Κλείνουν σχεδόν 20 χρόνια από τότε που ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ανέλαβε τα ηνία της Τουρκίας και η κατάσταση της γειτονικής χώρας σε πολιτικό, οικονομικό αλλά και κοινωνικό επίπεδο έχει επιδεινωθεί σημαντικά. Οι εκλογές για την ανάδειξη νέου προέδρου πλησιάζουν και οι δημοσκοπήσεις κάθε άλλο παρά εφησυχασμό προκαλούν στο στρατόπεδο του AKP.
Του Χρήστου Μαζανίτη
Η πολιτική κυριαρχία του Ερντογάν αμφισβητείται ευθέως και οι φωνές που επικρίνουν τις πολιτικές του συνεχώς πληθαίνουν. Πώς φτάσαμε όμως ως εδώ και ο άλλοτε αδιαμφισβήτητος Πρόεδρος της Τουρκίας εμφανίζεται Ο Ερντογάν παρέλαβε το δόγμα «Μηδέν προβλήματα με τους γείτονες» του Νταβούτογλου και το μετέτρεψε σε «μηδέν γείτονες χωρίς προβλήματα».
Η μεταστροφή του δόγματος έχει βέβαια βαθύτερα αίτια και βρίσκει πρόσφορο έδαφος σε μεγάλο μέρος της τουρκικής κοινωνίας, ικανοποιώντας ταυτόχρονα την δίψα του Ερντογάν για παραμονή στην εξουσία. Αυτή η δίψα είναι που φέρνει τις καιροσκοπικές του μεθόδους στην επιφάνεια, φροντίζοντας να καλλιεργεί την νοσταλγία για την αναβίωση της Οθωμανικής αυτοκρατορίας και την απέχθεια του τουρκικού λαού για οτιδήποτε δυτικό.
Εξάλλου γι’ αυτόν η «αμαρτωλή» Δύση είναι υπεύθυνη για τον διαμελισμό των οθωμανικών εδαφών
Νέο-οθωμανισμός
Για να εξυπηρετηθεί ο καιροσκοπισμός του Ερντογάν και τα νεοοθωμανικά του αφηγήματα χρειάζεται μια πολιτική συμμαχία σκοπιμότητας. Μια συμμαχία συνεπής στην αντιδυτική ρητορική λαϊκισμού και στις κατηγορίες εναντίον Ευρωπαίων πολιτικών ηγετών για θρησκευτικό ρατσισμό, αλλά και πρόθυμη να λαμβάνει ως συνεταιρισμός τα ευρωπαϊκά κονδύλια με πρόσχημα την συγκράτηση των μεταναστευτικών ροών.
Η συμμαχία αυτή, σαν έτοιμη από καιρό, βρέθηκε για τον Ερντογάν και ακούει στο όνομα του Μπαχτσελί. Το εθνικιστικό κόμμα MHP της Τουρκίας με τους «προθύμούς» του άρπαξε την ευκαιρία της μη επίτευξης αυτοδυναμίας από το AKP στις εκλογές του 2018 και έγινε συνδιαχειριστής της εξουσίας. Στο εσωτερικό του MHP υπάρχουν δύο αντικρουόμενες τάσεις, οι ülkücü που θεωρούν τους Ρώσους εχθρούς, και οι ulusalci που υποστηρίζουν τον Ευρασιανισμό, το άνοιγμα δηλαδή προς την Ρωσία και την Κίνα. Η πρόσφατη μάλιστα συνάντηση των Πούτιν-Ερντογάν-Ραΐσι στην Τεχεράνη σίγουρα χαροποίησε τους Ευρασιανιστές που στο βάθος βλέπουν και το Πεκίνο να προσχωρεί στον αντιδυτικό άξονα. Παρά τις διαφορές τους όμως οι δύο αντικρουόμενες εθνικιστικές τάσεις έχουν ένα κοινό σημείο. Και οι δύο είναι εχθρικά διακείμενες προς την Ελλάδα, την Κύπρο και την Αρμενία!
Αυτοί είναι οι οπαδοί του Μπαχτσελί και αυτές οι πεποιθήσεις τους με πρωτοστατούσα την οργάνωση «Γκρίζοι Λύκοι», που δώρισε τον προκλητικό χάρτη «τουρκοποίησης» του μισού Αιγαίου και «σπεκουλάρει» το κόμμα του. Είναι τελικά λοιπόν ο πολιτικός εταίρος του Ερντογάν ανόητος και αφελής ώστε να ποζάρει δημόσια με τέτοιο χάρτη; Ή μήπως «δείχνει τον δρόμο» για ένα νέο μπαράζ αμφισβητήσεων κατά της χώρας μας βάζοντας πιο έντονα την Ελλάδα στο κάδρο;
Αποκαθήλωση
Η σταδιακή αποκαθήλωση της Τουρκίας που συντελείται αργά αλλά σταθερά οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στις στρατηγικές επιλογές της, οφείλεται όμως και στους επιδέξιους χειρισμούς της χώρας μας σε πολιτικό, οικονομικό, διπλωματικό και αμυντικό επίπεδο που δεν αφήνουν την ευκαιρία να πάει χαμένη, φέρνοντάς την και πάλι στη σωστή πλευρά της ιστορίας. Αυτό είναι που κάνει τον Ερντογάν να έχει χάσει τον ύπνο του.
Άλλωστε η σχεδόν εικοσαετής παρουσία του στα πολιτικά πράγματα της χώρας του έχει έναν κοινό παρονομαστή, τη συρρίκνωση. Συρρίκνωση της πολιτικής του δύναμης, συρρίκνωση της τουρκικής οικονομίας, συρρίκνωση των πολιτικών ελευθεριών, συρρίκνωση του γεωστρατηγικού της βάρους.
Ίσως, σε βάθος χρόνου, για το μόνο για το οποίο μπορεί να είναι σίγουρα υπερήφανος είναι για το γεγονός ότι πλέον οι αγγλόφωνοι δεν θα μπερδεύουν τη γειτονική μας χώρα (Türkiye) με τη συμπαθή γαλοπούλα (Turkey)!
