Ύστερα από την παγκόσμια υγειονομική κρίση, ο κόσμος επιθυμεί να ταξιδέψει και να απολαύσει τις διακοπές του και θεωρούμε ότι η χώρα μας είναι σε ευνοϊκή θέση εκκίνησης γεγονός που αποδεικνύεται και από τα πρώτα ενθαρρυντικά στοιχεία αφίξεων. Το 2022 είναι, λοιπόν, το πρώτο καλοκαίρι, εδώ και τρία χρόνια, που δεν υφίστανται ουσιαστικοί υγειονομικοί περιορισμοί λόγω της πανδημίας. Στόχος μας είναι να κεφαλαιοποιήσουμε την καλή εικόνα της χώρας, ώστε να έχουμε όσο το δυνατόν ποιοτική και μεγάλη σε διάρκεια τουριστική περίοδο.
Γράφει η Ολυμπία Αναστασοπούλου, ΓΓ Τουριστικής Πολιτικής και Ανάπτυξης
Όπως μάλιστα ανακοίνωσε ο Υπουργός Τουρισμού, Βασίλης Κικίλιας, ο τζίρος των καταλυμάτων τον Μάιο σημείωσε άλμα, ξεπερνώντας το μισό δισ. ευρώ -26 εκατ. περισσότερα από τον Μάιο του 2019- ενώ ο τζίρος των επιχειρήσεων στον κλάδο της εστίασης αυξήθηκε κατά 40 εκατ. ευρώ, σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του 2019.
Ταυτόχρονα, στα δύο μεγάλα λιμάνια της χώρας μας, η κρουαζιέρα έχει προβλεπόμενη αύξηση 118% για το λιμάνι του Πειραιά και 189% για το λιμάνι της Θεσσαλονίκης, με τον ΟΛΘ να σημειώνει εντυπωσιακή αύξηση των προσεγγίσεων, αφού σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία αναμένει για φέτος 62 επιβεβαιωμένες αφίξεις κρουαζιέρας.
Στρατηγικοί Στόχοι
Κοινώς, η χρονική επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου στη χώρα μας καθώς και η χωρική επέκταση του τουριστικού μας προϊόντος, αποτελούν βασικά στοιχεία της εθνικής στρατηγικής για τον ελληνικό τουρισμό μέχρι το 2030.
Παράλληλα, δίνουμε μεγάλη έμφαση στην διαφοροποίηση του τουριστικού μας προϊόντος με την υπέρβαση του κλασικού μοντέλου «θάλασσα και ήλιος», καθώς και στην προώθηση του θεματικού τουρισμού όπως o συνεδριακός (MICE), o θαλάσσιος και o καταδυτικός τουρισμός μεταξύ άλλων.
Ο τουρισμός, άλλωστε, συμβάλλει στην περιφερειακή ανάπτυξη, την κοινωνική συνοχή, την αποφυγή της ερημοποίησης, ενώ στηρίζει εκτός από τις επενδύσεις και το ισοζύγιό μας. Είναι ένας τομέας ο οποίος ενισχύει διπλά την οικονομική δραστηριότητα. Αποτελεί την ατμομηχανή της ελληνικής οικονομίας, καθώς 1 στα 4 ευρώ του ΑΕΠ της χώρας προέρχεται, έμμεσα ή άμεσα, από την τουριστική δραστηριότητα.
Σε αυτήν την ανάκαμψη σημαντικό ρόλο έπαιξε το γεγονός ότι αποφασίσαμε να ξεκινήσουμε την τουριστική σεζόν νωρίτερα από ποτέ, καθώς η έναρξη των απευθείας πτήσεων από τις ΗΠΑ στις 7 Μαρτίου και η ενίσχυση της κρουαζιέρας, με τον Πειραιά ως homeport φέρνει τους επιβάτες στην πρωτεύουσα, και συντελεί στο να ενισχυθούν οι τουριστικές ροές δημιουργώντας έσοδα για την οικονομία της πόλης.
Σε μια δύσκολη συγκυρία, με τον πόλεμο στην καρδιά της Ευρώπης, την ενεργειακή κρίση και τις πληθωριστικές πιέσεις, η ενθαρρυντική πορεία του τουρισμού μας δίνει τη δυνατότητα να αισιοδοξούμε και να προχωράμε δυναμικά τον σχεδιασμό μας.
Ξεκίνησε ήδη από την Ελληνική Πολιτεία η δημιουργία της εθνικής στρατηγικής για τον τουρισμό, η οποία θα ενισχύσει τα ήδη υπάρχοντα συγκριτικά πλεονεκτήματά μας, ενώ ταυτόχρονα θα μας επιτρέψει να γίνουμε πιο ανθεκτικοί σε περιόδους κρίσεων, να βελτιώσουμε αδυναμίες και να επωφεληθούμε από τις ευκαιρίες που ανοίγονται μπροστά μας.
Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας
Με στόχο την αλλαγή του παραγωγικού τουριστικού μοντέλου, που μας υπέδειξε άλλωστε και η έκθεση Πισσαρίδη και έχουμε ήδη εντάξει στο πρόγραμμα του Ταμείου Ανάκαμψης, προχωρούμε στην εφαρμογή μιας νέας φιλοσοφίας, με άξονα τη διπλή προσαρμογή (twin transition) σε μια πιο πράσινη και βιώσιμη ανάπτυξη, στον ψηφιακό μετασχηματισμό και στην ενίσχυση των δεξιοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού, που καλείται να στελεχώσει στο παρόν και στο μέλλον ένα περισσότερο ανθεκτικό, βιώσιμο και καινοτόμο τουριστικό οικοσύστημα στη χώρα μας.
Αξιοποιούμε περισσότερα από 320 εκ. ευρώ του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ), σε κρίσιμα για την τουριστική ανάπτυξη έργα, όπως η διαχείριση των προορισμών (Destination Management), ενώ προτεραιότητα δίνεται στην αναβάθμιση των Τουριστικών Λιμένων.
Στο πλαίσιο αυτό, μέσω του ΤΑΑ, ο τουρισμός ωφελείται τόσο από μεταρρυθμίσεις, όσο και από επενδύσεις. Συγκεκριμένα, μεταξύ άλλων, εκσυγχρονίζεται το θεσμικό πλαίσιο που αφορά σε θαλάσσιο κυρίως τουρισμό και κατευθύνεται προς τις τουριστικές υποδομές με έμφαση στα τουριστικά λιμάνια.
Οι υποδομές αυτές ενισχύονται έτι περαιτέρω με την χρηματοδότηση διαδικασιών ωρίμανσης που είναι απαραίτητες, ώστε να μπορέσουν να επωφεληθούν από την διαθέσιμη χρηματοδότηση των επενδυτικών σχεδίων. Επιπλέον, τουριστικά λιμάνια και αγκυροβόλια προσαρμόζονται στην νέα πράσινη και ψηφιακή πραγματικότητα, είτε υιοθετώντας νέες ψηφιακές υπηρεσίες, είτε ρυθμίζοντας το λειτουργικό τους πλαίσιο στις απαιτήσεις της κλιματικής αλλαγής και της πράσινης ενέργειας.
Προοπτικές
Στο υπουργείο Τουρισμού, θεωρούμε ότι ο παράκτιος και ο θαλάσσιος τουρισμός μπορούν να αποτελέσουν ένα ισχυρό εργαλείο ανάπτυξης της εθνικής και τοπικής οικονομίας με τη συνολική οικονομική συμβολή τους να ανέρχεται σύμφωνα με εκτιμήσεις στο 1,4-1,5% του ΑΕΠ της χώρας, ενώ η έμμεση συμβολή θεωρείται ότι είναι 4 με 5 φορές υψηλότερη.
Η Ελλάδα διαθέτει τα χαρακτηριστικά εκείνα που την καθιστούν έναν από τους ελκυστικότερους προορισμούς για τουρισμό με σκάφη αναψυχής και κρουαζιέρες όλων των επιπέδων στην Ευρώπη. Ενδεικτικά, ο Οίκος Christies Real Estate τοποθετεί τα ελληνικά νησιά ως τον δεύτερο καλύτερο προορισμό παγκοσμίως για πολυτελές yachting, μόνο πίσω από την Γαλλική Ριβιέρα και πάνω από προορισμούς όπως τις Παρθένες Νήσους, το Palm Beach της Φλώριντα και την Costa Esmeralda της Ιταλίας.
Προτεραιότητα στους Τουριστικούς Λιμένες
Το παράδειγμα της Κροατίας θα μπορούσε να αποτελέσει πυξίδα για υιοθέτηση καλών πρακτικών από εμάς. Σύμφωνα με την μελέτη της Διανέοσις η Κροατία αντιλήφθηκε ότι η δραστηριότητα του γιώτινγκ μπορεί να έχει πολλαπλά οφέλη για την οικονομία της αρκεί να επιτευχθεί ένας λειτουργικός και βιώσιμος τρόπος εκμετάλλευσής του που θα λειτουργεί παράλληλα με την δυνατότητα περαιτέρω ανάπτυξης του κλάδου του θαλάσσιου τουρισμού και της σημαντικής αύξησης της συνεισφοράς του στην οικονομία της Κροατίας και ειδικά στην απασχόληση.
Σε σχετικές μελέτες που εκπονήθηκαν η Κροατία αναγνώρισε ως σημαντικότερα ανταγωνιστικά μειονεκτήματα της χώρας, έναντι των υπολοίπων χωρών της ευρύτερης περιοχής:
- Την έλλειψη σχετικών λιμενικών υποδομών
- Το νομοθετικό πλαίσιο που διέπει τη λειτουργία του κλάδου
- Την έλλειψη δραστηριοτήτων που μπορούν να εμπλουτίσουν το προϊόν για τους χρήστες των σκαφών αναψυχής (π.χ. γαστρονομία, άθληση, αγορές)
- Την έλλειψη Συμπράξεων Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα.
Με τις δραστηριότητες θαλάσσιου τουρισμού να έχουν περιθώρια ανάπτυξης και με στόχο να καταστήσει τα σκάφη αναψυχής και τους τουριστικούς λιμένες τον σημαντικότερο κλάδο της τουριστικής της βιομηχανίας, η Κροατία διατύπωσε τους βασικούς στρατηγικούς στόχους για τον θαλάσσιο τουρισμό για την Περίοδο 2009-2019, όπου αναγνώρισε τον ναυτικό τουρισμό ως το πλέον ανταγωνιστικό τουριστικό προϊόν της χώρας.
Λαμβάνοντας υπόψη και τα ανωτέρω επικεντρώνουμε τις δράσεις του Υπουργείου σε δύο επίπεδα: (α) στη βελτίωση των Υποδομών με τους Τουριστικούς Λιμένες-Μαρίνες, καθώς και (β) στη νέα Στρατηγική Μάρκετινγκ που θέτει τον ναυτικό τουρισμό στην κορυφή των προτεραιοτήτων μας.
Ειδικότερα προχωράμε με γοργά βήματα στην υλοποίηση της μεταρρυθμιστικής μας ατζέντας για τον θαλάσσιο τουρισμό και πριν από λίγες ημέρες η αρμόδια Επιτροπή Τουριστικών Λιμένων που συγκαλείται από την Γενική Γραμματεία Τουριστικής Πολιτικής και Ανάπτυξης συνεδρίασε για τέταρτη φορά μέσα σε πέντε μήνες για τη ρύθμιση ζητημάτων που αφορούν εννέα τουριστικούς λιμένες σε όλη τη χώρα. Συγκεκριμένα προχώρησαν στα επόμενα στάδια, οι ακόλουθοι εννέα τουριστικοί λιμένες:
- Μαρίνα στον Όρμο Πάνορμο του Δ. Λαυρεωτικής (OLYMPIC MARINE S.A.)
- Αγκυροβόλιο Τουριστικών Σκαφών στη θέση Παρθένι Λέρου
- Μαρίνα Καλαμαριάς
- Καταφύγιο Τουριστικών Σκαφών στη θέση Πουρνιά Λήμνου
- Τουριστικός Λιμένας στη θέση Πηδάλι ν. Σύρου.
- Καταφύγιο Τουριστικών Σκαφών στη θέση Ποσειδώνιο του Δήμου Θεσσαλονίκης
- Καταφύγιο Τουριστικών Σκαφών έμπροσθεν του Ξενοδοχείου «ΜΙΡΑΜΠΕΛΛΟ Α.Ε.»
- Καταφύγιο Τουριστικών Σκαφών στο Λιμένα Πορτοχελίου Δήμου Κρανιδίου Ν. Αργολίδας
- Μαρίνα Αθηνών (ΣΕΦ)
Παράλληλα προχωρούν οι διαδικασίες ώστε να εξεταστούν στις επερχόμενες συνεδριάσεις της Επιτροπής Τουριστικών Λιμένων, η Μαρίνα Αλίμου και η Μαρίνα Ρόδου, ενώ εκδόθηκε και η άδεια λειτουργίας του Καταφυγίου Τουριστικών Σκαφών στην Αλύπα Παλαιοκαστρίτσας Κέρκυρας την οποία και εγκαινιάσαμε με τον Υπουργό Τουρισμού στις 3 Αυγούστου.
Επιπροσθέτως, όπως καταδεικνύουν και τα συμπεράσματα της συζήτησης στρογγυλής τράπεζας μεταξύ των εθνικών εταίρων του παράκτιου και θαλάσσιου τουρισμού της χώρας μας που έλαβε χώρα τον Ιούνιο του 2021 στην Αθήνα, στο περιθώριο της 66ης Συνόδου της Περιφερειακής Επιτροπής για την Ευρώπη του Παγκόσμιου Οργανισμού Τουρισμού, παρότι η συμβολή του ναυτικού τουρισμού στην ελληνική οικονομία με όρους απασχόλησης και εισοδήματος για τα νησιά και τις παράκτιες περιοχές είναι σημαντική́, υπάρχουν σοβαρά περιθώρια βελτίωσης ώστε να μετατραπεί́ σε καίρια κινητήρια δύναμη για περαιτέρω οικονομική ανάπτυξη των τοπικών κοινωνιών και της ελληνικής οικονομίας εν γένει.
Στοχεύοντας, λοιπόν, στην εξασφάλιση συνθηκών για τη βέλτιστη δυνατή αξιοποίηση των ανά τη χώρα ειδικών τουριστικών υποδομών, με στόχο τη δημιουργία ενός ευνοϊκού περιβάλλοντος ικανού να προσελκύσει επενδύσεις και λαμβάνοντας υπόψη την πρόσφατη ένταξη του Έργου «Αναβάθμιση Τουριστικών Λιμένων στο Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, αλλά και τις διατάξεις του Ν. 4442/16 για την επιτάχυνση αδειοδότησης επιχειρήσεων, θεωρήθηκε επιτακτική η ανάγκη προώθησης νομοθετικών ρυθμίσεων για την απλοποίηση και βελτιστοποίηση του πλαισίου δημιουργίας και λειτουργίας τουριστικών λιμένων.
H ψήφιση τον Απρίλιο του 2022 του σχετικού θεσμικού πλαισίου έχει ως επίκεντρο το να επιταχυνθούν σημαντικά οι σχετικές διαδικασίες χωροθέτησης, παραχώρησης και αδειοδότησης με τελικό στόχο την αύξηση της ανταγωνιστικότητας της χώρας μας στον τομέα των υποδομών θαλάσσιου τουρισμού.
Μεταξύ άλλων προωθήθηκαν οι παρακάτω αλλαγές στο νομοσχέδιο που ψηφίστηκε και δημοσιεύτηκε ήδη ως Ν. 4926/22:
- Απλοποίηση αδειοδότησης (μετάβαση σε καθεστώς έγκρισης λειτουργίας νόμου 4442/2016)
- Θέσπιση διαδικασίας νομιμοποίησης για υφιστάμενες τουριστικές λιμενικές εγκαταστάσεις
- Δυνατότητα αύξησης υπό προϋποθέσεις του συντελεστή δόμησης εντός των χωροθετημένων τουριστικών λιμένων με το Ν. 2160/1993.
Ειδικότερα, πλέον παρέχεται η δυνατότητα προκήρυξης της διαγωνιστικής διαδικασίας για την παραχώρηση τουριστικού λιμένα και σύναψη της σύμβασης παραχώρησης σε χρονικό σημείο πριν από την χωροθέτηση και την ολοκλήρωση των έργων. Εξασφαλίζεται με αυτό τον τρόπο, η ταχύτερη και αποτελεσματικότερη υλοποίηση των projects υψηλής αξίας με χερσαία ζώνη άνω των 90.000τμ αφού με τον παραπάνω τρόπο προσδοκάται η προσέλκυση εντονότερου ενδιαφέροντος από τους επενδυτές.
Επίσης, λαμβάνεται μέριμνα ώστε η χορηγούμενη δυνατότητα νομιμοποίησης υφιστάμενων εγκαταστάσεων, να μην οδηγήσει σε καταστρατήγηση της νομοθεσίας και για αυτό προβλέπεται τρίμηνη προθεσμία από τη δημοσίευση: πρόκειται για μια ρύθμιση που συνδυάζει την φιλοεπενδυτική κατεύθυνση του νομοσχεδίου με την ανάληψη πρωτοβουλίας για την ταχύτερη δυνατή ολοκλήρωση όλων των προαπαιτούμενων διαδικασιών και τη νόμιμη λειτουργία των λιμένων.
Ολιστικό Σχέδιο
Πέραν του θεσμικού πλαισίου καταβάλλουμε μεγάλη προσπάθεια για την ενίσχυση των αρμόδιων υπηρεσιών του Υπουργείου με εξειδικευμένο ανθρώπινο δυναμικό προς αποτελεσματικότερη και ταχύτερη αντιμετώπιση του τεράστιου φόρτου εργασίας.
Τα ανωτέρω εντάσσονται στο ολιστικό μας σχέδιο για την ουσιαστική αναβάθμιση του θαλάσσιου τουρισμού στην Ελλάδα, με απώτερο στόχο να το καταστήσουμε φορέα ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος της χώρας μας διεθνώς.
Σε τελική ανάλυση, η ενίσχυση της ανθεκτικότητας στην τουριστική ανάπτυξη συνίσταται καταρχάς στην κατανόηση και τον εντοπισμό των κινδύνων που απειλούν τον τουριστικό τομέα, και κατά δεύτερον στην ανάλυση των δυνητικών επιπτώσεών τους για προορισμούς και επιχειρήσεις, προκειμένου να διατηρηθεί, αλλά και να ενισχυθεί η ανταγωνιστικότητά τους.
Ας εστιάσουμε, λοιπόν, σε όλα αυτά που μας κάνουν αισιόδοξους για ένα καλύτερο μέλλον. Με την προϋπόθεση, όμως, ότι έχουμε κάνει το καλύτερο δυνατό στο παρόν.
