Τα σφουγγάρια σας προκαλούν φόβο, άγχος ή αηδία; Το ίδιο και οι κηρήθρες;
Αν ναι, μπορεί να έχετε τρυποφοβία, δηλαδή να φοβάστε όταν βλέπετε μία ομάδα από μικρές τρύπες. Πρόκειται για μία σχετικά σπάνια φοβία αλλά πραγματικά μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα στον άνθρωπο.
Ορισμένοι μπορεί να φτάσουν να αποφεύγουν να κάνουν πράγματα για να αποφύγουν να εκτεθούν στο αντικείμενο της φοβίας τους, τις τρύπες. Μάλιστα η Sarah Paulson είχε υποδυθεί μία γυναίκα που παλεύει με την τρυποφοβία στην σειρά «Αmerican Horror Story: Cult» το 2017.
«Για να είναι φοβία, πρέπει να παρεμβαίνει ουσιαστικά στη λειτουργία σου και το άτομο συνήθως ξέρει ότι δεν έχει λογική (σ.σ. ο φόβος του)», λέει ο Philip Pierce, κλινικός ψυχολόγος που έχει θεραπεύσει πελάτες με τρυποφοβία. Και συνεχίζει: «Είναι ένας πραγματικός φόβος, και δεν προσποιούνται ή οτιδήποτε άλλο. Είναι πολύ άβολο και μπορεί να επηρεάσει τη ζωή κάποιου με πολλούς σημαντικούς τρόπους».
Τι είναι τόσο τρομακτικό με τις τρύπες;
Όπως και με άλλες φοβίες, οι ψυχολόγοι πιστεύουν ότι η τρυποφοβία μπορεί να έχει τις ρίζες της στην εξελικτική προέλευση του ανθρώπου.
«Υπάρχει κάποια σκέψη ότι αυτά τα πράγματα προέρχονται από κάποιους εξελικτικούς φόβους, όπως ο φόβος για τα ύψη. Είναι ένας πραγματικός κίνδυνος. Εδώ (σ.σ. στην τρυποφοβία), τα επαναλαμβανόμενα μοτίβα θα μπορούσαν να προέρχονται από σαύρες και φίδια και τέτοια πράγματα, που μπορεί να είναι δηλητηριώδη και επικίνδυνα», λέει ο Philip.
Άλλοι κίνδυνοι στη φύση που περιλαμβάνουν ομάδες τρυπών είναι οι κυψέλες και τα δηλητηριώδη μούρα.
Ο Kevin Chapman, κλινικός ψυχολόγος και ιδρυτής και διευθυντής του Κέντρου Άγχους και Συναφών Διαταραχών του Κεντάκι, λέει ότι έως και το 19% των ανθρώπων παλεύουν με φοβία. Λιγότερο από περίπου 2%, εκτιμά ότι έχει τρυποφοβία, η οποία είναι σπάνια φοβία.
Ωστόσο, η τρυποφοβία μπορεί να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα στις ζωές των ανθρώπων. Άνθρωποι αρνούνται ακόμη και να βγουν από το σπίτι τους επειδή φοβούνται ότι μπορεί να συναντήσουν σαύρες ή φίδια.
Επίσης μία φοβία μπορεί να μην προκαλεί απαραίτητα φόβο αλλά αηδία. «Στην περίπτωση αυτής της φοβίας, υπάρχει φόβος, υπάρχει άγχος και πολλές φορές υπάρχει αηδία. Η αηδία είναι μια πολύ σημαντική συναισθηματική εμπειρία που πολλές φορές οι άνθρωποι ξεχνούν με ορισμένους τύπους φοβιών», λέει ο Chapman.
Πώς να αντιμετωπίσετε την τρυποφοβία
Εάν παλεύετε με την τρυποφοβία σε σημείο που επηρεάζει σημαντικά τη ζωή και την ευημερία σας, οι δύο κλινικοί ψυχολόγοι συνιστούν να επισκεφτείτε έναν εξειδικευμένο θεραπευτή.
Μια μέθοδος που χρησιμοποιείται από επαγγελματίες ψυχικής υγείας για να θεραπεύσουν τις φοβίες είναι η θεραπεία έκθεσης.
«Η θεραπεία συχνά περιλαμβάνει να κάνετε πράγματα που δεν θέλετε να κάνετε. Επομένως είναι χρήσιμο συνεργαστείτε με έναν επαγγελματία», αναφέρει ο Philip.
Η θεραπεία έκθεσης είναι η λύση που προτείνεται. Δηλαδή σταδιακά ο θεραπευτής εκθέτει τον άνθρωπο στο αντικείμενο που του προκαλεί δυσφορία προκειμένου να αρχίσει σιγά σιγά να καταλαβαίνει ότι είναι αβλαβές.
«Η κλασική θεραπεία είναι η γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία, ιδιαίτερα η θεραπεία έκθεσης, επομένως θέλω οι άνθρωποι να γνωρίζουν ότι υπάρχει ελπίδα», λέει ο Chapman.
Εάν παλεύετε με την τρυποφοβία ή οποιαδήποτε φοβία πρέπει να ξέρετε ότι δεν είστε μόνοι. «Το 50% του πληθυσμού βιώνει αυτό που ονομάζουμε υποκλινικό φόβο, επομένως είναι πολύ συνηθισμένο να βιώνεις αυτού του είδους τις αντιδράσεις», λέει ο Chapman. «Να είστε πολύ συμπονετικοί με τους ανθρώπους που έχουν αυτή τη φοβία, αλλά και να τους ενθαρρύνετε να ζητήσουν βοήθεια», εξηγεί ο ψυχολόγος.
