Συνολικά 22 μούμιες, κυρίως μικρά παιδιά και νεογέννητα βρέφη, εντοπίστηκαν πόλη Barranca του Περού από ομάδα Πολωνών και Περουβιανών επιστημόνων. Εκτός από τα υφάσματα που χρησιμοποιήθηκαν για το τύλιγμα των σορών των νεκρών, βρέθηκαν αγγεία, εργαλεία και υπολείμματα φαγητού.
Ο αρχαιολογικός χώρος, όπου ανακαλύφθηκαν οι μούμιες, βρίσκεται στον λόφο Cerro Colorado στην κοιλάδα Pativilca. Αυτό το μέρος είναι γνωστό στους ερευνητές εδώ και αρκετές δεκαετίες.
Αυτή τη στιγμή αποτελείται από τέσσερις τύμβους που καλύπτουν προκολομβιανά κτίρια. Ωστόσο επιστήμονες δεν είδαν απαντήσει πότε κατασκευάστηκαν και ποιες ήταν οι λειτουργίες τους. Το 2022, μια ομάδα αρχαιολόγων από το Περού και την Πολωνία ξεκίνησε ένα νέο ερευνητικό πρόγραμμα.
Πώς εντοπίστηκαν οι μούμιες
Αρχηγός του προγράμματος είναι ο Περουβιανός αρχαιολόγος Plinio Guillen Alarcón και συνιδρυτής και μέλος του, ο βιοαρχαιολόγος της Κρακοβίας, Łukasz Majchrzak. Στις ανασκαφές συμμετείχαν φοιτητές του Πανεπιστημίου Jagiellonian και του Πανεπιστημίου του Αγίου Μάρκου στη Λίμα.
Πέρυσι, οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι η προέλευση του συμπλέγματος των κτιρίων χρονολογείται από το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα. Επιπλέον οι επιστήμονες ανακάλυψαν στην κορυφή του ψηλότερου τύμβου, κατεστραμμένες ταφές από την 3η χιλιετία π.Χ.
Οι φετινές εργασίες, κατά τις οποίες ανακαλύφθηκαν 22 άθικτες ταφές, πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο ενός ερευνητικού προγράμματος που χρηματοδοτήθηκε από την Εθνική Υπηρεσία Ακαδημαϊκών Ανταλλαγών. Το έργο της ομάδας διευθύνεται από τη καθηγήτρια, Justyna Marchewka-Długońska από το Πανεπιστήμιο Cardinal Stefan Wyszyński.
«Πρόκειται για σώματα τυλιγμένα με υφάσματα και φυτικό υλικό, που στην αρχαιολογία ονομάζουμε ταφικά δεμάτια. Εξετάζοντας ανθρώπινα λείψανα, ανάμεσα στα στρώματα αυτών των υφασμάτων βρίσκουμε κεραμικά, εργαλεία και λατρευτικά αντικείμενα», λέει ο βιοαρχαιολόγος Łukasz Majchrzak.
Έξι από τα ταφικά δεμάτια ανήκαν σε ενήλικες και τα υπόλοιπα 16, που βρέθηκαν σε κάποια απόσταση, ανήκαν σε παιδιά, πιθανότατα διαφορετικών ηλικιών. Μέχρι πρόσφατα, η υψηλή παιδική θνησιμότητα θεωρούνταν δεδομένη ειδικά όταν ένα παιδί απογαλακτιζόταν. Αυτό δεν αντικατοπτρίζεται πάντα στο αρχαιολογικό υλικό, γιατί τα παιδιά δεν θάβονταν πάντα με τον ίδιο τρόπο με τους ενήλικες. Συχνά ήταν περισσότερα σε αριθμό από τους ενήλικες.
Τι προσπαθούν να απαντήσουν οι αρχαιολόγοι
Στην περίπτωση του Cerro Colorado, αυτό που αναρωτιόμαστε δεν είναι ο αριθμός, αλλά η μέθοδος κατασκευής και κατάθεσης των παιδικών ταφικών δεματίων, σχολιάζει ο Łukasz Majchrzak. Όπως περιγράφει, βρίσκονται σε παρόμοιο βάθος, στο ύψος των κεφαλιών των νεκρών ενηλίκων. Είναι όλα σε οριζόντια θέση, ενώ τα σώματα των ενηλίκων βρίσκονται στην εμβρυϊκή θέση με τα άνω και κάτω άκρα τους να είναι τοποθετημένα κάτω από το στήθος τους.
Τα σώματα των ενηλίκων είναι τοποθετημένα κάθετα, κάνοντάς τους να φαίνονται σαν να κάθονται. Όλα έχουν παρόμοια εξωτερική εμφάνιση, είναι τυλιγμένα σε χοντρό ύφασμα και πλεγμένα με σχοινί.
«Σε αυτό το σημείο, είναι δύσκολο να δώσουμε μια ενιαία ερμηνεία αυτού του ευρήματος. Είναι πιθανό ότι ολόκληρη η κοινότητα απλά έθαψε παιδιά σε αυτό το μέρος. Αυτό που εξακολουθεί να προκαλεί σύγχυση είναι το γεγονός ότι πρόκειται σαφώς για παιδιά που δεν είναι μεγαλύτερα των 2 ετών (αν κρίνουμε από το μήκος των δεματίων), μερικά από αυτά σίγουρα ήταν νεογέννητα ή βρέφη. Είναι πιθανό για κάποιο λόγο μεγαλύτερα παιδιά να θάφτηκαν σε άλλα μέρη του νεκροταφείου», είπε ο Łukasz Majchrzak.
Μέχρι στιγμής, η ομάδα έχει εξετάσει μόνο μια έκταση 20 τετραγωνικών μέτρων. Οι επιστήμονες ξετύλιξαν ένα δεμάτιο στο οποίο ήταν θαμμένο ένα νεογέννητο. Υποβάλαμε σε τομογραφία άλλα δύο δεμάτια οπότε γνωρίζουμε ότι το ένα από τα παιδιά ήταν λίγο μεγαλύτερο και το άλλο ήταν επίσης νεογέννητο, ανέφερε ο Łukasz Majchrzak.
Τα στοιχεία που δίνουν τα υφάσματα με τα οποία ήταν τυλιγμένες οι μούμιες
Το ύφασμα στις μεγαλύτερες σε ηλικία μούμιες είναι διακοσμημένο με γεωμετρικά σχέδια. Στις υπόλοιπες δεσμίδες ενδέχεται να περιέχονται αναπαραστάσεις ζώων και θεών. Τα υλικά με τα οποία ήταν τυλιγμένοι οι νεκροί θεωρούνταν ότι χρησίμευσαν στην μετά θάνατον ζωή.
«Στο μεταθανάτιο όραμα των Άνδεων, ένας άντρας ταξιδεύει για ένα χρόνο μέχρι να φτάσει στον προορισμό του. Άρα χρειάζεται φαγητό. Βρήκαμε ακόμη και στάχυα καλαμποκιού και άλλα άγνωστα φυτικά υλικά σε αρκετές από τις δέσμες», τόνισε ο Łukasz Majchrzak.
Ωστόσο, όσον αφορά τους τάφους των Άνδεων, υπήρχαν λίγα αγγεία, 4-5 για κάθε μούμια. Οι ερευνητές θα αναλύσουν τις επόμενα ταφικά δεμάτια, τα οποία εκτιμούν ότι προέρχονται από το χρονικό διάστημα 1000 έως 1100 μ.Χ. Αυτά τα προκαταρκτικά ευρήματα θα επιβεβαιωθούν με χρονολόγηση με ραδιενεργό άνθρακα.
Οι επιστήμονες θα χρησιμοποιήσουν τομογραφία για να εξετάσουν πλήρως τις διατηρημένες ταφικές δεσμίδες που δεν έχουν ορατές φθορές. Αυτή η τεχνική θα επιτρέψει τη μη επεμβατική ανάλυση από τους ανθρωπολόγους.
Στα επόμενα στάδια οι επιστήμονες σχεδιάζουν να πραγματοποιήσουν χημικές αναλύσεις και ανάλυση ισοτόπων για να απαντήσουν εάν οι μούμιες ανήκουν σε τοπικό πληθυσμό.
