Το enikos.gr καθημερινά, μετά τις ανακοινώσεις του ΕΟΔΥ για τον κορονοϊό παρουσιάζει την ποσοτική ανάλυση των επιδημιολογικών δεδομένων, σε συνεργασία με την ομάδα του Δημοσθένη Σαρηγιάννη, διευθυντή του Εργαστηρίου Περιβαλλοντικής Μηχανικής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και διευθυντή της Ερευνητικής Ομάδας HERACLES για το Εκθεσίωμα και την Ανθρώπινη Υγεία του Κέντρου Διεπιστημονικής Έρευνας και Καινοτομίας του ΑΠΘ.
Ακολουθεί η ανάλυση του καθηγητή Δημοσθένη Σαρηγιάννη και του Δρ. Σπύρου Καρακίτσιου για την εξέλιξη της πανδημίας στη χώρα μας:
Σύμφωνα με τα σημερινά στοιχεία του ΕΟΔΥ, συνεχίζεται η πτωτική πορεία των επιβεβαιωμένων κρουσμάτων, με τα αποτελέσματα να συνάδουν με τις προβλέψεις της υπολογιστικής πλατφόρμας CORE. Ο αριθμός των τεστ που πραγματοποιήθηκαν σήμερα (30225) ήταν στα επίπεδα του αριθμού των τεστ που πραγματοποιούνται τις τελευταίες εβδομάδες τις καθημερινές ημέρες της εβδομάδας, και σε συνδυασμό με τον αριθμό των κρουσμάτων, φθάσαμε σε τιμή του δείκτης θετικότητας κάτω του 5%, δηλαδή στο 4,6.
Σήμερα ο αριθμός των θανάτων (102) παρέμεινε στα αναμενόμενα υψηλά επίπεδα, υποδηλώνοντας ότι μέχρι και πριν 2 εβδομάδες, ο ρυθμός μετάδοσης της νόσου ήταν υψηλός, λόγω της πλημμελούς εφαρμογής του lockdown τις πρώτες 15 ημέρες της εφαρμογής του και από τη συνέχιση της λειτουργίας των Δημοτικών σχολείων και την γενικότερα αυξημένη κοινωνική κινητικότητα των γονέων που συνάδει με τη συνοδεία των νεαρών παιδιών από και προς το σχολείο σε συνδυασμό με την χαμηλή εφαρμογή της τηλεργασίας, η οποία αυξάνει περαιτέρω την πιθανότητα μετάδοσης του SARS-CoV-2 από τους εργαζόμενους ενήλικες. Ο υψηλός αριθμός των θανάτων σε συνδυασμό με την παρατηρούμενη μείωση των επιβεβαιωμένων κρουσμάτων σε σχέση με την προηγούμενη εβδομάδα μπορεί να ερμηνευθεί από το γεγονός ότι έγινε πιο συνεπής εφαρμογή του lockdown μετά τις 17-18 Νοεμβρίου, περίπου 10 μέρες μετά την ανακοίνωση του. O ρυθμός αύξησης των θανάτων έχει αρχίσει να κάμπτεται, και ξανά η κλίση της καμπύλης του κυλιόμενου μέσου όρου των 7 ημερών, συνάδει με τις προβλέψεις του μοντέλου ( Σχήμα 2 ). Πιο αισιόδοξα είναι σήμερα και τα μηνύματα από τις επιμέρους περιοχές της χώρα που εμπνέουν ανησυχία, όπως η Ημαθία (27 κρούσματα σήμερα), η Πέλλα (36 κρούσματα σήμερα) και η Καρδίτσα (25 κρούσματα σήμερα), ενώ η Ξάνθη (52 κρούσματα σήμερα) και το Κιλκίς (58 κρούσματα σήμερα) συνεχίζουν να προβληματίζουν, δεδομένου ότι δεν ακολουθείται η ίδια πορεία και άρα χρειάζεται προσοχή και προσήλωση στην τήρηση των μέτρων.
Επίσης σημαντικό και θετικό νέο είναι η μείωση του αριθμού των ασθενών που βρίσκονται σε κρίσιμη κατάσταση (διασωληνωμένοι σε ΜΕΘ) από 600 σε 579. Η καμπύλη εξέλιξης του αριθμού των ασθενών που χρειάζονται διασωλήνωση φαίνεται να ακολουθεί την πορεία που διαφαίνονταν και από την υπολογιστική πλατφόρμα CORE, όπως αυτή παρουσιάζεται στο Σχήμα 1 , ενώ μια εκτίμηση για την πορεία των θανάτων παρουσιάζεται στο Σχήμα 2 . Και για τις δύο περιπτώσεις φαίνεται ότι βρισκόμαστε στην αρχή της αποκλιμάκωσης όπως αυτό είχε προβλεφθεί. Αν συνεχίσει η πτωτική πορεία των κρουσμάτων είναι αρκετά ασφαλές να αναμένουμε ότι αυτή η αποκλιμάκωση θα πραγματοποιηθεί και σε ό,τι αφορά στον αριθμό των ασθενών που είναι διασωληνωμένοι σε ΜΕΘ και στους θανάτους από COVID-19.
Σχήμα 1. Αριθμός κρουσμάτων σε κρίσιμη κατάσταση (ΜΕΘ) σύμφωνα με τα στοιχεία του ΕΟΔΥ και τις προβλέψεις της υπολογιστικής πλατφόρμας CORE.
Σχήμα 2. Αριθμός θανάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) σύμφωνα με τα στοιχεία του ΕΟΔΥ και τις προβλέψεις της υπολογιστικής πλατφόρμας CORE.
Η πορεία της μέσης εβδομαδιαίας τιμής των κρουσμάτων όπως έχουν καταγραφεί από τον ΕΟΔΥ και η αναμενόμενη πορεία τους στην περίπτωση ανοίγματος των εμπορικών καταστημάτων στις 14 Δεκεμβρίου όπως προδιαγράφεται από την υπολογιστική πλατφόρμα CORE για την Ελληνική επικράτεια, αποτυπώνονται στο Σχήμα 3. 
Σχήμα 3. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στην Ελληνική επικράτεια
Σήμερα, στις επιμέρους περιοχές με υψηλό υγειονομικό κίνδυνο, οι πτωτικές τάσεις στον αριθμό επιβεβαιωμένων κρουσμάτων επιβεβαιώνονται στη Θεσσαλονίκη με 283 κρούσματα σήμερα (Σχήμα 5) αλλά όχι και στην Αθήνα, που εξακολουθεί να προβληματίζει η στασιμότητα με 303 κρούσματα. Απόρροια αυτού, είναι, η επιδημιολογική καμπύλη να μην είναι πτωτική εδώ και αρκετές μέρες, αλλά να παρουσιάζεται επιπεδωμένη (Σχήμα 4), υποδηλώνοντας την πλημμελή εφαρμογή του lockdown από μερίδα του πληθυσμού. Συγκεκριμένες περιοχές της Βορείου Ελλάδας όπως η Ημαθία με 27 κρούσματα σήμερα (Σχήμα 9) και η Πέλλα με 36 κρούσματα σήμερα (Σχήμα 10), φαίνεται ότι μάλλον αρχίζουν να επιστρέφουν σε πτωτική πορεία. Πιο ανησυχητική παραμένει η Καβάλα με 27 κρούσματα σήμερα (Σχήμα 11) και περισσότερο η Ξάνθη με 52 κρούσματα σήμερα (Σχήμα 12). Στις περιοχές που προκαλούσαν ανησυχία στην κεντρική Ελλάδα, οι μεταβολές ήταν περιορισμένες, όπως αυτές καταγράφονται στην Αιτωλοακαρνανία με 20 κρούσματα όπου η κατάσταση περιγράφεται ως στάσιμη (Σχήμα 8), και στην Αχαΐα με 10 κρούσματα (Σχήμα 7), ενώ η Λάρισα με 48 κρούσματα σήμερα (Σχήμα 6) εμφανίζει βελτίωση. Σε όλες αυτές τις πόλεις προβληματίζει ο χαμηλός ρυθμός αποκλιμάκωσης, που μπορεί να αποδοθεί στο ότι τα μέτρα εφαρμόζονται πλημμελώς από κάποιες μικρές ομάδες του πληθυσμού, που όμως λόγω του μικρού μεγέθους αυτών των περιοχών, η επίδραση τους είναι δυστυχώς πιο καθοριστική στην ανάσχεση της πτωτικής πορείας. Όσον αφορά στην Αττική, παρατηρείται συνολικά μια στασιμότητα στην εξέλιξη της καμπύλης επιβεβαιωμένων κρουσμάτων στον κυλιόμενο μέσο όρο των 7 ημερών. Με δεδομένο το μέγεθος του πληθυσμού της Αττικής και τους ήδη υπάρχοντες περιορισμούς, προτείνουμε να εξεταστούν πιο αναλυτικά τα δεδομένα ανά δήμο, και όπου παρατηρείται έντονο επιδημιολογικό φορτίο να ενταθούν οι έλεγχοι τήρησης των μέτρων. Το ίδιο προτείνεται να γίνει στην Θεσσαλονίκη. Καθώς δεν έχει ανακοινωθεί από τον ΕΟΔΥ ο αριθμός των τεστ που πραγματοποιήθηκε στην Αττική σε σχέση με τη Θεσσαλονίκη, πιο ασφαλή συμπεράσματα θα μπορούν να εξαχθούν στις επόμενες ημέρες, έχοντας μια συνολικότερη μορφή της καμπύλης εξέλιξης της πανδημίας, τόσο σε Πανελλαδικό, όσο και σε τοπικό επίπεδο. Θα ήταν χρήσιμο να γίνεται γνωστός ο αριθμός των τεστ που πραγματοποιούνται ανά δήμο, με σκοπό την καλύτερη αποτύπωση της εικόνας που καταγράφεται (συνδυασμός αριθμού κρουσμάτων και θετικότητας). Για την ώρα, συνιστούμε προσοχή στην εξέλιξη των δεικτών της πανδημίας στην Αττική ώστε να δούμε αν για κάποιο λόγο υπήρξε ασυνήθιστη διασπορά στον πληθυσμό 19-20 ημέρες νωρίτερα που θα μπορούσε να επιβραδύνει την πτωτική τάση των προηγουμένων ημερών.
Σχήμα 4. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στην Αττική
Σχήμα 5. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στη Θεσσαλονίκη
Σχήμα 6. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στη Λάρισα
Σχήμα 7. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στην Αχαΐα
Σχήμα 8. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στην Αιτωλοακαρνανία
Σχήμα 9. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στην Ημαθία
Σχήμα 10. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στην Πέλλα
Σχήμα 11. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στην Καβάλα
Σχήμα 12. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στη Ξάνθη
Η συνολική πορεία των κρουσμάτων, αλλά και η αρχή αποκλιμάκωσης που παρατηρείται τις τελευταίες ημέρες στον αριθμό των ασθενών σε κρίσιμη κατάσταση (διασωληνομένοι σε ΜΕΘ), μετά τα σημερινά αποτελέσματα, συνάδει με τις προσομοιώσεις του μοντέλου CORE για τον επόμενο μήνα. Εντούτοις, παρά την εφαρμογή οριζοντίων μέτρων ανάσχεσης της πανδημίας, η πορεία της διαφοροποιείται από περιοχή σε περιοχή, ενώ παραμένουν περιοχές που η κατάσταση δεν εμφανίζει σταθερά σημάδια πτωτικής πορεία, η έκταση της οποίας θα επαναξιολογείται καθημερινά. Οι παραπάνω παρατηρήσεις τείνουν στο συμπέρασμα ότι η διαχείριση του υγειονομικού κινδύνου θα πρέπει να εξεταστεί σε πιο τοπικό επίπεδο από τη στιγμή που συνολικά στη χώρα φαίνεται να έχουμε ξεπεράσει την κορύφωση του συγκεκριμένου επιδημικού κύματος του Νοεμβρίου.Σε πανελλαδικό επίπεδο ο κυλιόμενος εβδομαδιαίος μέσος όρος του δείκτη θετικότητας είναι 6,9% (η ημερήσια τιμή σήμερα είναι 4,6%) ενώ η αντίστοιχη τιμή του πραγματικού αριθμού αναπαραγωγής Rt (δηλαδή ο αριθμός των ατόμων που ένας φορέας μπορεί να επιμολύνει) είναι 0,91 (τιμές του Rt κάτω από τη μονάδα υποδηλώνουν καθαρή μείωση της διασποράς του ιού στην κοινότητα). Αναλυτικές πληροφορίες για τον αριθμό των τεστ που πραγματοποιούνται ανά περιοχή/πόλη, θα μας βοηθούσε να έχουμε μια πιο καθαρή εικόνα της πορείας στις επιμέρους περιοχές. Μια πιο ολοκληρωμένη ανάλυση των επιπτώσεων που διαφορετικά σενάρια ανοίγματος της οικονομίας και της εκπαιδευτικής δραστηριότητας μπορούν να έχουν στον υγειονομικό κίνδυνο από την Covid-19 θα είναι διαθέσιμη από την ερχόμενη εβδομάδα. Πάντως τα σημερινά δεδομένα και η σύγκρισή τους με τις προβολές της υπολογιστικής πλατφόρμας CORE δείχνουν ότι άνοιγμα της οικονομίας και των σχολείων πριν τις 21 Δεκεμβρίου θα είναι πρόωρο σε ό,τι αφορά στη διαχείριση του υγειονομικού κινδύνου στη βάση των μέχρι σήμερα παρατηρούμενων τάσεων εξέλιξης των σχετικών υγειονομικών δεικτών χρησιμοποιώντας την υπολογιστική πλατφόρμα CORE. Μελετάμε τις δυνατότητες που υπάρχουν για άνοιγμα του λιανικού εμπορίου με πιθανή χωρική διαφοροποίηση ανάλογα με τη δυναμική εξέλιξη του επιδημιολογικού φορτίου σε διάφορες περιοχές της χώρας.
