, των οικογενειών τους, ενώ αποκαλύπτει πώς οι κοινοτικές παραδόσεις και τα καθημερινά γεύματα, διαμόρφωσαν την ταυτότητα αυτής της άλλοτε ευημερούσας πόλης της Πισιδίας.
Μία πόλη τεχνιτών στην καρδιά της Πισιδίας
Τα ερείπια της αρχαίας Σαγαλασσού βρίσκονται σε απόσταση 7 χιλιομέτρων από το Αγλασούν (η αρχαία Αγαλασσός), στην επαρχία του Μπουρνούμ, στην δυτική μεριά της οροσειράς του Ταύρου και σε υψόμετρο 1450-1700 μέτρα.
Θεωρείται ότι η πόλη ιδρύθηκε περί τα τέλη του 5ου π.Χ. αιώνα και εγκαταλείφθηκε περί τις αρχές του 13ου αιώνα.
Η πόλη, χτισμένη σε στρατηγική τοποθεσία ήταν “η πρώτη πόλη της Πισιδίας” στους ρωμαϊκούς χρόνους. Στη διάρκεια της ρωμαϊκής διοίκησης, γνώρισε άνθιση από τον 1ο αιώνα π.Χ. μέχρι τα τέλη της Αρχαιότητας. Ήταν γνωστή για τα θέατρα, τους ναούς, τα λουτρά και τα δραστήρια εργαστήρια των τεχνιτών της.
Σήμερα η πόλη περιλαμβάνεται στον Προσωρινό Κατάλογο των Μνημείων της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς, προστατευόμενη από την UNESCO, λόγω του αστικού της σχεδιασμού και της πολιτιστικής της κληρονομιάς.
Πρόσφατες γεωφυσικές έρευνες που κάλυψαν μια έκταση μεγαλύτερη των 10.000 τετραγωνικών μέτρων, οδήγησαν στην ταυτοποίηση σχεδόν 80 εργαστηρίων, κυρίως κεραμικής αλλά και υφαντικής και μεταλλουργικής παραγωγής.
Τα ευρήματα υποδηλώνουν ότι η Σαλαγασσός ήταν κέντρο τεχνικής παραγωγής και εμπορίου, όπου τα οικογενειακά εργαστήρια, αποτελούσαν τη ραχοκοκαλιά της οικονομίας.
Το κτίριο της συντεχνίας: Αίθουσα συναθροίσεων και συμφωνιών
Δίπλα στα εργαστήρια, οι αρχαιολόγοι αποκάλυψαν τμήμα μιας μνημειακής δομής που χρονολογείται στον 3ο αιώνα μ.Χ. Σε αντίθεση με τα περιβάλλοντα εργαστήρια, το συγκεκριμένο κτίριο δεν είχε ούτε κλιβάνους, ούτε εστίες στο εσωτερικό του – υποδηλώνοντας ότι, δεν ήταν κάποιος χώρος παραγωγής.
Τα στρώματα των ανασκαφών, έφεραν στο φως αποφάγια, πεταμένα κεραμικά και προσωπικά αντικείμενα, όπως τσιμπιδάκια για τα μαλλιά – μαρτυρώντας πως εκεί διοργανώνονταν γεύματα για την κοινότητα και οικογενειακές συναθροίσεις.
Ο καθηγητής στο πανεπιστήμιο Λουβέν στο Βέλγιο, Jeroen Poblome και επικεφαλής, επί δεκαετίες των ερευνών, εξήγησε: “Η ανακάλυψή μας, δεν είναι εργαστηρίου, αλλά πρόκειται για ένα μεγάλο κτίριο της κοινότητας κοντά στο οποίο βρέθηκαν σωροί από σκουπίδια. Οι σωροί αυτοί, μαρτυρούν τι έφαγαν οι παρευρισκόμενοι – απλά γεύματα.
Αποφάγια όπως πόδια αγελάδας και αυτιά από γουρούνια, δείχνουν ότι δεν ήταν συμπόσια της ελίτ, αλλά φαγητό που μοιράζονταν σε συναθροίσεις τα μέλη της κοινότητας”. Ανακαλύφθηκαν χιλιάδες κεραμικά θραύσματα από αγγεία σερβιρίσματος, πολλά από τα οποία, οι ερευνητές ξανασυναρμολογούν προσεκτικά.
Τα στοιχεία μαρτυρούν ότι, οι ενώσεις διοργάνωναν συμπόσια, γιορτές ακόμη ίσως και εμπορικές διαπραγματεύσεις στο εσωτερικό του κτιρίου, ενισχύοντας τον ρόλο των χώρων αυτών, ως επίκεντρα της κοινωνικής και οικονομικής ζωής.
Γυναίκες και οικογένειες στις ρωμαϊκές συντεχνίες
Μια από τις πιο συνταρακτικές ανακαλύψεις, ήταν γυναικεία τσιμπιδάκια για τα μαλλιά, τα οποία υποδηλώνουν ότι, στις συγκεντρώσεις της ένωσης, συμμετείχαν και γυναίκες. Το γεγονός έχει ιδιαίτερη σημασία, επειδή γενικά θεωρείται ότι, οι ρωμαϊκές συντεχνίες, ήταν ανδροκρατούμενες.
Το εύρημα συμφωνεί με τεκμήρια που μαρτυρούν ότι, τα εργαστήρια στη Σαλαγασσό ήταν πολύ συχνά οικογενειακές επιχειρήσεις που λειτουργούσαν από γενιά σε γενιά. Όταν οι συντεχνίες ή οι σύνδεσμοι, διοργάνωναν εκδηλώσεις, πήγαιναν ολόκληρες οικογένειες, μαζί με τις γυναίκες και τα παιδιά τους.
Ο Poblome συνδέει τα κτίρια με μια γαμήλια αίθουσα της Ρωμαϊκής εποχής: “Όταν διοργάνωναν μια γιορτή, προσκαλούνταν όλοι. Όπως στον γάμο, από το σημείο τέλεσης του οποίου, αποκαλύψαμε σωρούς από σκουπίδια. Η συνάθροιση ήταν πάντα σημαντική και αυτό, είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμά της στον αρχαίο κόσμο”.
Επιγραφές και η αναζήτηση της ταυτότητας της ένωσης
Ανάμεσα στα τεχνουργήματα, οι αρχαιολόγοι ανακάλυψαν μια επιγραφή που αναφέρεται σε έναν σύνδεσμο υφαντουργών, παρόλο που η κυρίαρχη τοπική παραγωγή, ήταν ξεκάθαρα η κεραμική.
Υπήρχαν πολλές συντεχνίες κεραμοποιών στον Ρωμαϊκό κόσμο, αλλά δεν έχει ανακαλυφθεί ακόμη επιγραφή που να παραπέμπει άμεσα στην ένωση κεραμοποιών στη Σαλαγασσό.
Οι ερευνητές, συνεχίζουν τις ανασκαφές στο λεγόμενο “τέταρτο των κεραμοποιών”, το οποίο βρίσκεται πίσω ακριβώς από το αρχαίο θέατρο, ευελπιστώντας ότι θα επαληθεύσουν τον συσχετισμό.
Το κτίριο και τα περιεχόμενα στο εσωτερικό του, θεωρούνται εξαιρετικά επειδή καταγράφουν μια σκηνή από συντεχνίες, παγωμένη στον χρόνο.
Σε αντιδιαστολή με πολλούς ρωμαϊκούς χώρους, όπου το υλικό είχε απομακρυνθεί εντελώς, ή χρησιμοποιήθηκε για άλλους σκοπούς, στην περίπτωση αυτή, τα απομεινάρια της γιορτής απλώς εγκαταλείφθηκαν, διαφυλάσσοντας ένα μοναδικό αρχείο της καθημερινής, κοινωνικής ζωής.
Σαλαγασσός: Ανακαλύπτοντας τη Ρωμαϊκή Κοινωνία
Πέρα από την πρόσφατη ανακάλυψη, η Σαλαγασσός έχει καθιερωθεί ως ένας από τους καλύτερα διατηρημένους αρχαιολογικούς χώρους της Μικράς Ασίας.
Η μνημειακή της αρχιτεκτονική, περιλαμβάνει ένα καλά διατηρημένο θέατρο, μια βιβλιοθήκη, ένα ρωμαϊκό σύμπλεγμα λουτρών και το περίφημο Νυμφαίο των Αντωνίνων, ένα μνημειακό σιντριβάνι από όπου εξακολουθεί να τρέχει νερό – μετά από αποκατάσταση – μέχρι σήμερα.
Οι ανασκαφές, δεν αποκαλύπτουν μόνο την μεγαλοπρέπεια της αστικής ρωμαϊκής ζωής, αλλά και την αντοχή και προσαρμοστικότητα των πόλεων της ρωμαϊκής επαρχίας, οι οποίες ευημερούσαν μακριά από τη Ρώμη.
Το κτίριο του συνδέσμου που αποκαλύφθηκε πρόσφατα, εμπλουτίζει την ιστορία της πόλης μ’ ένα ακόμη στρώμα. Δείχνει ότι, η Σαλαγασσός δεν ήταν μόνο μια πόλη με μνημεία για μέλη της ελίτ, αλλά ένα μέρος όπου οι τεχνίτες, οι οικογένειες και οι σύνδεσμοι, διαμόρφωναν την κοινότητα μέσα από γεύματα και κοινές παραδόσεις.
Η εξέλιξη των ανασκαφών και μελλοντικά στοιχεία
Οι εργασίες στον χώρο, συνεχίζονται αδιάλειπτες. Οι αρχαιολόγοι, συνθέτουν τα χιλιάδες κεραμικά θραύσματα, με σκοπό την ανασύνθεση της αλληλουχίας των γεγονότων που πραγματοποιήθηκαν στο εσωτερικό της αίθουσας.
Ελπίζουν πως, περισσότερα ευρήματα που θα έρθουν στο φως, θα διασαφηνίσουν τη λειτουργία του συνδέσμου, την υποστήριξη των τοπικών συντεχνιών και των τρόπο με τον οποίο τα μέλη της ένωσης, συνδύαζαν την επαγγελματική, κοινωνική και την οικογενειακή τους ζωή.
Με την εξέλιξη των ανασκαφών, η Σαλαγασσός θα αναδεικνύει περισσότερες εκπλήξεις. Το κτίριο του συνδέσμου, μοναδικό στον Ρωμαϊκό κόσμο, εκτός από το ότι εμπλουτίζει την κατανόηση των αρχαίων συντεχνιών, αναδεικνύει τη διαχρονική ανθρώπινη ανάγκη της κοινότητας.
Για τους επισκέπτες, τους λάτρεις της ιστορίας και τους ακαδημαϊκούς, η πόλη παραμένει ένα ζωντανό σχολείο όπου, οι καθημερινοί ρυθμοί του ρωμαϊκού κόσμου επανέρχεται στη ζωή, στα ερείπια ανάμεσα στα βουνά της Πισιδίας.