Μέσα σε 10 ημέρες, οι Τούρκοι προχώρησαν σε τέσσερις κλιμακούμενες προκλήσεις, ταράζοντας τα ήρεμα νερά του Αιγαίου και υπενθυμίζοντας εμφατικά ότι τίποτα δεν έχει αλλάξει όσον αφορά τις διεκδικήσεις τους, όπως αυτές απορρέουν από το ανιστόρητο και απειλητικό δόγμα της «Γαλάζιας Πατρίδας».
Των ΧΡ. ΜΑΖΑΝΙΤΗ, Θ. ΤΣΙΤΣΑ, ΕΥ. ΑΡΕΤΑΙΟΥ – ΠΗΓΗ: Realnews
Στην Αθήνα επικρατεί προβληματισμός, με το ελληνικό Πεντάγωνο να τίθεται σε ακόμη μεγαλύτερη εγρήγορση. Στρατιωτικοί κύκλοι με τους οποίους επικοινώνησε η Realnews δεν κρύβουν την πεποίθησή τους ότι αυτή η ηρεμία στο Αιγαίο είναι επίπλαστη από την πλευρά της Τουρκίας και ότι, αργά ή γρήγορα, οι προκλήσεις θα επανέλθουν και μάλιστα δυναμικά.
Είναι κάτι, άλλωστε, που ο ίδιος ο υπουργός Εθνικής Αμυνας, Νίκος Δένδιας, επαναλαμβάνει σε κάθε του συνέντευξη και ομιλία. «Η Τουρκία παράγει σμήνη από drones, ναυπηγεί πλοία και αεροπλανοφόρο. Σίγουρα αυτά δεν τα θέλει για να κάνει παρέλαση στον Βόσπορο», επισημαίνει ο Ν. Δένδιας, συμπληρώνοντας: «Απέναντι σε αυτά, η Ελλάδα δεν θα μείνει απλός παρατηρητής να κάνει τον σταυρό της».
Κι όμως, μόλις την περασμένη Κυριακή 18 Φεβρουαρίου, οι υπουργοί Εξωτερικών των δύο χωρών συναντήθηκαν στο περιθώριο της Διάσκεψης Ασφαλείας που πραγματοποιήθηκε στο Μόναχο της Γερμανίας. Γιώργος Γεραπετρίτης και Χακάν Φιντάν συμφώνησαν να εστιάσουν στη θετική ατζέντα, να απέχουν από κινήσεις που μπορεί να θεωρηθούν προκλητικές, να μη θιγούν τα ζητήματα του «σκληρού πυρήνα» των διαφωνιών και να πάμε με ηρεμία μέχρι την επίσκεψη του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στην Αγκυρα τον Μάιο.
Η τουρκική πρεσβεία
Από όλα τα περιστατικά των τελευταίων ημερών, το σημαντικότερο ήταν αυτό στα Ιμια. Οπως αποκαλύπτει σήμερα η «R», το επεισόδιο εκεί αποφεύχθηκε μόνο μετά την ειδοποίηση Τούρκου αξιωματικού που βρίσκεται στην τουρκική πρεσβεία στην Αθήνα. Το προηγούμενο Σάββατο 17 Φεβρουαρίου, στις 3 το μεσημέρι, εμφανίστηκε τουρκική ακταιωρός, η οποία πέρασε προκλητικά στα ελληνικά χωρικά ύδατα από τη δυτική πλευρά των Ιμίων. Οταν δύο ελληνικά σκάφη του Λιμενικού κάλεσαν το σκάφος της τουρκικής ακτοφυλακής να απομακρυνθεί, ο καπετάνιος αποκρίθηκε ότι βρισκόταν εντός τουρκικών χωρικών υδάτων.
Επί 15 λεπτά φαινόταν ότι το κλίμα προσέγγισης επρόκειτο να διαλυθεί. Τα ελληνικά σκάφη κυνηγούσαν το τουρκικό, το οποίο προχωρούσε σε επικίνδυνους ελιγμούς, αρνούμενο να απομακρυνθεί, ενώ δεν αποκρινόταν στις κλήσεις διά ασυρμάτου.
Στο κέντρο επιχειρήσεων του Λιμενικού Σώματος σήμανε συναγερμός. Αμέσως ενημερώθηκε ο Ελληνας αξιωματικός, ο οποίος συνόδευε τον υπουργό Ναυτιλίας Χρήστο Στυλιανίδη και τον Αρχηγό του Λιμενικού Γιώργο Αλεξανδράκη στο ταξίδι τους στην Αγκυρα στις 17 Ιανουαρίου. Πρόκειται για τον πλοίαρχο, όπως πρώτη είχε αποκαλύψει η «R», που είναι επιφορτισμένος να συνομιλεί με τον Τούρκο ομόλογό του, ώστε σε στιγμές έντασης να παρεμβαίνουν πυροσβεστικά, πριν εξελιχθεί σε επεισόδιο και από εκεί σε κρίση. Ο Ελληνας πλοίαρχος τηλεφώνησε στον Τούρκο ομόλογό του, ο οποίος βρίσκεται στην Αθήνα ως μέρος της διπλωματικής αποστολής στην τουρκική πρεσβεία. Χρειάστηκαν λίγα λεπτά μέχρι ο Τούρκος πλοίαρχος να ενημερώσει άμεσα τον αρχηγό της τουρκικής ακτοφυλακής και από εκεί να δοθεί εντολή για την απομάκρυνση της τουρκικής ακταιωρού από τα Ιμια. Αυτή ήταν η πρώτη φορά που πραγματικά λειτούργησε η απευθείας γραμμή επικοινωνίας για την αποσόβηση εντάσεων εν τη γενέσει τους, ως αποτέλεσμα της Διακήρυξης των Αθηνών που υπέγραψαν ο Κυριάκος Μητσοτάκης και ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στην Αθήνα.
Αμφισβήτηση κυριαρχίας
Μία εβδομάδα νωρίτερα, οι Τούρκοι εξέδωσαν παράνομη αντι NAVTEX επί ελληνικής άσκησης που πραγματοποιείτο στο ανατολικό Αιγαίο, κοντά στη Χίο, αναφέροντας ότι η ελληνική Υδρογραφική Υπηρεσία δεν έχει δικαίωμα να εκδίδει οδηγίες προς ναυτιλλομένους στο Αιγαίο. Παράλληλα, υπενθύμισαν ότι από τη Θάσο έως το Καστελλόριζο η Τουρκία αμφισβητεί την κυριαρχία συνολικά 23 ελληνικών νησιών, κάνοντας λόγο για παραβίαση του δήθεν καθεστώτος αποστρατιωτικοποίησης. Ομως, σε αυτή την αντι-NAVTEX, για πρώτη φορά, η Τουρκία συνδύαζε την αμφισβήτηση της κυριαρχίας και με την αμφισβήτηση της ναυσιπλοΐας, κάτι που δεν είχε γίνει κατά το παρελθόν. Και αυ- τό επισημάνθηκε κατά την ενημέρωση της Διαρκούς Επιτροπής Εθνικής Αμυνας και Εξωτερικών Υποθέσεων της Βουλής για θέματα αμυντικής πολιτικής.
Η αρχή της περασμένης εβδομάδας βρήκε την Τουρκία να κλιμακώνει ακόμη περισσότερο, εκδίδοντας δύο παράνομες αντι- NAVTEX, η μία νοτίως της Καρπάθου, όπου πραγματοποίη- σε άσκηση το Πολεμικό Ναυτικό, και η άλλη ανατολικότερα, όπου ήταν προγραμματισμένες βολές από βρετανικό πολεμικό πλοίο. Και στις δύο περιπτώσεις, οι Τούρκοι αμφισβητούσαν το δικαίωμα να εκδίδει NAVTEX η Ελλάδα στις συγκεκριμένες περιοχές, κάτι το οποίο προκάλεσε την άμεση αντίδραση του υπουργείου Εξωτερικών, που επέδωσε ρηματική διακοίνωση και επιστολές διαμαρτυρίας προς την Τουρκία.
Εξοπλίζονται
Σε αυτές τις ενέργειες προστίθεται και η κινητικότητα της τουρκικής αμυντικής βιομηχανίας για τη ναυπήγηση ενός νέου αεροπλανοφόρου, το οποίο θα είναι ικανό να μεταφέρει τα τουρκικά μαχητικά ΚΑΑΝ, που παρουσιάστηκαν επισήμως την τελευταία εβδομάδα. Το νέο αεροπλανοφόρο θα έχει μήκος 285 μέτρων και εκτόπισμα 60.000 τόνων, ενώ θα είναι πολύ μεγαλύτερο από το «TCG Αnadolu» (μήκος 232 μέτρων και εκτόπισμα 27.500 τόνων), η ναυπήγηση του οποίου ολοκληρώθηκε μόλις πέρυσι. Η απόφαση για τη ναυπήγηση του «εθνικού αεροπλανοφόρου», όπως έχει χαρακτηριστεί, ελήφθη τον περασμένο Ιανουάριο σε συνεδρίαση της Τουρκικής Εκτελεστικής Επιτροπής Αμυντικής Βιομηχανίας, που έγινε με προεδρεύοντα τον Ερντογάν. Τα χρονοδιαγράμματα για την έναρξη και την περαίωση της ναυπήγησής του δεν έχουν ακόμα γίνει γνωστά, ωστόσο εκτιμάται ότι θα ανακοινωθούν μέχρι τους επόμενους μήνες.
Οι ελληνικές Ενοπλες Δυνάμεις δεν μένουν θεατές των εξελίξεων και προχωρούν σε αναδιάταξη δυνάμεων, με τελευταία την απόφαση για σπάσιμο στα τρία της βάσης του Στεφανοβικείου, που πλημμύρισε. Σύμφωνα με πληροφορίες της «R», το τεχνικό κομμάτι μεταστεγάζεται οριστικά στην Αλεξάνδρεια Ημαθίας, ενώ θα μοιραστούν τα ελικόπτερα στα Μέγαρα και στη νέα βάση που προκρίνεται στη Χρυσούπολη Καβάλας. Μάλιστα, στη Χρυσούπολη σχεδιάζεται να δημιουργηθεί και η «φωλιά» των drones Propeler, που προμηθεύεται ο Στρατός από τη Γαλλία. Η διγλωσσία της Τουρκίας, που από τη μία τείνει χείρα φιλίας στην Αθήνα και από την άλλη επαναφέρει σε κάθε ευκαιρία την προκλητική ρητορική της «Γαλάζιας Πατρίδας», έχει προβληματίσει έντονα το Μαξίμου και το υπουργείο Εξωτερικών, ωστόσο η κεντρική επιλογή είναι να αποφευχθεί οτιδήποτε θα μπορούσε να τροφοδοτήσει την ένταση.
Οπως είπε ο υπουργός Εξωτερικών Γ. Γεραπετρίτης στον Αμερικανό ομόλογό του Αντονι Μπλίνκεν κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του στην Ουάσιγκτον, η ελληνική κυβέρνηση είναι αποφασισμένη να τηρήσει πιστά τον οδικό χάρτη που συμφωνήθηκε με τη Διακήρυξη των Αθηνών. Αν και ήδη πριν από την επίσκεψη είχαν γίνει δηλώσεις από Τούρκους αξιωματούχους με θέμα την αποστρατιωτικοποίηση των νησιών και είχαν κυκλοφορήσει και οι πρώτες τουρκικές NAVTEX που αναφέρονταν στο ίδιο θέμα, ο Γ. Γεραπετρίτης ενημέρωσε τον Αντ. Μπλίνκεν ότι θα κινηθεί «βήμα βήμα» στην επαναπροσέγγιση Αθήνας – Αγκυρας, χωρίς όμως να έχει αυταπάτες. Ο υπουργός Εξωτερικών γνωρίζει πως η Τουρκία δεν έχει πάρει τίποτε πίσω από την αναθεωρητική της ατζέντα, θεωρεί όμως ότι τώρα -και ενόψει των επόμενων συναντήσεων που προβλέπει ο οδικός χάρτης που συμφώνησαν ο Κυριάκος Μητσοτάκης και ο Ερντογάν, αλλά και της επίσκεψης του πρωθυπουργού στην Αγκυρα- «δεν θα πρέπει οι διαφωνίες να δημιουργούν κρίση». Η κυβέρνηση για τον λόγο αυτόν εστιάζει στην υλοποίηση της θετικής ατζέντας, την οποία επιβλέπει ο υπουργός μαζί με τον Τούρκο ομόλογό του, Χ. Φιντάν, και αντιδρά μόνο όταν οι Τούρκοι ξεπερνούν τα όρια, όπως κρίθηκε ότι συνέβη με το περιστατικό στα Ιμια.
Ο Ερντογάν έτοιμος για νέα παζάρια
Τα σενάρια για απομάκρυνση των ρωσικών πυραύλων S-400 και η πρόσκληση που αναμένει ο Tούρκος Πρόεδρος για επίσκεψη στον Λευκό Οίκο
Πρόσκληση στον Λευκό Οίκο αναμένει ο Τούρκος Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, μετά την εξομάλυνση των αμερικανοτουρκικών σχέσεων, εν μέσω διαρροών και δημοσιευμάτων ότι υπάρχει πρόθεση της Αγκυρας για απομάκρυνση των ρωσικών πυραύλων S-400, ώστε να ανοίξει ο δρόμος για την επανένταξή της στο πρόγραμμα των μαχητικών F-35 στο μέλλον.
Ορισμένοι Αμερικανοί αναλυτές ερμήνευσαν αυτή τη συμφωνία ως ένδειξη σημαντικής βελτίωσης των σχέσεων των ΗΠΑ με την Τουρκία. Η είσοδος της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ μπορεί να προμηνύει μια περίοδο αναθέρμανσης των δεσμών μεταξύ Αγκυρας και Δύσης και να σηματοδοτήσει τη στενότερη ευθυγράμμιση της Τουρκίας με τα βασικά μέλη της Συμμαχίας σε όλα τα θέματα. Σημειώνεται ότι ο Τζο Μπάιντεν είναι ο μόνος Πρόεδρος των ΗΠΑ που δεν έχει προσκαλέσει τον Ερντογάν στον Λευκό Οίκο, κάτι που επιδιώκει επίμονα η τουρκική ηγεσία ως επιστέγασμα των διπλωματικών ελιγμών της.
«Αναζωογόνηση»
Η αναπληρώτρια υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Βικτόρια Νούλαντ περιέγραψε τη συμφωνία για τα F-16 ως έναν τρόπο «να αναζωογονηθεί το ευρύτερο φάσμα της σχέσης». Μίλησε για συνεχιζόμενες προσπάθειες να παράγει η Τουρκία πυρομαχικά διαμετρήματος 155 χιλιοστών για την Ουκρανία και υπογράμμισε την ετοιμότητα των ΗΠΑ να καλωσορίσουν την Τουρκία ξανά στο πρόγραμμα των F-35, από το οποίο είχε εκδιωχθεί μετά την αγορά του ρωσικού συστήματος S-400, κάτι που ώθησε την Ουάσιγκτον να επιβάλει κυρώσεις στην αμυντική βιομηχανία της Τουρκίας το 2020.
Ο Αμερικανός γερουσιαστής Κρις Μέρφι, κατά τη διάρκεια επίσκεψής του στην Τουρκία, δήλωσε την περασμένη Τετάρτη ότι, μετά την έγκριση της ένταξης της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, υπάρχει σημαντική δυναμική στις σχέσεις μεταξύ των ΗΠΑ και της Τουρκίας, από την οποία αμφότερες μπορούν να επωφεληθούν. Οι σχέσεις μεταξύ ΗΠΑ και Τουρκίας είναι εδώ και καιρό τεταμένες, εξαιτίας ζητημάτων που αφορούν από την αγορά των ρωσικών πυραυλικών αμυντικών συστημάτων S-400 από την Τουρκία έως την υποστήριξη των ΗΠΑ προς μια κουρδική πολιτοφυλακή στη Συρία, την οποία η Αγκυρα θεωρεί τρομοκρατική οργάνωση, καθώς και ζητήματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Εταιρική σχέση
Ο Κρ. Μέρφι και ο γερουσιαστής Τζιν Σαχίν συναντήθηκαν με τον Ερντογάν και τον Τούρκο υπουργό Εξωτερικών Χακάν Φιντάν, επισημαίνοντας ότι αυτή είναι μια στιγμή σημαντικής δυναμικής για την εταιρική σχέση ΗΠΑ – Τουρκίας, με πολλά θέματα στα οποία μπορούν να προσπαθήσουν να επωφεληθούν, σε μια πρίπλοκη συμμαχία με μεγάλες διακυμάνσεις. Και οι δυο γερουσιαστές αποκάλυψαν ότι η Ρωσία και η Ουκρανία βρέθηκαν στην κορυφή της ατζέντας των συνομιλιών, ιδίως η ανάγκη για στενότερη συνεργασία, «για να διασφαλιστεί ότι η Τουρκία δεν θα συνεχίσει να αποτελεί ένα μέρος όπου η Ρωσία μπορεί να παρακάμψει τις αμερικανικές κυρώσεις». Η αποκλειστική είδηση από διπλωματικές πηγές ήταν ότι η απειλή των ΗΠΑ να επιβάλουν κυρώσεις σε χρηματοπιστωτικές εταιρείες που συναλλάσσονται με τη Ρωσία έχει «παγώσει» το ρωσοτουρκικό εμπόριο.
Η Αγκυρα, από την πλευρά της, έχει δηλώσει ότι λαμβάνει μέτρα για να μην αποτελεί καταφύγιο για την καταστρατήγηση των κυρώσεων. «Ιστορικά, η Τουρκική Δημοκρατία ήταν ένα κρίσιμο μέλος του ΝΑΤΟ, δεδομένης της γεωστρατηγικής της θέσης, που εκτείνεται μεταξύ Ευρώπης και Ασίας και ελέγχει την πρόσβαση στη Μαύρη Θάλασσα», δήλωσε στο CNBC ο Χακάν Ακμπάς, ανώτερος σύμβουλος στην Albright Stonebridge Group. «Η χώρα ελέγχει τα Στενά του Βοσπόρου, μια κρίσιμη θαλάσσια οδό για το παγκόσμιο εμπόριο τροφίμων και γεωργικών προϊόντων και για τη στρατιωτική εφοδιαστική αλυσίδα. Είναι επίσης ουσιαστικός εταίρος σε διάφορες στρατιωτικές επιχειρήσεις και αποστολές που λειτουργούν δίπλα στις ΗΠΑ, πιο πρόσφατα στο Αφγανιστάν», συμπλήρωσε. Ομως, η στρατηγική αξία της Τουρκίας για το ΝΑΤΟ υπερβαίνει τον στρατιωτικό της ρόλο. «Χρησιμεύει ως βασικός παίκτης στην περιφερειακή ασφάλεια, καθώς συνορεύει με τη Ρωσία, τη Συρία, το Ιράκ και το Ιράν, και ως χώρα διέλευσης για ενεργειακούς αγωγούς που είναι κρίσιμοι για τις παγκόσμιες αγορές», προσέθεσε ο Aκμπάς. «Αυτή η θέση δίνει στην Αγκυρα σημαντική μόχλευση στις συναλλαγές της με άλλα μέλη του ΝΑΤΟ, επιτρέποντάς της μεγαλύτερη ευχέρεια από ό,τι θα μπορούσαν να απολαμβάνουν μικρότερα ή λιγότερο στρατηγικά από απόψεως θέσης μέλη».
Προσανατολισμός
Tο Στέιτ Ντιπάρτμεντ δεν παρερμηνεύει τον πραγματικό γεωπολιτικό προσανατολισμό της Τουρκίας. Αντίθετα, η συμφωνία και οι θερμές συνομιλίες επαναπροσέγγισης σε άλλη βάση αντανακλούν τη βασικά συναλλακτική φύση της εξωτερικής πολιτικής της Τουρκίας υπό τον Ερντογάν, έναν ηγέτη πρόθυμο να κοιτάξει ανατολικά, δυτικά, βόρεια και νότια, ακολουθώντας τις φιλοδοξίες του. Η ηγεσία της Tουρκίας βασίζεται στην υπόθεση ότι το τρέχον διεθνές σύστημα βρίσκεται σε οριακό σημείο και πως η παγκόσμια τάξη πραγμάτων υπό την ηγεσία της Δύσης καταρρέει. Οπως και άλλες αναδυόμενες δυνάμεις, η Τουρκία άρχισε να επαναπροσδιορίζει τη στάση της, επιλέγοντας τη μέση πορεία μέσω μιας ευέλικτης εξωτερικής πολιτικής, αντί να βασίζεται στην προεπιλεγμένη σύγκλιση με τις ΗΠΑ και τους δυτικούς συμμάχους της.
Στο μεταξύ, οι ΗΠΑ αντιστάθμισαν επίσης την εμβάθυνση της συνεργασίας τους με εναλλακτικούς περιφερειακούς παράγοντες, όπως η Ελλάδα και η Ρουμανία. Ταυτόχρονα, η κυβέρνηση Μπάιντεν περιόρισε τη δέσμευσή της σε υψηλό επίπεδο με την Τουρκία, φαινομενικά ως απάντηση στη συμπεριφορά και στις πολιτικές του Ερντογάν. Μετά την πώληση των F-16, η σχέση αρχίζει να αλλάζει προς το καλύτερο. Η αμερικανοτουρκική συνεργασία θα συνεχίσει να επηρεάζεται από το εκκρεμές αποτέλεσμα των γεωπολιτικών εξελίξεων, αλλά οι δύο χώρες έχουν τώρα μια νέα βάση για να ξαναχτίσουν τη σχέση τους. Ομως, κάποια ζητήματα, όπως οι διαφορές μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, θα μπορούσαν να εκτροχιάσουν μια ομαλή πορεία. Σύμφωνα με τον Χ. Ακμπάς, «ο δυναμικός χαρακτήρας της γεωπολιτικής σημαίνει ότι, ενώ ορισμένες διαφορές μπορεί να επιλυθούν προσωρινά ή να αποκλιμακωθούν, ενδέχεται να επανεμφανιστούν ως σημαντικές προκλήσεις για τη συνοχή των συμμαχιών».
Τα τουρκικά drones φέρνουν αναταράξεις – Η τεράστια εξάπλωση της πολεμικής βιομηχανίας της Aγκυρας προβληματίζει έντονα τις Βρυξέλλες
Μια υπόκωφη σύγκρουση βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη ανάμεσα στην Ελλάδα, την Κύπρο και τη Γαλλία από τη μια πλευρά και την Τουρκία από την άλλη, με φόντο την ευρωπαϊκή στρατιωτική βοήθεια της Ε.Ε. προς την Ουκρανία, αναδεικνύοντας την τεράστια εξάπλωση της τουρκικής πολεμικής βιομηχανίας και, κυρίως, την ενίσχυση της τουρκικής «διπλωματίας των drones». Στις Βρυξέλλες διεξάγονται πυρετώδεις διαπραγματεύσεις για τη στρατιωτική βοήθεια που η Ε.Ε. πρέπει να δώσει στην Ουκρανία και αφορά κυρίως πυρομαχικά αλλά και οπλικά συστήματα. Μία από τις βασικές προτάσεις πολλών χωρών είναι η Ε.Ε. να προμηθευτεί πυρομαχικά και όπλα και από τρίτες χώρες, έτσι ώστε να μη χαθεί πολύτιμος χρόνος, καθώς οι ουκρανικές δυνάμεις βρίσκονται πλέον υπό αφόρητη πίεση. Ωστόσο, η Γαλλία, με την υποστήριξη της Ελλάδας και της Κύπρου, σύμφωνα με διπλωματικές πηγές στις Βρυξέλλες, έχει θέσει τον όρο όλες οι αγορές να γίνουν μόνο από ευρωπαϊκές χώρες («European only»). Πηγές στις Βρυξέλλες αναφέρουν ότι ο όρος αυτός δεν έχει ως στόχο μόνο την ενίσχυση της ευρωπαϊκής στρατιωτικής βιομηχανίας, αλλά και τον αποκλεισμό του ενδεχομένου αγορών από την Τουρκία (κυρίως τουρκικών drones).
Οι συζητήσεις και οι διαπραγματεύσεις βρίσκονται σε πλήρη εξέλιξη, καθώς υπάρχουν διαφωνίες και για πολλά άλλα βασικά ζητήματα ανάμεσα στις χώρες-μέλη και κυρίως ανάμεσα στη Γαλλία και τη Γερμανία. Για στρατιωτικούς κύκλους ορισμένων χωρών-μελών, η προοπτική έμμεσης ενίσχυσης της τουρκικής στρατιωτικής βιομηχανίας δεν αποτελεί θετικό σενάριο. Αυτό αφορά κυρίως τα drones, όπου η Τουρκία έχει αναμφισβήτητα κάνει ιστορικά άλματα. Τα άλματα αυτά, σύμφωνα τόσο με Τούρκους όσο και με διεθνείς αναλυτές, δεν είναι μόνο τεχνολογικά, αλλά και στρατηγικά, καθώς η Αγκυρα έχει καταφέρει τα τελευταία χρόνια να «εργαλειοποιήσει» τα υψηλά επιτεύγματά της όσον αφορά τα drones, τα οποία αποτελούν πλέον ένα σημαντικό κομμάτι της εξωτερικής πολιτικής της.
Οι ισορροπίες
Τα τουρκικά drones έχουν αλλάξει τις στρατιωτικές ισορροπίες σε διάφορες πολεμικές συγκρούσεις, από τον ουκρανορωσικό πόλεμο, όπου τα τουρκικά drones Bayraktar έχουν γίνει ακόμα και τραγούδι των Ουκρανών πολεμιστών, μέχρι τη Λιβύη, όπου τα τουρκικά drones έγιναν ο εφιάλτης των δυνάμεων του στρατηγού Χαφτάρ, ενώ εμφανίστηκαν στον πόλεμο ανάμεσα στο Αζερμπαϊτζάν και την Αρμενία αλλά και σε συγκρούσεις στην υποσαχάρια Αφρική. Στην Αφρική, όπου η Τουρκία έχει προχωρήσει σε μια άνευ προηγουμένου εξάπλωση και διείσδυση, προκαλώντας μεγάλη νευρικότητα στο Παρίσι, τα drones αποτελούν την αιχμή του δόρατος της σκληρής ισχύος της Αγκυρας, συνοδευόμενα από την ήπια ισχύ, που είναι το τεράστιο δίκτυο ανθρωπιστικής και αναπτυξιακής βοήθειας.
Σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση του International Crisis Group για τα τουρκικά drones, «στην Αφρική, οι εξαγωγές μη επανδρωμένων αεροσκαφών της Τουρκίας φαίνεται να ευθυγραμμίζονται με τις διπλωματικές και εμπορικές πρωτοβουλίες της, αλλά και με τις πρωτοβουλίες της στον τομέα της ασφάλειας – αυτό που ορισμένοι Τούρκοι αμυντικοί αναλυτές αποκαλούν “διπλωματία μη επανδρωμένων αεροσκαφών”. Η Αγκυρα έχει ενισχύσει την παρουσία της στην ήπειρο την τελευταία δεκαετία με νέες διπλωματικές αποστολές, με απευθείας πτήσεις της Turkish Airlines και με αμυντικούς και εμπορικούς δεσμούς. Οι αφρικανικές κυβερνήσεις (κυρίως στον Βορρά, αλλά και στη δύση και σε άλλες περιοχές) αγοράζουν συχνά τουρκικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη για χρήση κατά τζιχαντιστών και άλλων ανταρτών, συχνά σε απομακρυσμένες περιοχές. Στη βόρεια Αφρική, η Τουρκία έχει προμηθεύσει με μη επανδρωμένα αεροσκάφη την Αλγερία, το Μαρόκο και την Τυνησία.
Το Μαρόκο προσέθεσε TB2 στο οπλοστάσιό του με κινεζικά και ισραηλινά μη επανδρωμένα αεροσκάφη το 2021, κυρίως για την υποστήριξη του αγώνα του με το Μέτωπο του Πολισάριο, που επιδιώκει την ανεξαρτησία της Δυτικής Σαχάρας. Το Ραμπάτ φέρεται να σχεδιάζει επίσης να αγοράσει Akincis. Σε απάντηση, η γειτονική Αλγερία, της οποίας οι σχέσεις με το Μαρόκο είναι ψυχρές, προέβη σε νέες παραγγελίες για να ενισχύσει το ποικίλο απόθεμα μη επανδρωμένων αεροσκαφών της, συμπεριλαμβανομένων των ANKA-S, Aksungur και περισσότερων κινεζικών μη επανδρωμένων αεροσκαφών. Η Τυνησία αγόρασε μη επανδρωμένα αεροσκάφη ANKA-S το 2021».
Νέα ώθηση
Το International Crisis Group σημειώνει επίσης ότι «ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει δώσει ώθηση στην επιχειρηματική δραστηριότητα της Τουρκίας στον τομέα των μη επανδρωμένων αεροσκαφών στην ευρασιατική γειτονιά». Αλλαγή ισορροπιών προς όφελος της Αγκυρας έχουν φέρει τα drones της και στις συγκρούσεις των τουρκικών δυνάμεων με τους Κούρδους στην Συρία και στο Ιράκ. Με εμπνευστή και συντονιστή τoν γαμπρό του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, Σελτζούκ Μπαϊρακτάρ, τα τουρκικά drones, μαζί με άλλα εξοπλιστικά επιτεύγματα, όπως το νέο μαχητικό αεροσκάφος KAAN, αποτελούν αναπόσπαστο μέρος τόσο της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής αλλά και της αυξανόμενης «ποπ κουλτούρας μιλιταρισμού», όπως γράφουν πλέον αναλυτές. Ο Αμερικανός αναλυτής Ράιαν Τζιντζέρας, σε πρόσφατο άρθρο του για τον τουρκικό μιλιταρισμό στο «War on the Rocks», κάνει λόγο για «γάμο ανάμεσα σε εθνικισμό, μιλιταρισμό και τεχνολογική καινοτομία» και προειδοποιεί ότι «αν οι περιφερειακές συνθήκες αλλάξουν ή αν η στρατηγική εξωτερικής πολιτικής της Αγκυρας δεν αποδώσει, η μιλιταριστική κουλτούρα, στην οποία συνέβαλε ο Ερντογάν, μπορεί να τον πείσει ότι ο πόλεμος είναι η απάντηση».
Δείτε το δημοσίευμα της Realnews
Δείτε το δημοσίευμα της Realnews
Δείτε το δημοσίευμα της Realnews
Δείτε το δημοσίευμα της Realnews
