Ο εκ των θρύλων του γαλλικού σινεμά και από τους πιο σπουδαίους ηθοποιούς παγκοσμίως, ο Ζαν Λουί Τρεντινιάν, γνωστός για το εύθραυστο της ψυχής του, η οποία πάντως τόσο δοκιμάστηκε, αποδείχτηκε από τους πιο χαλκέντερους καλλιτέχνες.
Η παρουσία του στην καλλιτεχνική σκηνή επιβεβαίωσε μάλλον την κλασική άποψη ότι οι καλλιτέχνες μεγαλουργούν, όταν βιώνουν βαθιές θλίψεις και απογοητεύσεις.
Ο Τρεντινιάν γεννήθηκε στις 11 Δεκεμβρίου 1930 στο Πιολάν, στη νότια Γαλλία. Γιος βιομηχάνου και ανιψιός του οδηγού αγώνων αυτοκινήτου Μορίς Τρεντινιάν, ο Ζαν Λουί έδειχνε κάπως ντροπαλός. Νόμιζες ότι «ήταν αλλού». Φοίτησε σε σχολή θεάτρου στο Παρίσι και η πρώτη θεατρική του παράσταση ήρθε το 1951, με τη «Μαρία Στιούαρτ» του Σίλερ. Πέντε χρόνια μετά, το 1956, έπαιξε στην πρώτη του ταινία, «Αν όλοι οι άνδρες του κόσμου», του Κριστιάν Ζακ. Την ίδια χρονιά γύρισε την ταινία «Και ο Θεός έπλασε τη γυναίκα» με συμπρωταγωνίστρια την Μπριζίτ Μπαρντό.
Ο μεγάλος έρωτας
Δυο νέοι και ωραίοι άνθρωποι, συναντήθηκαν σε μια αισθηματική ταινία. Δεν υπήρχε τίποτα πιο φυσιολογικό από το να ερωτευτούν. Δεν ήταν εύκολο. Η γοητευτική και γεμάτη αισθησιασμό Μπαρντό ήταν παντρεμένη με τον σκηνοθέτη της ταινίας, Ροζέ Βαντίμ. Αποφάσισε να τον χωρίσει και να ζήσει τον έρωτά της με τα “αθώα” μάτια του Τρεντινιάν. Έζησαν μαζί για περίπου δύο χρόνια, χωρίς ποτέ να επισημοποιήσουν τη σχέση τους. Αυτός ήταν ακόμα ένας λόγος που εκείνη η σχέση συζητήθηκε τόσο πολύ. Παρά τη σχέση εκείνη και τις άλλες που ακολούθησαν, ο Τρεντινιάν κάποτε φέρεται να εξέφρασε το παράπονο ότι πολλές γυναίκες τον εγκατέλειψαν.
Η τραγωδία
Αυτό που δεν ξεπέρασε ποτέ ο Ζαν Λουί Τρεντινιάν ήταν ο θάνατος της κόρης του, το 2003. Την σκότωσε στο ξύλο ο άντρας της, ο γνωστός μουσικός και τραγουδιστής του συγκροτήματος Noir Désir, ο Μπερτράν Καντά. Ήταν σε δωμάτιο ξενοδοχείου στη Λιθουανία. Εκείνη ήταν μόλις 41 ετών και είχε μαζί του τέσσερα παιδιά. Καυγάδισαν και την χτύπησε. Είπε ότι της είχε δώσει τέσσερα χαστούκια, επειδή νόμιζε ότι αντάλλασσε μηνύματα με τον πρώην άνδρα της. Εκείνη όμως μεταφέρθηκε σε κώμα στο νοσοκομείο, όπου διαπιστώθηκε ότι είχε δεχτεί 19 χτυπήματα στο κεφάλι. Το οίδημα (από τα χτυπήματα) στον εγκέφαλο δεν υποχώρησε ποτέ. Μετά από λίγες ημέρες η Μαρί Τρεντινιάν υπέκυψε. Λίγους μήνες νωρίτερα, πατέρας και κόρη είχαν ερμηνεύσει μαζί στη σκηνή τα «Ποιήματα στη Λου» του Γκιγιόμ Απολινέρ. Η τραγωδία της Μαρί τον στοίχειωσε για πάντα. «Θα μπορούσα να έχω σταματήσει τη ζωή μου εκείνη τη στιγμή», είχε δηλώσει.
Ο θρίαμβος
Η δεκαετία του 1960 ήταν ο θρίαμβος του Τρεντινιάν. Ήταν μοναδικός στην ταινία «Ένας άνδρας, μια γυναίκα» του Κλοντ Λελούς (Χρυσός Φοίνικας στο Φεστιβάλ των Καννών το 1966) και κέρδισε το βραβείο ερμηνείας στο ίδιο φεστιβάλ, τρία χρόνια αργότερα, το 1969, με το «Ζ» του Κώστα Γαβρά, στην οποία είχε το ρόλο του ανακριτή Χρήστου Σαρτζετάκη.
Το “Ζ”
Στην ταινία “Z” θεωρητικά πρωταγωνιστούσε ο Ιβ Μοντάν, έχοντας το ρόλο του δολοφονηθέντος, το 1963, βουλευτή Χρήστου Λαμπράκη. Κεντρική φιγούρα όμως είναι ο αδέκαστος ανακριτής Σαρτζετάκης, (ο μετέπειτα Πρόεδρος της Δημοκρατίας, που πέθανε πριν από τέσσερις μήνες) ο οποίος αρνείται να πιστέψει την εκδοχή του αυτοκινητιστικού δυστυχήματος και ψάχνει πεισματικά, μέχρι να αποκαλύψει τους πραγματικούς δολοφόνους, τους οποίους κάλυπταν οι αρχές, κυβερνητικοί αξιωματούχοι, χωροφύλακες και στρατιωτικοί. Ο Ζαν Λουί Τρεντινιάν, ως ανακριτής Σαρτζετάκης, αντιστέκεται στις πολιτικές πιέσεις και φτάνει στην αλήθεια. Η ταινία είχε μεγάλη απήχηση στο κοινό επειδή, την εποχή της κυκλοφορίας της, το 1969, η Ελλάδα ήδη ζούσε επί δύο χρόνια τη δικτατορία του Παπαδόπουλου.
Το φιλμ βραβεύτηκε με το Όσκαρ Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας, ενώ ο Τρεντινιάν τιμήθηκε με το βραβείο ανδρικής ερμηνείας στο Φεστιβάλ των Καννών. Η ταινία αποτέλεσε – ορόσημο και για το έργο του σκηνοθέτη Κώστα Γαβρά, γιατί κινητοποίησε την παγκόσμια κοινότητα εναντίον της χούντας των συνταγματαρχών στην Ελλάδα.
Η απομάκρυνση και η επιστροφή
Μετά τη δολοφονία της κόρης του, ο Τρεντινιάν απομακρύνθηκε για μια δεκαετία από τα κινηματογραφικά πλατό και επέστρεψε δυναμικά το 2012 με την «Αγάπη». Στην ταινία, ερμήνευσε έναν ηλικιωμένο άνδρα, 80 ετών, που βρίσκεται αντιμέτωπος με τον θάνατο της γυναίκας του. Στη δύση της καριέρας του ήρθε ακόμα ένα αποκορύφωμα, το βραβείο Σεζάρ, για την ερμηνεία του στην ταινία αυτή, του Μίχαελ Χάνεκε, το 2013. Με τον Χάνεκε θα γυρίσει το 2017 και την ταινία Happy End, που διαγωνίστηκε στις Κάννες. Την ίδια χρονιά έδωσε μια τελευταία θεατρική τουρνέ, απαγγέλλοντας ποιήματα των Πρεβέρ, Βιάν και Ντεσνός.
Ο κύκλος κλείνει
Ο κύκλος κλείνει το 2019. Ο Τρεντινιάν ξανασυναντήθηκε με τον Κλοντ Λελούς και την Ανούκ Αιμέ για το «σίκουελ» της ταινίας «Ένας άνδρας, μια γυναίκα», 53 χρόνια μετά. Ήταν τελειομανής, ευαίσθητος και συνεσταλμένος. Ανήσυχο πνεύμα, αλλά και καταθλιπτικός. Δεν δίστασε να παραδεχτεί ότι κάποια στιγμή είχε αυτοκτονικές τάσεις: «Παραδέχομαι ότι ποτέ δεν ήμουν πολύ χαρούμενος», είχε δηλώσει.
Η συμμετοχή του στην ταινία “Ομολογία” του Κώστα Γαβρά, για την αληθινή ιστορία του Τσεχοσλοβάκου κομμουνιστή αριστερού Αρτούρ Λόντον, κατηγορούμενου στη δίκη Slánský, δημιούργησε πολλές απαρέσκειες στην Αριστερά, διεθνώς.
