Σε αλλεπάλληλα επιδημικά κύματα οδηγούν τα νέα στελέχη του κορονοϊού που έχουν την ικανότητα να διαφεύγουν της ανοσίας και να προσβάλλουν άτομα που έχουν ήδη νοσήσει από προηγούμενα στελέχη. Εκτιμάται ότι ένα στα πέντε κρούσματα είναι επαναλοίμωξη, ενώ μόνο μέσα στον Ιούλιο καταγράφηκαν πάνω από 100.000 τέτοια περιστατικά.
Των Αιμιλία Σταθάκου και Παναγή Γαλιατσάτου
Οι επιστήμονες εκφράζουν την ανησυχία τους, καθώς ο ιός μεταλλάσσεται σε στελέχη με μεγαλύτερη ανοσιακή διαφυγή, ενώ κάθε νέα νόσηση φαίνεται ότι μπορεί να αυξάνει τις πιθανότητες για long COVID, δηλαδή το σύνδρομο των μακροχρόνιων προβλημάτων στην υγεία που σχετίζονται με τον κορωνοϊό. Την ίδια ώρα, στα μεγάλα ερευνητικά κέντρα ανά τον κόσμο δίνεται μάχη με τον χρόνο προκειμένου να παρασκευαστεί ένα εμβόλιο που θα βάζει τέλος στις επαναλοιμώξεις, καλύπτοντας κάθε πιθανή μετάλλαξη του ιού.
Ο Γιώργος Ατσαλάκης, αναπληρωτής καθηγητής του Πολυτεχνείου Κρήτης και επικεφαλής του Εργαστηρίου Ανάλυσης Δεδομένων και Πρόβλεψης, επισημαίνει ότι, σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα, ακόμα και με την τρίτη δόση η Ομικρον παρακάμπτει την ανοσία πάνω από 20 φορές περισσότερο σε σχέση με την αρχική εμφάνιση του ιού στη Γουχάν. «Οι παραλλαγές του ιού πριν από την Ομικρον ενεργοποιούσαν σε υψηλό βαθμό το ανοσοποιητικό σύστημα και δημιουργούσαν φυσική ανοσία, με αποτέλεσμα οι επαναλοιμώξεις να είναι περίπου στο 1% των νέων λοιμώξεων», επισημαίνει ο καθηγητής.
Ωστόσο, η μόλυνση από Ομικρον -και κυρίως από τις υποκατηγορίες ΒΑ.4 και ΒΑ.5- ενεργοποιεί λιγότερο το ανοσοποιητικό σύστημα και έτσι δεν προστατεύει όπως στο παρελθόν από επαναλοιμώξεις. Σύμφωνα με τον Γ. Ατσαλάκη, οι τελευταίες έρευνες δείχνουν ότι η απόκριση του ανοσοποιητικού μας συστήματος εξαρτάται από ποια προηγούμενη μετάλλαξη νοσήσαμε και από τον αριθμό των δόσεων των εμβολίων. «Οσοι νόσησαν με τις παραλλαγές πριν από την Ομικρον, έχουν ισχυρότερη ανοσία», εξηγεί. «Ωστόσο, το να μην έχει μολυνθεί κάποιος πολύ καιρό με κορωνοϊό μετά από μια προηγούμενη μόλυνση στα προηγούμενα κύματα, δεν προσφέρει καμία εγγύηση ότι δεν θα μολυνθεί με την Ομικρον. Ολα τα δεδομένα δείχνουν ότι οι πληθυσμοί που εκτίθενται σε λοιμώξεις αντιμετωπίζουν ολόκληρο τον ιό και όχι μόνο την ακίδα που παρέχουν τα εμβόλια. Οσοι, δε, έχουν εμβολιαστεί και έχουν μολυνθεί, αποκτούν μια πολύ ισχυρή υβριδική ανοσία», καταλήγει ο καθηγητής.
Τα στελέχη της Ομικρον
Οι επιστήμονες πλέον διερευνούν το πόσο εύκολα μπορεί να επαναμολυνθεί κάποιος που έχει νοσήσει από προηγούμενο στέλεχος της Ομικρον. Απαντώντας στο ερώτημα, η πρόεδρος της Ενωσης Πνευμονολόγων Ελλάδος και πνευμονολόγος-φυματιολόγος στο Νοσοκομείο «Σωτηρία», Σταματούλα Τσικρικά, τονίζει ότι η επαναλοίμωξη είναι απόλυτα δυνατή, εφόσον έχει παρέλθει η ανοσία που καταλείπεται από την προηγούμενη μόλυνση. «Πιθανοί παράγοντες που συμβάλλουν στην εμφάνιση επαναμόλυνσης με τα στελέχη της Ομικρον είναι η μη επαρκής άμυνα του ανοσοποιητικού συστήματος, η μεγάλη χρονική απόσταση από την προηγούμενη λοίμωξη και ο μη εμβολιασμός έναντι του ιού», εξηγεί η Στ. Τσικρικά και προσθέτει ότι η διάρκεια της προστασίας είναι πολυπαραγοντική και μη εύκολα μετρήσιμη, με τις πρόσφατες μελέτες να αναφέρουν ότι μετά και από λίγους μήνες υπάρχει η πιθανότητα να προσβληθεί κάποιος εκ νέου από COVID-19, ιδιαίτερα όταν δεν τηρούνται τα μέτρα ατομικής προστασίας.
Σύμφωνα με την πρόεδρο της Ενωσης Πνευμονολόγων Ελλάδος, είναι ιδιαίτερα δύσκολο να προσδιοριστεί με ακρίβεια η αποτύπωση των επαναλοιμώξεων, λόγω του εύρους των κλινικών συμπτωμάτων και της κλινικής βαρύτητας της νόσησης. «Υπάρχει η πιθανότητα τα άτομα με επαναλοίμωξη να είναι εντελώς ασυμπτωματικά ή να παρουσιάζουν μια ήπια κλινική εικόνα. Ταυτόχρονα, όμως, έχουν καταγραφεί σοβαρές νοσήσεις, επιμονή των συμπτωμάτων για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα από το σύνηθες, νοσηλείες σε κλίνες ΜΕΘ, ακόμα και θάνατοι», λέει η Στ. Τσικρικά.
Ο κίνδυνος για long COVID
Ανησυχίες διατυπώνονται σχετικά με το κατά πόσο κάθε νέα λοίμωξη ενέχει τον κίνδυνο εμφάνισης long COVID, μιας υγειονομικής κατάστασης που συνδέεται με έναν μακρύ κατάλογο ανομοιογενών συμπτωμάτων και η οποία μπορεί να διαρκέσει μήνες έως και χρόνια μετά την αρχική λοίμωξη. Η Στ. Τσικρικά επισημαίνει ότι υπάρχει έντονο επιστημονικό ενδιαφέρον από τους ειδικούς όσον αφορά τη συσχέτιση επαναλοίμωξης και εμφάνισης long ή post COVID συνδρόμου, με σκοπό να κατανοηθούν τα φυσιοπαθολογικά μονοπάτια της λοίμωξης, της επαναλοίμωξης και κατά συνέπεια και της αντιμετώπισης του συνδρόμου. «Λόγω της συνεχούς δυναμικής του ιού, τα long ή post COVID περιστατικά εκτιμώνται πολύ περισσότερα από ό,τι είχαν υπολογιστεί αρχικά από την υγειονομική κοινότητα», εξηγεί και επισημαίνει ότι μέχρι στιγμής δεν έχει προσδιοριστεί κάποιο διαγνωστικό τεστ ή βιοδείκτης που να καθορίζει αν η αρχική λοίμωξη ή η επαναλοίμωξη καθιστά τους ασθενείς πιο ευπαθείς ή επιρρεπείς στο να εμφανίζουν το συγκεκριμένο σύνδρομο.
Διαβάστε το δημοσίευμα της Realnews
Ήπια μέτρα στη «φαρέτρα» της κυβέρνησης
Με μεγάλη προσοχή παρακολουθεί η κυβέρνηση την εξέλιξη της πανδημίας, η οποία έδειξε να επιμένει και κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού. Η προοπτική της σταδιακής επιστροφής των παραθεριστών στην εργασιακή τους καθημερινότητα και του ανοίγματος των σχολείων τον Σεπτέμβριο δημιουργούν συνθήκες για περαιτέρω αύξηση των κρουσμάτων και αυτό προκαλεί ήδη ανησυχία στο υπουργείο Υγείας. Ωστόσο, ο υπουργός Υγείας Θάνος Πλεύρης εμφανίστηκε την Τετάρτη καθησυχαστικός και εξέφρασε την εκτίμηση πως το φθινόπωρο δεν θα υπάρξει ανάγκη για επιβολή μέτρων. Αν, όμως, παρ’ όλα αυτά, κριθούν απαραίτητα, τα μέτρα θα είναι ήπια.
Σε συνέντευξή του στον ΣΚΑΪ, ο Θ. Πλεύρης τόνισε πως η Ελλάδα διαθέτει ένα πλήρες μείγμα με θεραπευτικά πρωτόκολλα, εμβολιασμένο πληθυσμό και αντιικά φάρμακα και ότι αυτό δημιουργεί αισιοδοξία «ότι δεν θα ξαναδούμε μέτρα υποχρεωτικότητας και περιορισμού». Προσέθεσε, πάντως, ότι η κυβέρνηση είναι προετοιμασμένη «να λάβει μέτρα αν υπάρξει διαφορετική δυναμική. Περιμένουμε νέα κύματα το φθινόπωρο. Η αίσθηση που έχουμε είναι ότι δεν θα χρειαστεί να πάμε σε μέτρα ή αυτά τα μέτρα θα είναι ήπιας μορφής», είπε ο υπουργός Υγείας.
Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, αυτά τα μέτρα θα περιλαμβάνουν ισχυρές συστάσεις για χρήση μάσκας σε εσωτερικούς χώρους και ενίσχυση των ελέγχων εκεί όπου η χρήση μάσκας παραμένει υποχρεωτική, όπως για παράδειγμα στα μέσα μαζικής μεταφοράς. Με την ισχυρή σύσταση για χρήση μάσκας η κυβέρνηση θα απευθύνεται κυρίως στον ευάλωτο πληθυσμό, ο οποίος κινδυνεύει περισσότερο και πρέπει να λαμβάνει παραπάνω μέτρα προστασίας.
Ωστόσο, στον κυβερνητικό σχεδιασμό δεν υπάρχει προς το παρόν κάποια σκέψη που να αφορά διεύρυνση της υποχρεωτικότητας σε χώρους όπου υπάρχει μεγάλος συνωστισμός, όπως είναι π.χ. τα κλειστά γήπεδα και τα θέατρα. Άλλωστε, στην κοινή γνώμη έχει δημιουργηθεί η πεποίθηση ότι τελειώνουμε σιγά, σιγά με τον κορωνοϊό και η επέκταση της υποχρεωτικότητας παντού θα ήταν μια κίνηση προς την αντίθετη κατεύθυνση και θα προκαλούσε απογοήτευση. Αντιθέτως, η κυβέρνηση ποντάρει πολλά στον εμβολιασμό και ειδικότερα στα νέα εμβόλια που αναμένεται να έρθουν στη χώρα μας όχι τον Οκτώβριο, όπως αρχικά υπολογιζόταν, αλλά προς το τέλος του έτους. Ο υπουργός Υγείας προχώρησε σε νέα έκκληση για εμβολιασμό, επισημαίνοντας ότι τα υπάρχοντα εμβόλια προστατεύουν όχι από τη μόλυνση αλλά από τη βαριά νόσηση, ενώ σημείωσε ότι οι ευάλωτες ομάδες και οι πολίτες άνω των 60 ετών θα πρέπει να εμβολιαστούν τάχιστα.
Σε ό,τι αφορά τα νέα εμβόλια που θα καλύπτουν και τις νέες μεταλλάξεις, κυβερνητικές πηγές αναφέρουν πως η Moderna και η Pfizer διαθέτουν ήδη εμβόλια που βρίσκονται στο τελικό στάδιο δοκιμών για την Ομικρον και ακόμα πιο επικαιροποιημένα εμβόλια για τις υπομεταλλάξεις Ομικρον 4 και 5. «Ευελπιστούμε ότι θα έχουμε τα εμβόλια εντός του έτους», δήλωσε χαρακτηριστικά ο Θ. Πλεύρης.
Διαβάστε το δημοσίευμα της Realnews
