Από τη Μεταπολίτευση και έπειτα και κυρίως στις εκλογές του ‘77, του ‘81, του ’85 και του ‘89 -και έπεται συνέχεια μέχρι τις αρχές του 2000- τα δύο μεγάλα κόμματα, η Νέα Δημοκρατία και το ΠΑΣΟΚ, κουβαλούσαν μιλιούνια Ελληνες του εξωτερικού από Αμερική, Καναδά, Αυστραλία, Ευρώπη, ακόμα και Νότιο Αφρική, δωρεάν, με τα αεροπλάνα της Ολυμπιακής. Ολους εκείνους που μπορούσαν να έρθουν να ψηφίσουν στην Ελλάδα στους δήμους όπου ήταν εγγεγραμμένοι. Να προσθέσω, πάντως, ότι, σύμφωνα με τα γραφόμενα της εποχής, η Νέα Δημοκρατία ξεπλήρωνε την Ολυμπιακή Αεροπορία και το ΠΑΣΟΚ άφηνε οδυνηρά φέσια.
Ηταν ένας ολόκληρος μηχανισμός που έστηναν τα επιτελεία των δύο κομμάτων για τους αποδήμους (τα κόμματα της Αριστεράς δεν είχαν τέτοιες έγνοιες). Και, ξαφνικά, έχασαν αυτό το δικαίωμα της ψήφου οι Ελληνες του εξωτερικού, οι κάτοχοι ελληνικού διαβατηρίου, οι εγγεγραμμένοι σε δημοτολόγια, άρα με την ενηλικίωση και σε εκλογικούς καταλόγους, Τέρμα η Ολυμπιακή, τέρμα και η ψήφος. Και ούτε μπορούσαν να έχουν το δικαίωμα του εκλέγειν από τον τόπο διαβίωσής τους. Εκτός και αν πλήρωναν από την τσέπη τους το εισιτήριο για να έρθουν στην Ελλάδα και να ασκήσουν εδώ το συνταγματικό τους δικαίωμα.
Και σε όλο αυτό το διάστημα, από την αρχή της Μεταπολίτευσης, καμία κυβέρνηση, κανενός πρωθυπουργού, δεν άνοιξε το κεφάλαιο ψήφου των Ελλήνων εξωτερικού στη Βουλή. Και ποιοι ήταν πρωθυπουργοί; Κωνσταντίνος Καραμανλής, Γεώργιος Ράλλης, Ανδρέας Παπανδρέου, Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, Κώστας Σημίτης, Κώστας Καραμανλής, Γιώργος Παπανδρέου, Αντώνης Σαμαράς, Αλέξης Τσίπρας. Ισως τους Γιώργο Παπανδρέου και Αντώνη Σαμαρά να τους εξαιρέσω, γιατί είχαν μνημονιακές κυβερνήσεις ειδικού σκοπού και δεν είχαν το μυαλό τους σε κάτι άλλο. Και αυτό το ΔΙΚΑΙΩΜΑ της ψήφου των αποδήμων, αλλά με έναν σημαντικό αστερίσκο, το προβλέπει το Σύνταγμα στο άρθρο 51 παράγραφος 4. «Oι βουλευτικές εκλογές διενεργούνται ταυτόχρονα σε ολόκληρη την Επικράτεια. Νόμος που ψηφίζεται με την πλειοψηφία των δύο τρίτων του όλου αριθμού των βουλευτών μπορεί να ορίζει τα σχετικά με την άσκηση του εκλογικού δικαιώματος από τους εκλογείς που βρίσκονται έξω από την Επικράτεια. Ως προς τους εκλογείς αυτούς, η αρχή της ταυτόχρονης διενέργειας των εκλογών δεν κωλύει την άσκηση του εκλογικού τους δικαιώματος με επιστολική ψήφο ή άλλο πρόσφορο μέσο, εφόσον η καταμέτρηση και η ανακοίνωση των αποτελεσμάτων διενεργείται όποτε αυτό γίνεται και σε ολόκληρη την Επικράτεια». Και ο σημαντικός αστερίσκος είναι ότι χρειάζεται την έγκριση τουλάχιστον 200 βουλευτών η νομοθέτηση της επιστολικής ψήφου ή άλλου πρόσφορου μέσου, όπως η ψήφος σε προξενικά γραφεία, η ψήφος διά αντιπροσώπου (voting by proxy) και σε ορισμένες περιπτώσεις ακόμη και η ηλεκτρονική ψήφος (όπως π.χ. στην Εσθονία).
Αυτή τη στιγμή, η δυνατότητα ψήφου των εκλογέων εξωτερικού είναι κατοχυρωμένη σε τουλάχιστον 115 χώρες. Οταν την έχουν ακόμα και χώρες της υποσαχάριας Αφρικής, στην Ελλάδα χρειάστηκε να φτάσουμε στον 21ο αιώνα, το 2023, για να γίνει ένα πρώτο βήμα, αλλά με πολλά αριστερά εμπόδια, για την ψήφο των Ελλήνων του εξωτερικού. Ορόσημο ο Δεκέμβριος του 2019 από την κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη. Το υποσχέθηκε και αν μη τι άλλο το προσπάθησε. Η Ν.Δ., έστω και με έναν ελλιπή νόμο, έπραξε -όσο μπορούσε- το καλύτερο για μια υπόσχεση που είχε δώσει, αλλά δεν ήθελαν και δεν την άφησαν ούτε ο ΣΥΡΙΖΑ ούτε το ΚΚΕ. Τα κόμματα της Αριστεράς δεν ήθελαν την πλήρη και καθαρή, βάσει Συντάγματος, ψήφο. Ο ΣΥΡΙΖΑ, από την πλευρά του, με αυτή την ελλιπή νομοθετική ρύθμιση συμφωνούσε περιχαρής, γιατί απέφευγε την εμπλοκή των εκατοντάδων χιλιάδων ομογενών στο τελικό αποτέλεσμα. Ηξερε και ξέρει ότι η πλειοψηφία των ομογενών είναι στον ευρύτερο χώρο της Κεντροδεξιάς. Ελάχιστοι αριστεροί, κυρίως στην Ευρώπη. Αρα, γιατί να ανησυχεί; Και έβαζε το επιχείρημα στο τραπέζι ότι δεν πρέπει να διχάζεται η ομογένεια λόγω κομμάτων.
Τα ίδια και το ΚΚΕ. Αντε να βρεις κομμουνιστές ψηφοφόρους στην Αμερική, όπου υπερτερεί ο Ελληνισμός, ή κάποιους ελάχιστους στην Αυστραλία και κάποια δείγματα εδώ στην Ευρώπη. Και εδώ να προσθέσω ότι όταν στην κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, με την πίεση της Διασποράς, έγιναν από το υπουργείο Εξωτερικών οι προσπάθειες για ψήφο στους ομογενείς, το εγχείρημα κατέληξε σε ναυάγιο. Δεν το ήθελε το κατεξοχήν αρμόδιο υπουργείο. Το Εσωτερικών. Ο τότε γενικός γραμματέας Απόδημου Ελληνισμού, Μιχάλης Κόκκινος, που δεν ήταν στέλεχος του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά επιλογή του υπουργού Εξωτερικών Νίκου Κοτζιά από τα στελέχη του «ΠΡΑΤΤΩ», όταν πήγε στο υπουργείο Εσωτερικών, στη νομοπαρασκευαστική επιτροπή, για να διαμορφωθεί επιτέλους ο σχετικός νόμος και παρουσίασε τις προτάσεις του (με τις οποίες συμφωνούσα ως υφυπουργός Εξωτερικών, αρμόδιος και για τη Διασπορά), την επόμενη στιγμή έφαγε πόρτα από την τότε πολιτική ηγεσία του υπουργείου Εσωτερικών, με τη στήριξη και παρόντων συνταγματολόγων που αγνοούσαν πειθήνια το άρθρο 51 παρ. 4. Δεν ήθελε ο ΣΥΡΙΖΑ ξεκάθαρη και ισότιμη εξ αποστάσεως συμμετοχή των εγγεγραμμένων στους εκλογικούς καταλόγους ομογενών στις ελληνικές κάλπες. Συμφωνούσε για ψήφο μόνο για βουλευτές Επικρατείας. Οπως δεν τις ήθελε και δεν τις θέλει ούτε το ΚΚΕ. Και τα δύο κόμματα δεν ήθελαν και δεν θέλουν πολύ περισσότερο να ακούνε για επιστολική ψήφο. Ομως πρέπει να γίνει ιδιαίτερη αναφορά για το ΠΑΣΟΚ-Κίνημα Αλλαγής. Είχε και έχει την πιο κρυστάλλινη άποψη στον χώρο της αντιπολίτευσης. Ηθελε, με παρακαταθήκη που άφησε η Φώφη Γεννηματά, ξεκάθαρη ψήφο στους ομογενείς. Η Φώφη Γεννηματά ζητούσε από τον Κυριάκο Μητσοτάκη, όταν ψηφιζόταν ο νόμος τον Δεκέμβριο του 2019, να έχουν όλοι οι Ελληνες κάτοικοι εξωτερικού δικαίωμα ψήφου, εφόσον είναι ήδη εγγεγραμμένοι στους εκλογικούς καταλόγους και στα δημοτολόγια. Με επιστολική ψήφο και με διαδικασίες που θα διασφαλίζουν πλήρως την εγκυρότητά της. Και η ψήφος να προσμετράται στο εθνικό αποτέλεσμα των εκλογών. Και ταυτόχρονα να εξασφαλιστεί με τον πλέον κατάλληλο τρόπο η εκπροσώπηση των αποδήμων στο Κοινοβούλιο.
Τώρα, τα πράγματα έρχονται πολύ πιο κοντά στο να περάσει από τη Βουλή η επιστολική ψήφος. Η Κυριακή 25 Ιουνίου θα είναι η τελευταία κουτσουρεμένη ψήφος των Ελλήνων του εξωτερικού. Οπως μου είπε ένας από τους κορυφαίους και τους πλέον αρμόδιους για το θέμα μέχρι πρόσφατα υπουργός, «με αφετηρία τα εντυπωσιακά αποτελέσματα της 21ης Μαΐου, όταν η Ν.Δ. πάρει στις επερχόμενες εκλογές, με την αυτοδυναμία της, ικανό αριθμό εδρών, τότε θα ξαναφέρει κανονικά και όχι κουτσουρεμένα τον νόμο στη Βουλή». Θα το κάνει έτσι κι αλλιώς, αλλά αυτή τη φορά συνυπολογίζοντας ότι με το ΠΑΣΟΚ- Κίνημα Αλλαγής θα είναι πολύ κοντά στο να πιάσουν ή και θα πιάσουν τα απαιτούμενα 2/3 για υπερψήφιση του νόμου. Για να τελειώνει και η κατακραυγή των ομογενών για κοροϊδία και εμπαιγμό. Για να τελειώνει και η οργή από τα ομογενειακά ΜΜΕ που μιλούσαν για φιάσκο. Από την εφημερίδα «Νέος Κόσμος» της Αυστραλίας μέχρι το μαχητικό διαδικτυακό kalami.net των ΗΠΑ. Και σε αυτό δεν έφταιγε κανένας Μητσοτάκης. Τα βλέμματα να στραφούν αριστερά…
