Του απένειμαν χρυσό μετάλλιο σε εκδήλωση και όταν το πήρε στα χέρια του στην κλινική, γέλασε και έφυγε στους παραδείσους..
Τάσος Κ. Κοντογιαννίδης
Τέτοιες μέρες (14 Φεβρουαρίου του 1884 γεννήθηκε στην Βάρνα της Βουλγαρίας ο ποιητής Κώστας Βάρναλης (Μπουμπούς το κανονικό του) και μετακόμισε στην Αθήνα, όπου ασχολήθηκε με τα γράμματα και διορίστηκε καθηγητής σε γυμνάσιο. Και δυο ώρες πριν από το φευγιό του στον άλλο κόσμο, έζησε για λίγο ευχάριστες στιγμές! ΄Ηταν 16-12-1974, όταν στο κατάμεστο θέατρο «Αλίκη» στην Αθήνα, πλήθος ανθρώπων των γραμμάτων συγκεντρώθηκαν για να τιμήσουν σε εκδήλωση της Ενώσεως Συντακτών, τον ποιητή των «Μοιραίων» Κώστα Βάρναλη, από τα πρώτα και ιδρυτικά μέλη της.
Ο ίδιος δεν παρέστη γιατί ήταν άρρωστος σε κλινική στους Αμπελοκήπους. Μίλησαν για την έργο του, ο πρόεδρος της ΕΣΗΕΑ Σπύρος Γιαννάτος και ο πρόεδρος του ΕΔΟΕΑΠ Γιώργος Καράντζας που αναφέρθηκαν ακόμα και στην απόλυση του το 1926 από τον δικτάτορα Θόδωρο Πάγκαλο από γυμνασιάρχη εξ αιτίας ενός άρθρου του στην εφημερίδα «Εστία» με τίτλο «Φωνή που καίει» που ενόχλησε τον δικτάτορα.
Ο Κώστας Βάρναλης, στα χρόνια της μεγάλης δημιουργίας
Στον Βάρναλη αναφέρθηκε και ο ποιητής Νικηφόρος Βρεττάκος, ενώ ο Γιάννης Ρίτσος και οι ηθοποιοί Μάνος Κατράκης και Ελένη Χατζηαργύρη διάβασαν ποιήματα του. Στην εκδήλωση παρούσα και η σύζυγος του Βάρναλη Δώρα Μοάτσου, που μαζί με τον Γιαννάτο μετά την εκδήλωση, μετέβησαν στην κλινική και του παρέδωσαν το χρυσό μετάλλιο. Αισθάνθηκε ο Βάρναλης μεγάλη χαρά κρατώντας στα χέρια του το μετάλλιο. Μετά ζήτησε να τον αφήσουν μόνο, ένοιωθε κουρασμένος και δυο ώρες μετά (16 Δεκεμβρίου 1974), έσβησε…
Το 1911 ο Βάρναλης γνωρίζει την Έλλη Αλεξίου, μαθήτρια στο Αρσάκειο. Σε συνέντευξη που της πήρα το 1982 μαζί με τον αείμνηστο συνάδελφο μου Μάνο Χωριανόπουλο για την εφημερίδα «Ακρόπολις», μας είπε:
« Ο Βάρναλης ήταν πολύ πατριώτης, βασιλικός ως το κόκαλο και Γερμανόφιλος, σε σημείο που με προβλημάτισαν πολύ τα φρονήματα του, όταν αργότερα με ζήτησε από τον πατέρα μου».
Ο δεσμός του με την Λιλίκα (΄Ελλη) έπαψε να είναι γνωριμία, όταν ο Κώστας πήγε στην Κρήτη καλεσμένος του Καζαντζάκη (είχε σύζυγο την αδελφή της Έλλης) και την ζήτησε από τον πατέρα της σε γάμο. Καθημερινά έκαναν μακρινούς περιπάτους στο Κρώσι (εκεί έμενε ο Καζαντζάκης) καβάλα στα μουλάρια, προς το Μοναστήρι της «Κυράς της Παναγιάς». Πέρασαν μέρες χωρίς να της πει κουβέντα και εκείνη δεν ήξερε τι σκέφτεται γι αυτήν. Κρυφός έρωτας μεταξύ τους…
Ξαφνικά ένα βράδυ παρέα με φίλους, όταν άναψε το γλέντι, της λέει: «Αν σε ζητήσω από τον πατέρα σου, θα δεχθείς;» Η Λιλίκα έμεινε άναυδη. Τον κοίταξε στα μάτια και του είπε «Θα το μετανιώσεις αύριο… νομίζω αυτήν την ώρα μιλάει το κρασί…» Και ο Βάρναλης της απαντά: «Δεν πίνω ποτέ κρασί .΄Ηπια μόνο απόψε για να σου μιλήσω…» Την άλλη μέρα ο Βάρναλης συνάντησε τον πατέρα της Στέλιο, που αρνήθηκε την πρόταση του λέγοντας «σπουδάζω δυο παιδιά στην Αθήνα και δεν είμαι σε θέση να αντιμετωπίσω τώρα θέμα γάμου. Μπορεί να το κουβεντιάσουμε μετά από 3-4 χρόνια…»
Ο Κώστας και η Λιλίκα χώρισαν ένα βροχερό απόβραδο του 1917 από ένα τίποτα. Κάτι πήγε να του πει κι εκείνος δεν έδωσε σημασία κι έφυγε… Ο Βάρναλης νόμιζε ότι η στάση της Λιλίκας ήταν υπαγορευμένη από τον Μάρκο Αυγέρη και της είπε ότι της έκανε μάθημα να χωρίσουν… Προσπάθησε να τον πείσει ότι κάνει λάθος, έβαλε μεσολαβητές, αλλά εκείνος ήταν αμετάπειστος…
Τα επόμενα χρόνια ο Βάρναλης στο Παρίσι ακολουθεί το ρεύμα της εποχής και γίνεται κομμουνιστής. Μάλιστα επί δικτατορίας όταν τον κάλεσαν στην Αστυνομία τον ρώτησαν: Πού μένετε; Απάντησε: «Εκεί που ήρθατε και με βρήκατε!» Και ποιο είναι το πολιτικό σας πιστεύω; Απάντησε: «Αμάν βρε παιδιά, όλο τα ίδια ρωτάτε! Σας το έχω ξαναπεί, είμαι κομμουνιστής!».
Τα παλιά χρόνια ο Βάρναλης, σύχναζε με φίλους του σε ταβέρνες, όπως στου Μπάρμπα Γιάννη στον Άγιο Παύλο, στον Σταθμό Λαρίσης. Εκεί πήγε με τον φίλο του Αλέκο Γιάνναρο, διευθυντή του «Εμπρός», ήρθαν στο κέφι και στο τέλος βγάζει από την τσέπη του ένα χαρτί, όπου είχε γραμμένο το ποίημα «οι Μοιραίοι» και λέει: « Αλέκο στο χαρίζω, είναι οι αναμνήσεις από το γλέντι μας στην «Αντριώτικη» ταβέρνα του Πειραιά». Ο Γιάνναρος το πήρε και το δημοσίευσε την επομένη στο «Εμπρός». Είναι αυτό που μελοποίησε ο Μίκης Θεοδωράκης… Για το ποιητικό του έργο κέρδισε το 1959 το «βραβείο Λένιν», που του απονεμήθηκε στη Μόσχα.
