Κάρπαθος, το νησί των Τιτάνων

Η Κάρπαθος είναι το δεύτερο σε έκταση νησί των Δωδεκανήσων και βρίσκεται μεταξύ Ρόδου και Κρήτης. Για την ονομασία του νησιού, υπάρχουν πολλές εκδοχές. Ο Όμηρος την ονομάζει Κράπαθο. Άλλα αρχαία ονόματα του νησιού είναι Τετράπολις, Ανεμόεσσα, ενώ κατά το Μεσαίωνα ονομαζόταν Scarpanto. Λέγεται πως το νησί πήρε το όνομά του από το άγνωστο, σήμερα, φυτό «κάρπασο».

Έχει πολλά ασβεστολιθικά πετρώματα και μία τεράστια ποικιλία μορφολογίας και τοπίων. Έχει βουνά ψηλά με πευκόφυτες πλαγιές που κατεβαίνουν ως τη θάλασσα, χαράδρες και χείμαρρους, σπήλαια, κοιλάδες και πηγές με κρυστάλλινα νερά. Έχει γκρεμούς, ενώ στα δάση, στις πλαγιές, στις παραλίες και στις μικρές πεδιάδες έχει έναν αστείρευτο πλούτο από δεκάδες ενδημικά είδη της πανίδας και της χλωρίδας της χώρας μας.

Σε ολόκληρη την Κάρπαθο έχουν καταγραφεί 923 είδη φυτών και μεγάλη ποικιλία πτηνών και ζώων. Κάποια από τα είδη της χλωρίδας είναι οι λαδανιές, οι αφάνες, οι εφέδρες, οι λεβάντες, τα ρείκια, τα κρίταμα, η κάπαρη, η ρίγανη και άλλα μυρωδικά φυτά. Έχει ακόμα  θαλασσόκεδρα,  θαμνοκυπάρισσα,  πουρνάρια,  αριές, φυλλίκια, σκίνα,  κοκκορεβυθιές,  αγριελιές, αρμυρίκια, πεύκα, πλατάνια, σφενδάμια, πικροδάφνες κ.α. Επίσης σε κάποιες περιοχές βρίσκονται φοίνικες του Θεοφράστου.

Ανάλογη της ιδιαιτέρως πλούσιας χλωρίδας, είναι και η πανίδα. Εδώ βρίσκουν καταφύγιο  σπιζαετοί, μαυροπετρίτες, αετογερακίνες, γερακίνες, πετρίτες, χρυσογέρακα, κιρκινέζια και βραχοκιρκίνεζα. Η νησιώτικη πέρδικα, ο κόρακας και η κοκκινοκαλιακούδα ζουν στα βουνά, ενώ  στους υδροβιότοπους συναντάμε παρυδάτια.

Εδώ θα δούμε τον σπάνιο αιγαιόγλαρο, τον θαλασσοκόρακα, τον αρτέμη και τον μύχο.  Η Κάρπαθος κατέχει ξεχωριστή θέση σε παγκόσμιο επίπεδο εξαιτίας δύο ενδημικών αμφίβιων που απαντώνται αποκλειστικά εδώ και βρίσκονται στο Κόκκινο Βιβλίο των Απειλούμενων Σπονδυλόζωων της Ελλάδας και προστατεύονται αυστηρά με διεθνείς νόμους. Πρόκειται για την  κοχυλίνα που είναι μια σαλαμάνδρα και τον βάτραχο της Καρπάθου.

Έντονη είναι και η παρουσία της μεσογειακής φώκιας, του χερσαίου κάβουρα, αλλά και αστακών.

Ιστορία

Τα παλαιότερα ίχνη ανθρώπινης παρουσίας στο νησί της Καρπάθου, δείχνουν πως υπάρχει ζωή στο νησί από το τέλος της Νεολιθικής Περιόδου (4.000-3.000 π.Χ). Άλλα ευρήματα είναι από την Εποχή της Μινωικής θαλασσοκρατίας και του Μινωικού Αποικισμού. Κατά τη Ρωμαϊκή και τη Βυζαντινή περίοδο, η Κάρπαθος  αποτέλεσε έναν από τους τρεις μεγάλους ναυστάθμους στη Μεσόγειο.

Είναι η μυθολογική πατρίδα του τιτάνα Ιαπετού, γενέτειρα του Πρωτέα, που ήταν ο πρώτος βασιλιάς της, αλλά ήταν και ο τόπος ανατροφής της Αθηνάς, κατά τη μυθολογία. Στην Κάρπαθο έζησε ένα μέρος της ζωής του και ο Προμηθέας.

Ήθη & Έθιμα

Το καθιστό Καρπάθικο γλέντι, με δημοτικά τραγούδια, παραδοσιακούς χορούς και με την προσφορά παραδοσιακών εδεσμάτων σε όλους τους παρευρισκόμενους, ξεχωρίζει.

Το Πανηγύρι της Κοίμησης της Θεοτόκου.  Οι εκδηλώσεις στην εορτή του  Άη Γιάννη, στο Λακκί στις 28 Αυγούστου, ξεκινούν από την Αυλώνα με τα πόδια ή από το Διαφάνι με καΐκι από την παραμονή της γιορτής. Με πλούσια εδέσματα και χορεύοντας τους βρίσκει  το ξημέρωμα. Κοιμούνται  στον υπαίθριο χώρο, έξω από το σπήλαιο και το πρωί παρακολουθούν την Θεία Λειτουργία. Μετά  συνεχίζουν το γλέντι μέχρι το βράδυ.

Το πρωί της Καθαράς Δευτέρας, οι κάτοικοι συγκεντρώνονται σε κεντρικά σημεία και με τη συνοδεία τοπικών φαγητών και ποτών ξεκινούν μαντινάδες για να τιμήσουν τους νεκρούς τους. Αργότερα, μετά την εμφάνιση των καμουζέλλων (είναι εκείνοι που έχουν φορέσει αποκριάτικη ενδυμασία) συνεχίζουν το γλέντι, αλλά τα τραγούδια τους πλέον είναι χαράς και διασκέδασης. Ακόμα ένα έθιμο εκείνη την ημέρα είναι το Δικαστήριο Ανήθικων Πράξεων, κατά το οποίο κάποιοι άντρες ντυμένοι ως γυναίκες, δικάζουν τους υπόλοιπους άνδρες  στους οποίους αποδίδονται κατηγορίες σατυρικού τύπου. Σε αυτήν τη διαδικασία, είναι απολαυστικοί οι διάλογοι που ακούγονται. Το συμπέρασμα που βγαίνει, είναι πως όλοι είναι ένοχοι και πρέπει να καταβάλουν ένα πρόστιμο. Επίσης, απολαυστικό τελετουργικό είναι και ο χορός του Πιπεριού.

Το Πάσχα στην Κάρπαθο οι γυναίκες στολίζουν τον Επιτάφιο και βάζουν φωτογραφίες των προσώπων που έφυγαν αυτή τη χρονιά. Μόλις βάλουν τον Επιτάφιο στην εκκλησία αφήνουν τα μαλλιά τους λιτά και θρηνούν. Τη Δευτέρα του Πάσχα φτιάχνουν τούρτες και πηγαίνουν στο νεκροταφείο, για να στολίσουν τους τάφους και να τις αφιερώσουν στους νεκρούς.

Οι προετοιμασίες για τον Καρπάθικο γάμο διαρκούν μία εβδομάδα. Την ημέρα του γάμου, φίλοι και συγγενείς πάνε στο σπίτι της  νύφης και την συνοδεύσουν στην εκκλησία, παίζοντας μουσικά όργανα και τραγουδώντας μαντινάδες. Μετά το μυστήριο ακολουθεί γλέντι με τραγούδια που περιέχουν ευχές για τη νέα της ζωή. Ακολουθεί το χρύσωμα της νύφης, κατά το οποίο γεμίζουν το σακοφούστανο της νύφης (παραδοσιακό νυφικό) με χρυσά κοσμήματα ή χρήματα. Οι γυναίκες φορούν πολύχρωμες παραδοσιακές φορεσιές, με διπλές σειρές φλουριά στο στήθος και φανταχτερά μαντήλια στο κεφάλι.

Τα πανηγύρια, επίσης είναι ένα σημαντικό έθιμο για το νησί.

Είδη τουρισμού

Πολιτιστικός τουρισμός, θρησκευτικός τουρισμός, οινοτουρισμός, επαγγελματικός τουρισμός, κοινωνικός τουρισμός, θαλάσσιος τουρισμός, αθλητικός τουρισμός, περιπατητικός τουρισμός, εναλλακτικός τουρισμός, οικοτουριστιμός, εναλλακτικός τουρισμός, βοτανολογικός τουρισμός, ορνιθοτουρισμός, ποδηλασία βουνού και άλλα, είναι μερικές από τις δραστηριότητες για τους τουρίστες.

Παραλίες

Αξιοθέατα

1. Ο Βούνος, με τα ερείπια της ακρόπολης.
2. Η Όλυμπος, στην οποία οι γυναίκες εξακολουθούν να φορούν σε όλες τους τις δραστηριότητες τις παραδοσιακές υφαντές φορεσιές.
3. Η Άφωτη, με τα ερείπια της αρχαίας Φωτεινής, παλαιοχριστιανική βασιλική του 5ου-6ου αιώνα.
4. Η σπηλιά του Ποσειδώνα, με το ιερό της θεάς Αφροδίτης.
5. Το Παλαιόκαστρο που κατοικείται ανελλιπώς από την Προϊστορική Εποχή.
6. Στο Φοινίκι, το μπρούτζινο καράβι αφιερωμένο στους ήρωες της Αντίστασης κατά των Γερμανών.
7. Στο Σώκαστρο, τα ερείπια βυζαντινής και μεσαιωνικής εποχής.
8. Στη Βωλάδα, ερείπια τριών κάστρων, χτισμένων σε τρεις διαφορετικές εποχές.
9. Ο Τάφος του Διγενή.
10. Τα Ρωμαϊκά Υδραγωγεία.
11. Το Αρχαιολογικό Μουσείο.
12. Το Λαογραφικό Μουσείο Μενετών.
13. Το Εκκλησιαστικό, Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο.
14. Το Λαογραφικό Μουσείο.
15. Η εκκλησία της Κοίμησης της Θεοτόκου, του 19ου αιώνα.
16. Η εκκλησία της Αγίας Αναστασίας είναι του 5ου αιώνα κι έχει  ψηφιδωτά.
17. Η εκκλησία της Κοίμησης της Θεοτόκου, του 16ου αιώνα.
18. Άγιος Ιωάννης Σπόων, το ερημικό ξωκλήσι, χτισμένο μέσα σε σπηλιές με σταλακτίτες.
19. Η Ρωμαϊκή δεξαμενή και αρχαιολογικά ερείπια.
20. Οι αρχαίοι θαλαμωτοί τάφοι.
21. Οι παραδοσιακοί ανεμόμυλοι.
22. Ο Αϊ Γιώργης, του 12ου – 13ου αιώνα.
23. Η Παναγιά η Γιαλοχωραφίτισσα, του 14ου αιώνα.

Φυσικά αξιοθέατα

1. Τα Σπόα
2. Το βουνό Κιμαράς
3. Τα αγροτικά μετόχια Αχαμάντια
4. Το Αργώνι
5. Τοποθεσίες με φοβερούς γκρεμούς
6. Ο Λάστος έχει 1215 μ. υψόμετρο, το ψηλότερο στα Δωδεκάνησα
7. Το ψηλότερο χωριό είναι ο Όθος, με  510 μέτρα υψόμετρο

Σπορ

Θαλάσσιο Scooter, Σανίδα (Surf Board), Stand Up Paddle (SUP), Κανό Kayak, SKI, Kitesurfing, windsurf, καταδύσεις, πεζοπορία, τρέξιμο, αναρρίχηση.

Τοπικές συνταγές και τοπικά προϊόντα

1. Το ημίγλυκο ερυθρό κρασί.
2. Τα καρπαθιώτικα τυριά, όπως  το πολύ μαλακό μανούλι και το πολύ αλμυρό και σκληρό τυρί, το αρμυροτύρι.
3. Οι μακαρούνες.
4. Σιτάκα, γαλακτοκομικό προϊόν που μοιάζει με γιαούρτι.
5. Οι τούρτες, πίτες με φύλο που μοιάζει με κουρού. Γεμίζονται με μυτζήθρα και πασπαλίζονται  με σουσάμι.
6. Ακάκια, τηγανητό γλυκό.
7. Πικάντικα κρεμμυδόψωμα.
8. Παξιμαδοκούλουρα με μαστίχα, κύμινο και λευκό σουσάμι, μοσχοκάρυδο και μαυροσούσαμο.
9. Κρεμμυδοκούλουρες πικάντικες και τραγανές, με άφθονα μπαχαρικά και πολλά κρεμμύδια.
10. Τα ψιλοκούλουρα.
11. Τα αντέριζια, έντερα γεμιστά με ρύζι, κομμάτια κρέατος και πολλά μπαχαρικά.
12. Το Χριστόψωμο των Χριστουγέννων.
13. Η πηχτή από χοιρινό.
14. Το βυζάντι, που είναι αρνί ή κατσίκι, γεμιστό με ρύζι και μυρωδικά.
15. Οι Χριστοκουλούρες.
16. Οι τούρτες, πίτες γεμιστές με μαλακή γλυκιά μυζήθρα και αρωματισμένο άνηθο.
17. Το οφτό, κατσίκα γεμιστή με ρύζι, συκωτάκια και μυρωδικά.
18. Η δρύλα, που είναι γιαούρτι από κατσικίσιο γάλα.
19. Λαχανόπιττες.
20. Κρεμμυδόπιττες.
21. Γρα, χορτόπιτα.
22. Τα ζιμπίλια, χριστουγεννιάτικο γλυκό.
23. Ο χόνδρος, σούπα με χοντρό σιτάρι, κρέας τομάτα ή με τσικνισμένο βούτυρο.
24. Τα μοσχοπούγκια, παραδοσιακά γλυκά.
25. Τακάκια, γλύκισμα τηγανητό.
26. Ο καρπάθικος μπακλαβάς.
27. Οι ξυλικόπιτες.
28. Η σισαμόμελη.