Πλούσια σε ελληνοτουρκικές συναντήσεις θα είναι η φετινή Σύνοδος Κορυφής του ΝΑΤΟ, που θα διεξαχθεί στο Βίλνιους της Λιθουανίας, καθώς στο περιθώριο της Συνόδου έχουν συμφωνήσει να συναντηθούν τόσο ο Κυριάκος Μητσοτάκης με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν όσο και οι υπουργοί Εξωτερικών που θα τους συνοδεύσουν, δηλαδή ο Γιώργος Γεραπετρίτης με τον Τούρκο ομόλογό του Χακάν Φιντάν. Στις τηλεφωνικές συνομιλίες που έγιναν την περασμένη εβδομάδα το κλίμα ήταν καλό και η ελληνική πλευρά προσδοκά ήρεμα νερά στις ελληνοτουρκικές σχέσεις και μετά το Βίλνιους.
Του ΠΑΝΑΓΗ ΓΑΛΙΑΤΣΑΤΟΥ – ΠΗΓΗ: Realnews
Η συνάντηση Μητσοτάκη – Ερντογάν «κλείδωσε» την περασμένη Δευτέρα, όταν ο Τούρκος Πρόεδρος τηλεφώνησε στον Κυριάκο Μητσοτάκη για να τον συγχαρεί για τη νίκη του στις βουλευτικές εκλογές και την ανάληψη των καθηκόντων του. Οι δύο ηγέτες συμφώνησαν να συναντηθούν στο Βίλνιους και τα τηλέφωνα ανάμεσα στα διπλωματικά τους γραφεία πήραν φωτιά. Για τη συνάντηση, ο Κυριάκος Μητσοτάκης δήλωσε την Παρασκευή από τις Βρυξέλλες:
«Θα είναι η πρώτη συνάντηση με τον Ερντογάν μετά την επανεκλογή μας. Είναι ευκαιρία να επαναπροσδιορίσουμε τις ελληνοτουρκικές σχέσεις και να χαράξουμε μονοπάτι επαναπροσέγγισης, χωρίς η Ελλάδα να κάνει πίσω στις κόκκινες γραμμές της».
Στην πραγματικότητα, θα πρόκειται για την πρώτη προσπάθεια της Αθήνας να διερευνήσει τις προθέσεις του Ερντογάν, μετά από ένα μεγάλο διάστημα, που ξεπερνά τους 15 μήνες, κατά το οποίο δεν υπήρχε στην πραγματικότητα ουσιαστική επαφή ανάμεσα στους δύο ηγέτες. Και δεν θα είναι μια εύκολη συνάντηση. Παρά το γεγονός ότι το κλίμα στις ελληνοτουρκικές σχέσεις βελτιώθηκε σημαντικά μετά τους σεισμούς και ότι εξέλιπαν οι προκλήσεις επί του πεδίου και σταμάτησαν οι παραβιάσεις και οι υπερπτήσεις, ο Ερντογάν έχει δείξει με τις δηλώσεις του ότι θα επιμείνει σε θέματα όπως η αποστρατιωτικοποίηση των νησιών και οι ελληνικοί εξοπλισμοί, ενώ δεν κάνει πίσω και στο θέμα της «Γαλάζιας Πατρίδας».
Από την πλευρά του, ο Κυριάκος Μητσοτάκης έχει ξεκαθαρίσει πώς αντιλαμβάνεται η Αθήνα το πλαίσιο ενός ελληνοτουρκικού διαλόγου και έχει καταστήσει σαφές ότι δεν είναι διατεθειμένος να συζητήσει τίποτε άλλο πέραν του καθορισμού των θαλάσσιων ζωνών. Επιπλέον, έχει διαμηνύσει ότι θα θέσει στον Ερντογάν το θέμα της ανάμειξης του προξενείου της Κομοτηνής στις ελληνικές εκλογές.
Η ελληνική κυβέρνηση θεωρεί πως στη συνάντηση, όσο καλό και αν είναι το κλίμα, δεν θα είναι εύκολο να χαραχθεί η πορεία για την επανεκκίνηση του διαλόγου, εκτός αν η Τουρκία αποφασίσει να κάνει ένα βήμα πίσω και δεν επιμείνει στα θέματα που θέτει ο Ερντογάν στο τραπέζι. Σε αυτή την περίπτωση, θα υπάρξουν άμεσες εξελίξεις και είναι πιθανό να ξεκινήσουν πάλι οι διερευνητικές επαφές, το αργότερο το φθινόπωρο. Αυτό, όμως, είναι το αισιόδοξο σενάριο. Το απαισιόδοξο είναι να διαπιστωθεί η αδυναμία συμφωνίας για το πλαίσιο του διαλόγου, αλλά και σε αυτή την περίπτωση η ελληνική κυβέρνηση -έχοντας υπ’ όψιν της και την επιθυμία των Αμερικανών για ηρεμία στη νοτιοανατολική πτέρυγα του ΝΑΤΟ- δεν πάει στο Βίλνιους για να «τα σπάσει» με τους Τούρκους.
Οπως έχει δηλώσει στην προεκλογική περίοδο ο Κυριάκος Μητσοτάκης, ακόμα και αν διαπιστώσουμε ότι δεν μπορούμε να συμφωνήσουμε, «δεν είμαστε καταδικασμένοι να ζούμε με την Τουρκία σε καθεστώς μόνιμης κλιμάκωσης και στα όρια ενός θερμού επεισοδίου, όπως έγινε το 2020». Προσδοκία και επιδίωξη του Μαξίμου είναι οι ελληνοτουρκικές σχέσεις να μη διολισθήσουν ξανά και, πάντως, όχι άμεσα σε μια νέα περίοδο έντασης. Αυτόν τον στόχο στο Μαξίμου θέλουν να τον πετύχουν θέτοντας στο επίκεντρο τα λεγόμενα θέματα «χαμηλής πολιτικής», δηλαδή την οικονομική συνεργασία ή τη συνεργασία για την αντιμετώπιση των φυσικών καταστροφών. Στα θέματα αυτά υπάρχει πρόοδος και μπορούν να γίνουν βήματα που θα παρατείνουν την περίοδο ηρεμίας ανάμεσα στις δύο χώρες.
Η Αθήνα εκτιμά ότι το πώς θα προσέλθει ο Ερντογάν στη συνάντηση με τον Κυριάκο Μητσοτάκη θα είναι συνάρτηση πολλών παραγόντων, καθώς ο Τούρκος Πρόεδρος έχει ανοίξει πολλά μέτωπα στο εσωτερικό της Συμμαχίας και, με επίκεντρο την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ αλλά και την αγορά των F-16, σχεδιάζει ένα πολυεπίπεδο παζάρι με Αμερικανούς και Ευρωπαίους. Το κύριο θέμα στη Σύνοδο θα είναι ο πόλεμος στην Ουκρανία και η διεύρυνση της Συμμαχίας, ενώ το ζητούμενο είναι τα ανταλλάγματα που θα πάρει ο Ερντογάν για να άρει το βέτο για την ένταξη της Σουηδίας. Στην Αθήνα εκτιμούν πως, όσο καλύτερα πάει αυτό το παζάρι για τον Ερντογάν, τόσο πιο πιθανό είναι να πάει καλά και η συνάντηση με τον πρωθυπουργό. Η Αθήνα, πάντως, διαμηνύει σε κάθε ευκαιρία στην Τουρκία πως και η επαναπροσέγγιση με την Ε.Ε. περνά μέσα από την ουσιαστική βελτίωση των ελληνοτουρκικών σχέσεων και την επανάληψη του ελληνοτουρκικού διαλόγου για την οριοθέτηση ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας σε Αιγαίο και ανατολική Μεσόγειο.
