Σε μια διπλωματική κίνηση που μπορεί να αλλάξει τη δυναμική του πολέμου στην Ουκρανία, ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, είχε την Τετάρτη (12/02) διαδοχικές τηλεφωνικές συνομιλίες με τον Βλαντίμιρ Πούτιν και τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι, με βασικό θέμα την επίτευξη ειρηνευτικής συμφωνίας.
Αυτή η πολυαναμενόμενη εξέλιξη, σηματοδοτεί την ανάδειξη του Αμερικανού Πρόεδρου σε βασικό ρόλο μεσολαβητή, διαμορφώνοντας ένα νέο πεδίο διαπραγματεύσεων που θα μπορούσε να οδηγήσει, ενδεχομένως, σε μια ειρηνευτική λύση, ή τουλάχιστον σε μια νέα φάση των αμερικανορωσικών σχέσεων.
Η συνομιλία του Τραμπ με τον Ρώσο ομόλογό του, αναδεικνύει μια σημαντική αλλαγή στη στάση των ΗΠΑ απέναντι στη Ρωσία, καθώς για πρώτη φορά έπειτα από χρόνια, η Ουάσινγκτον και το Κρεμλίνο φαίνεται να αναζητούν κοινό έδαφος για τον τερματισμό της σύγκρουσης.
Επικοινωνία Τραμπ – Πούτιν
Σύμφωνα με τον Τραμπ, η «ιδιαίτερα παραγωγική» συζήτηση του με τον Πούτιν επικεντρώθηκε στην ανάγκη να τερματιστεί ο πόλεμος και για το μεγάλο όφελος που «θα έχουν κάποια στιγμή από τη συνεργασία» τους.
«Όπως συμφωνήσαμε και οι δύο, θέλουμε να σταματήσουμε τα εκατομμύρια των θανάτων που συμβαίνουν στον πόλεμο Ρωσίας/Ουκρανίας», ανέφερε ο Τραμπ σε ανάρτησή του στο Truth Social.
Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ πρόσθεσε ότι συμφώνησαν να εργαστούν «πολύ στενά», ενώ αποφασίστηκε η άμεση έναρξη διαπραγματεύσεων μεταξύ των αντίστοιχων ομάδων τους.
Ο Ντμίτρι Πεσκόφ, εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, δήλωσε ότι η τηλεφωνική επικοινωνία διήρκεσε περίπου 90 λεπτά και περιλάμβανε συζητήσεις για τη Μέση Ανατολή, το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα και τις διμερείς οικονομικές σχέσεις Ρωσίας-ΗΠΑ.
«Ο Πούτιν προσκάλεσε τον Τραμπ να επισκεφθεί τη Μόσχα», ανέφερε επίσης ο Πεσκόφ, προσθέτοντας ότι «εκφράστηκε η ετοιμότητα να υποδεχθούμε Αμερικανούς αξιωματούχους στη Ρωσία για θέματα αμοιβαίου ενδιαφέροντος, συμπεριλαμβανομένου, φυσικά, του ουκρανικού ζητήματος».
Υπενθυμίζεται ότι ο τελευταίος πρόεδρος των ΗΠΑ που επισκέφθηκε τη Ρωσία ήταν ο Μπαράκ Ομπάμα το 2013, όταν συμμετείχε σε σύνοδο κορυφής της G20. Ο Πούτιν επισκέφθηκε για τελευταία φορά τις ΗΠΑ το 2015, για να συμμετάσχει σε συνομιλίες των Ηνωμένων Εθνών.
Συνομιλία Τραμπ – Ζελένσκι
Μετά την επικοινωνία του με τον Πούτιν, ο Τραμπ συνομίλησε και με τον Ουκρανό πρόεδρο, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, επιβεβαιώνοντας ότι η συζήτηση «πήγε πολύ καλά» και πως ο Ζελένσκι επιθυμεί επίσης ειρήνη, «όπως και ο Πούτιν».
«Είμαι αισιόδοξος ότι τα αποτελέσματα αυτής της συνάντησης θα είναι θετικά. Είναι ώρα να σταματήσει αυτός ο γελοίος πόλεμος, όπου έχουν σημειωθεί μαζικοί και απολύτως αχρείαστοι θάνατοι και καταστροφή. Ο Θεός να ευλογεί τους λαούς της Ρωσίας και της Ουκρανίας!», δήλωσε ο Τραμπ.
Ο Ζελένσκι, από την πλευρά του, δήλωσε μέσω X: «Είχα μια ουσιαστική συνομιλία με τον Πρόεδρο των ΗΠΑ. Κανείς δεν θέλει την ειρήνη περισσότερο από την Ουκρανία. Μαζί με τις ΗΠΑ, σχεδιάζουμε τα επόμενα βήματα για να σταματήσουμε τη ρωσική επιθετικότητα και να διασφαλίσουμε μια διαρκή, αξιόπιστη ειρήνη. Όπως είπε ο Πρόεδρος Τραμπ, ας το κάνουμε».
I had a meaningful conversation with @POTUS. We long talked about opportunities to achieve peace, discussed our readiness to work together at the team level, and Ukraine’s technological capabilities—including drones and other advanced industries. I am grateful to President Trump… pic.twitter.com/2SIOTX3jEp
— Volodymyr Zelenskyy / Володимир Зеленський (@ZelenskyyUa) February 12, 2025
Η στρατηγική των ΗΠΑ
Η νέα πρωτοβουλία τoυ προέδρου Τραμπ, συνοδεύτηκε νωρίτερα από δηλώσεις που υποδηλώνουν μετατόπιση της αμερικανικής στρατηγικής.
Ο υπουργός Άμυνας των ΗΠΑ, Πιτ Χέγκσεθ, δήλωσε από την έδρα του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες ότι είναι «μη ρεαλιστικό» να επιστρέψει η Ουκρανία στα σύνορα που είχε πριν από την προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσία το 2014.
Παράλληλα, ξεκαθάρισε ότι η Ουάσινγκτον δεν θα στηρίξει την ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ ως μέρος μιας ειρηνευτικής συμφωνίας, υποδηλώνοντας ότι μια πιθανή συμφωνία μπορεί να περιλαμβάνει την ουδετερότητα της χώρας.
Ανταλλαγή κρατουμένων και ξεπάγωμα σχέσεων ΗΠΑ-Ρωσίας
Σημαντική εξέλιξη στις διμερείς σχέσεις ΗΠΑ-Ρωσίας αποτελεί και η ανταλλαγή κρατουμένων που ολοκληρώθηκε.
Ο Αμερικανός καθηγητής Μαρκ Φόγκελ αφέθηκε ελεύθερος από τη Ρωσία σε αντάλλαγμα για τον Αλεξάντερ Βίνικ, καταδικασμένος για ξέπλυμα χρημάτων, ο οποίος επρόκειτο να επιστρέψει στη Μόσχα έως το τέλος της εβδομάδας.
Το Κρεμλίνο δήλωσε ότι η συγκεκριμένη συμφωνία, η πρώτη που έχει συνάψει με τη νέα κυβέρνηση του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, θα μπορούσε να βοηθήσει στην οικοδόμηση εμπιστοσύνης μεταξύ των δύο χωρών.
Φωτογραφία: ReutersΟ σύμβουλος εθνικής ασφάλειας των ΗΠΑ, Μάικ Γουόλτς, καθώς και στελέχη του Στέιτ Ντιπάρτμεντ και της CIA συμμετείχαν στις διαπραγματεύσεις.
Σύμφωνα με τον Στιβ Γουίτκοφ, ειδικό απεσταλμένο των ΗΠΑ, η ρωσική πλευρά εκπροσωπήθηκε από τον επικεφαλής του ρωσικού κρατικού επενδυτικού ταμείου, Κιρίλ Ντμιτρίεφ.
Το «ξεπάγωμα» των σχέσεων μεταξύ ΗΠΑ-Ρωσίας αποτελεί μια σημαντική απόκλιση από την πολιτική που ακολούθησε η κυβέρνηση Μπάιντεν, η οποία είχε επιβάλει εκτεταμένες κυρώσεις στη Ρωσία, ενώ, παράλληλα, ο τότε Πρόεδρος των ΗΠΑ, ενέκρινε πολυάριθμα πακέτα βοήθειας προς την Ουκρανία.
Το μέλλον των διαπραγματεύσεων
Η πορεία της σύγκρουσης στην Ουκρανία αναμένεται να βρεθεί στο επίκεντρο της Διάσκεψης Ασφαλείας του Μονάχου, που ξεκινά την Παρασκευή στη Γερμανία. Ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ, Τζέι Ντι Βανς, θα συναντηθεί με τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι, ενώ στη διάσκεψη θα συμμετάσχει και ο επικεφαλής της κινεζικής αντιπροσωπείας, ο υπουργός Εξωτερικών Ουάνγκ Γι.
Στην ατμόσφαιρα πλανάται η δραματική αλλαγή στην προσέγγιση της Ουάσινγκτον σχετικά με τον πόλεμο. Ο Τραμπ έχει αμφισβητήσει ανοιχτά την αμερικανική στρατιωτική και οικονομική βοήθεια προς την Ουκρανία – μια βοήθεια που ο προκάτοχός του, Τζο Μπάιντεν, θεωρούσε κρίσιμη για τη διατήρηση της κυριαρχίας και της εδαφικής ακεραιότητας της χώρας.
Σε πρόσφατη συνέντευξή του στο Fox News, ο Τραμπ πρότεινε ότι οι ΗΠΑ θα έπρεπε να εξασφαλίσουν πρόσβαση στους πλούσιους φυσικούς πόρους της Ουκρανίας σε αντάλλαγμα τη στρατιωτική τους στήριξη.
Παράλληλα, ανέφερε ότι η Ουκρανία «ίσως γίνει ρωσική κάποια μέρα».
Τις επόμενες ημέρες, αξιωματούχοι της κυβέρνησης Τραμπ αναμένεται να έχουν επαφές με Ουκρανούς αξιωματούχους.
Σύμφωνα με το CNN, ο υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ, Σκοτ Μπέσεντ, πρόκειται να ταξιδέψει στο Κίεβο για συνομιλίες σχετικά με τα στρατηγικά ορυκτά της χώρας, ενώ ο Κιθ Κέλογκ θα επισκεφθεί την Ουκρανία μετά τις συναντήσεις του στο Μόναχο.
Ο Ζελένσκι έχει δηλώσει ότι είναι διατεθειμένος να διαπραγματευτεί με τον Πούτιν, αλλά μόνο υπό την προϋπόθεση ότι οι ΗΠΑ και η Ευρώπη θα συνεχίσουν να στηρίζουν την Ουκρανία και θα παρέχουν «εγγυήσεις ασφαλείας».
Από την πλευρά της, η Ρωσία έχει καταστήσει σαφές ότι οποιαδήποτε ειρηνευτική συμφωνία θα πρέπει να περιλαμβάνει την απόσυρση της Ουκρανίας από την προσπάθεια ένταξής της στο ΝΑΤΟ και την επίσημη αναγνώριση των εδαφών που η Μόσχα έχει προσαρτήσει.
Παρά την πίεση του Τραμπ για μια γρήγορη λήξη του πολέμου, η κυβέρνησή του δεν έχει ακόμη αποσαφηνίσει τις ακριβείς ειρηνευτικές προτάσεις που επιθυμεί να προωθήσει. Ωστόσο, οι δηλώσεις του Χέγκσεθ, ότι οι ΗΠΑ δεν υποστηρίζουν την ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ και πως δεν πρόκειται τα κατεχόμενα εδάφη της από τη Ρωσία να επιστρέψουν στην κατοχή της, αποτελούν -θεωρητικά, σύμφωνα με τα όσα έχει δηλώσει το Κίεβο στο παρελθόν- «κόκκινο πανί» για τη στάση της Ουκρανίας στις ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις.
Ο ρόλος της Κίνας
Ένα κρίσιμο ερώτημα είναι το πόσο διατεθειμένος είναι ο Τραμπ να συνεργαστεί με τον Κινέζο πρόεδρο Σι Τζινπίνγκ για την εξεύρεση μιας ειρηνευτικής λύσης – και αν ο Σι θα δεχόταν έναν τέτοιο διαπραγματευτικό ρόλο.
Στο παρελθόν, οι ηγέτες της Δύσης προσπάθησαν να πείσουν το Πεκίνο να πιέσει τον Πούτιν προς μια ειρηνευτική λύση, σύμφωνη με τις θέσεις του Ζελένσκι, αλλά χωρίς επιτυχία.
«Ας ελπίσουμε ότι η Κίνα μπορεί να μας βοηθήσει να σταματήσουμε τον πόλεμο με τη Ρωσία-Ουκρανία. Έχουν μεγάλη δύναμη και θα συνεργαστούμε μαζί τους», είχε δηλώσει ο Τραμπ στην πολιτική και επιχειρηματική ελίτ που συγκεντρώθηκε στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ στο Νταβός της Ελβετίας τον περασμένο μήνα.
Αν και η Κίνα δηλώνει ουδέτερη στον πόλεμο, έχει μετατραπεί σε βασικό οικονομικό και διπλωματικό στήριγμα της Ρωσίας. Σύμφωνα με το ΝΑΤΟ, το Πεκίνο προμηθεύει τη Μόσχα με προϊόντα, ενισχύοντας την αμυντική της βιομηχανία.
Η Κίνα, από την πλευρά της, υποστηρίζει ότι οι εμπορικές της σχέσεις με τη Ρωσία αποτελούν μέρος των φυσιολογικών οικονομικών της συναλλαγών.
Για τον Τραμπ, όλα αυτά μπορεί να σημαίνουν ότι ο Σι έχει τη δύναμη να πιέσει τον Πούτιν προς μια συμφωνία. Ωστόσο, αναλυτές επισημαίνουν ότι η κατάσταση είναι πιο περίπλοκη.
Μια συνεργασία του Πεκίνου με την Ουάσινγκτον για την εξεύρεση ειρηνευτικής λύσης θα αποτελούσε μια δραστική αλλαγή στη στρατηγική της Κίνας μέχρι τώρα. Ο Σι και η κυβέρνησή του έχουν χρησιμοποιήσει τον πόλεμο στην Ουκρανία ως ευκαιρία για να προωθήσουν μια «νέα παγκόσμια τάξη πραγμάτων με την Κίνα ως ηγέτη, υπονομεύοντας το αμερικανικό σύστημα συμμαχιών», σχολιάζει το CNN.
«Το Πεκίνο δεν έχει μεγάλο κίνητρο να εμπλακεί σε μια ουσιαστική συνεργασία με την Ουάσινγκτον αυτή τη στιγμή», δήλωσε ο Τονγκ Ζάο, ανώτερος ερευνητής στο Carnegie Endowment for International Peace στις ΗΠΑ. Ωστόσο, πρόσθεσε ότι οι Κινέζοι αξιωματούχοι ενδέχεται να περιμένουν να δουν τι μπορούν να αποκομίσουν από μια πιθανή συμφωνία με τον Τραμπ.
Παρ’ όλα αυτά, η στάση του Τραμπ δημιουργεί ένα ερώτημα: υπάρχει δυνατότητα για μια συμφωνία που θα ικανοποιούσε ταυτόχρονα την Κίνα, τη Ρωσία και τις ΗΠΑ; Και αν ναι, τι θα σήμαινε αυτή για την Ουκρανία και το μέλλον της σύγκρουσης;
«Θα μπορούσε να υπάρξει μια συμφωνία που θα επιτρέπει στον Πούτιν να “σώσει τα προσχήματα”, ενώ παράλληλα ο Σι και ο Τραμπ θα εμφανίζονται ως ειρηνοποιοί», δήλωσε ο Ρόμπερτ Γουόρντ στο CNN, διευθυντής γεωοικονομίας και στρατηγικής στο International Institute for Strategic Studies στη Βρετανία.
Όμως, προειδοποίησε ότι οποιαδήποτε συμφωνία που θα αφήνει τη Ρωσία να διατηρεί τον έλεγχο κατεχόμενων ουκρανικών εδαφών θα μπορούσε να οδηγήσει σε ένα «πάγωμα» της σύγκρουσης, αντί για πραγματικό τέλος. «Αυτό δεν σημαίνει ότι ο πόλεμος τελειώνει – απλώς ότι θα υπάρξει μια παύση», τόνισε.
Με πληροφορίες από: CNN, NBC News, Axios, Reuters
