Για πρόκληση διαρκείας όσον αφορά στο ιδιωτικό χρέος κάνει λόγο η Γενική Γραμματέας Χρηματοπιστωτικού Τομέα και Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους, Θεώνη Αλαμπάση. Η έμπειρη νομικός λίγες ημέρες μετά την ψήφιση του νέου νόμου για τα κόκκινα δάνεια περιγράφει την κατάσταση του ελληνικού ιδιωτικού χρέους και μιλάει μεταξύ άλλων για τη σύσταση και λειτουργία Μητρώου Παρακολούθησης Ιδιωτικού Χρέους.
Σε συνέντευξή της στην Νομική Βιβλιοθήκη, η κυρία Αλαμπάση είπε ότι «με βάση τα διαθέσιμα στοιχεία από τους αρμόδιους φορείς, το ληξιπρόθεσμο ιδιωτικό χρέος ανέρχεται σε 234,4 δισ. ευρώ» και πρόσθεσε ότι «τα τελευταία χρόνια έχει μπει σε μια τροχιά διαχείρισης, καθώς βλέπουμε σημαντική βελτίωση στο ληξιπρόθεσμο ιδιωτικό χρέος ως ποσοστό του συνολικού ιδιωτικού χρέους, το οποίο έχει υποχωρήσει σχεδόν 9 ποσοστιαίες μονάδες από το 2018. Βρισκόμασταν στο 69,8% και σήμερα είμαστε στο 60,9%».
Η Γ.Γ. Χρηματοπιστωτικού Τομέα και Διαχείρισης Ιδιωτικού Κέντρου τόνισε ακόμη ότι «για να μην επαναληφθούν τα ίδια λάθη, απαιτείται να καλλιεργήσουμε κλίμα οικονομικού εγγραματισμού ιδίως των νεότερων γενεών, γεγονός που θα συμβάλει στην αποτροπή μιας μελλοντικής υπερχρέωσης, στη συνειδητή διαχείριση των οικονομικών φυσικών προσώπων και επιχειρήσεων και εν τέλει στην οικονομική ανάπτυξη».
Χαρακτήρισε το Μητρώο Παρακολούθησης Ιδιωτικού Χρέους ως ένα πολύτιμο εργαλείο που «επιτρέπει την ορθότερη αποτύπωση της κατάστασης και επομένως της παρακολούθησης του χρέους, δεδομένου ότι θα συλλέγει την πληροφορία σε πρωτογενές επίπεδο από τον εκάστοτε αρμόδιο εμπλεκόμενο φορέα».
Ανάμεσα σε άλλα υποστήριξε ότι «το μεγάλο πρόβλημα ως προς το ιδιωτικό χρέος ανέκυψε στον τραπεζικό τομέα με τα «κόκκινα δάνεια», διαταράσσοντας την εύρυθμη λειτουργία και σταθερότητα του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Στο κομμάτι αυτό η Κύπρος και η Ελλάδα σημείωσαν τα υψηλότερα ποσοστά κόκκινων δανείων ως ποσοστό του συνολικού δανεισμού, ανάμεσα στις ευρωπαϊκές χώρες. Ωστόσο, παράλληλα μπορούμε να μιλάμε και για μια αλματώδη πρόοδο στην αντιμετώπιση του προβλήματος, αφού μέσα σε λιγότερο από 5 έτη, με το σχέδιο Ηρακλής, η Ελλάδα κατάφερε να πλησιάσει σημαντικά τον ευρωπαϊκό μέσο όρο στα κόκκινα δάνεια στα χαρτοφυλάκια των τραπεζών και να σημειώσει μονοψήφια νούμερα. Ενδεικτικά, τα κόκκινα δάνεια έφτασαν στο 8% από 49,1% το 2017, όπου σημειώνεται η μέγιστη τιμή της τελευταίας δεκαετίας. Από εκεί και πέρα, σε ό,τι αφορά τον δείκτη ιδιωτικού χρέους ως ποσοστό του ΑΕΠ, η Ελλάδα, με 101%, βρίσκεται σταθερά κάτω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο (133%) και τις περισσότερες χώρες του ευρωπαϊκού νότου, όπως δείχνουν τα στοιχεία της Eurostat».
Αναφερόμενη στους servicers είπε στη συνέντευξή της ότι «θα πρέπει να παρέχουν ουσιαστικές υπηρεσίες στον δανειολήπτη, ώστε να πραγματώνεται ο σκοπός για τον οποίο θεσμοθετήθηκαν, που δεν είναι άλλος από το να αποτελούν έναν αποτελεσματικό κρίκο επικοινωνίας και διευθέτησης της οφειλής μεταξύ του νέου πιστωτή-αγοραστή πιστώσεων και του δανειολήπτη. Ρόλος του κράτους είναι να αφουγκράζεται τις αγκυλώσεις και δυσλειτουργίες που εντοπίζονται στην εφαρμογή της νομοθεσίας και να προχωρά με καίριες παρεμβάσεις. Συνεπώς, στην περίπτωση της σχέσης μεταξύ των εταιρειών αυτών και των δανειοληπτών, εντοπίσαμε σοβαρό έλλειμμα επικοινωνίας στην ενημέρωση και εξυπηρέτηση, εξ ου και δρομολογήσαμε τις παρεμβάσεις αυτές, όπου τίθεται σαφές πλαίσιο λειτουργίας των εταιριών διαχείρισης, με κανόνες διαφάνειας και ψηφιοποίηση διαδικασιών για την προσωποποιημένη πληροφόρηση των οφειλετών, που είναι προαπαιτούμενο για την εύρυθμη λειτουργία».
Σε άλλο σημείο της συνέντευξής της η κυρία Αλαμπάση ανέφερε ότι «η άμυνα σε καταδιωκτικά μέτρα του πιστωτή είναι λογική και θεμιτή. Ωστόσο, η επιλογή δικαστικών ενεργειών που ως στόχο έχουν μόνον την εξαγορά χρόνου και όχι την ουσιαστική επίλυση του προβλήματος δεν βοηθούν. Γιατί το πρόβλημα δεν επιλύεται, αντιθέτως η οφειλή παραμένει και δη επιβαρυμένη με σημαντική τοκοφορία. Γι’ αυτό και η συμβουλή μου θα ήταν να στοχεύουν οι όποιες ενέργειες του οφειλέτη στην ουσιαστική επίλυση του προβλήματος ώστε να μην βρίσκεται διαρκώς αντιμέτωπος με καταδιωκτικά μέτρα. Η πολιτεία παρέχει στους πολίτες και τις επιχειρήσεις πληθώρα εργαλείων και τρόπων αποφυγής μίας δυσάρεστης κατάληξης καταδιωκτικών μέτρων. Αυτό όμως που συνηθίζω να τονίζω είναι ότι η κάθε υπόθεση είναι ξεχωριστή και τα ιδιαίτερά της χαρακτηριστικά της είναι αυτά που οδηγούν, μετά από αξιολόγηση, στο καταλληλότερο εργαλείο ρύθμισης. Και επίσης πρέπει πάντα ο οφειλέτης να γνωρίζει τι να περιμένει από τα διαθέσιμα εργαλεία ρύθμισης: Βασική και δομική αρχή είναι ότι όποιο εργαλείο και αν χρησιμοποιηθεί, συνεκτιμάται εκτός από το εισόδημα και η περιουσιακή κατάσταση του οφειλέτη, καθώς θα κληθεί να καταβάλει στους πιστωτές τουλάχιστον την αξία των περιουσιακών του στοιχείων (η αρχή της μη χειροτέρευσης της θέσης του πιστωτή).
Σε κάθε περίπτωση, για την πληρέστερη ενημέρωση ως προς τα διαθέσιμα εργαλεία ρύθμισης, ως Υπουργείο ετοιμάζουμε μια σχετική ενημερωτική εκστρατεία ώστε να ενημερωθούν επαρκώς οι δανειολήπτες, τόσο οι ευάλωτοι όσο και οι μη. Παράλληλα, λειτουργεί η υπηρεσία μας «myEGDIXlive» η οποία παρέχει σύγχρονη εξ αποστάσεως εξυπηρέτηση οφειλετών και επαγγελματιών συμβούλων και η οποία έχει δεχθεί πάνω από 27.000 κλήσεις και μέσο όρο ραντεβού 2.600 μηνιαίως».
Σε ερώτηση σχετικά με το όραμά της για την επόμενη ημέρα του ιδιωτικού χρέους στην Ελλάδα, η κυρία Αλαμπάση απάντησε ότι «το ιδιωτικό χρέος, παρά τη σαφή βελτίωση που έχει επέλθει τα τελευταία έτη, είναι ένα πρόβλημα που παραμένει στην οικονομία. Οι νομοθετικές παρεμβάσεις και η προσπάθεια που γίνεται στη Γενική Γραμματεία στοχεύουν σαφώς στο να δούμε την ουσιαστική μείωση των ποσοστών αυτών και στην επάνοδο όσο το δυνατόν μεγαλύτερων ποσοστών οφειλών σε καθεστώς εξυπηρέτησης. Αυτό φυσικά δεν μπορεί να επέλθει μόνον ως αποτέλεσμα πολιτικών στο πεδίο του ιδιωτικού χρέους, αλλά και με πολιτικές που ενισχύουν το διαθέσιμο εισόδημα των πολιτών και τη ρευστότητα των επιχειρήσεων, μειώνουν την ανεργία και δημιουργούν ένα κατάλληλο πλαίσιο ανάπτυξης, πεδία στα οποία έχει σημειωθεί σημαντικότατη πρόοδος κατά τα τελευταία έτη. Και φυσικά, για να μην επαναληφθούν τα ίδια λάθη, απαιτείται να καλλιεργήσουμε κλίμα οικονομικού εγγραματισμού ιδίως των νεότερων γενεών, γεγονός που θα συμβάλλει στην αποτροπή μιας μελλοντικής υπερχρέωσης, στη συνειδητή διαχείριση των οικονομικών φυσικών προσώπων και επιχειρήσεων και εν τέλει στην οικονομική ανάπτυξη».
