Ένας «υποτιμημένος» δεινόσαυρος που οι επιστήμονες θεωρούσαν ότι ήταν «αρκετά βαρετός», τελικά έχει πολύ μεγαλύτερο ενδιαφέρον από ό,τι πιστεύαμε μέχρι σήμερα.
Σε μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Scientific Reports, μια ομάδα ερευνητών διαπίστωσε ότι ο δεινόσαυρος πιθανότατα είχε δύο σούπερ αισθήσεις, σαν μυστικές υπερδυνάμεις. Η έρευνα περιελάμβανε εξετάσεις στο είδος Willo, το οποίο εκτίθεται στο Μουσείο Φυσικών Επιστημών της Βόρειας Καρολίνας στο Raleigh.
Ο Willo αντιπροσωπεύει ένα είδος που είναι γνωστό ως Thescelosaurus neglectus και του οποίου το επιστημονικό όνομα μεταφράζεται σε γενικές γραμμές σε «υπέροχη, παραμελημένη σαύρα».
Πότε έζησε ο δεινόσαυρος Thescelosaurus neglectus
Ο T. neglectus ήταν ένας σχετικά μικρός, φυτοφάγος δεινόσαυρος, με μήκος περίπου 3,6 μέτρα, που ήταν αρκετά βαρύς, καθώς ζύγιζε περίπου 750 κιλά. Έζησε στη σημερινή Βόρεια Αμερική την περίοδο που χρονολογείται ακριβώς πριν από τη μαζική εξαφάνιση των μη ιπτάμενων δεινοσαύρων πριν από περίπου 66 εκατομμύρια χρόνια.
Το όνομα Thescelosaurus neglectus έχει να κάνει με το γεγονός ότι ο δεινόσαυρος δεν αναγνωρίστηκε ως μοναδικό είδος παρά μόνο δεκαετίες μετά τη συλλογή των πρώτων απολιθωμάτων στα τέλη του 19ου αιώνα. Παρότι έχουν ανακτηθεί πολλά οστά του T. neglectus μέχρι σήμερα, το είδος συχνά παραβλέπεται σε βιβλία και μουσεία, και τον υποτιμούν σε σχέση με τους εμβληματικούς δεινοσαύρους, δηλαδή τον Τυραννόσαυρο Ρεξ και τον Τρικεράτοπο.
Στην τελευταία μελέτη, οι ερευνητές πραγματοποίησαν αξονικές τομογραφίες του κρανίου του δεινοσαύρου και τις χρησιμοποίησαν για να ανακατασκευάσουν τους μαλακούς ιστούς – όπως ο εγκέφαλος και το εσωτερικό αυτί – που χάθηκαν στη διαδικασία της απολίθωσης.
Στη συνέχεια, οι επιστήμονες συνέκριναν τα αποτελέσματά τους με άλλους δεινόσαυρους και τους σύγχρονους συγγενείς τους, κάτι που επέτρεψε στους ερευνητές να προσδιορίσουν το σχετικό μέγεθος του εγκεφάλου του Willo, καθώς και πώς μπορεί να ήταν οι αισθήσεις της όσφρησης, της ακοής και της ισορροπίας του.
Η εργασία αποκάλυψε ότι αν και ο δεινόσαυρος μπορεί να μην ήταν ιδιαίτερα «έξυπνος», φαίνεται ότι είχε έναν μοναδικό συνδυασμό χαρακτηριστικών, συμπεριλαμβανομένης μιας εξαιρετικά ανεπτυγμένης αίσθησης όσφρησης και ισορροπίας.
«Η ειρωνεία είναι ότι οι παλαιοντολόγοι γενικά πιστεύουν ότι αυτά τα ζώα είναι αρκετά βαρετά. Όταν κοιτάξαμε για πρώτη φορά τα αποτελέσματά μας, σκεφτήκαμε, το ίδιο πράγμα. Αλλά μετά κάναμε ένα μεγάλο βήμα πίσω και συνειδητοποιήσαμε ότι υπήρχε κάτι μοναδικό στον συνδυασμό των αισθητηριακών δυνατοτήτων και των αδυναμιών του Willo», ανέφερε η Lindsay Zanno, επικεφαλής παλαιοντολογίας στο Μουσείο Φυσικών Επιστημών της Βόρειας Καρολίνας και συν-συγγραφέας του έργου.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι οσφρητικοί βολβοί – οι περιοχές του εγκεφάλου που επεξεργάζονται τη μυρωδιά – είχαν αναπτυχθεί πολύ καλά στον δεινόσαυρο Thescelosaurus neglectus. Αυτό υποδηλώνει ότι είχε εξαιρετική όσφρηση.
«[Οι οσφρητικοί βολβοί] ήταν σχετικά μεγαλύτεροι από αυτούς οποιουδήποτε άλλου δεινοσαύρου που γνωρίζουμε μέχρι στιγμής, και παρόμοιοι με εκείνους των αλιγάτορων, που μπορούν να μυρίσουν μια σταγόνα αίματος από μίλια μακριά», δήλωσε ο David Button, ένας άλλος συγγραφέας της μελέτης που είναι επιστημονικός συνεργάτης στο Πανεπιστήμιο του Μπρίστολ στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Η ισχυρή όσφρηση και η αδύναμη ακοή του δεινοσαύρου
Ο Thescelosaurus μπορεί να χρησιμοποίησε την ισχυρή όσφρησή του για να βρίσκει θαμμένες φυτικές τροφές όπως ρίζες. Είχε επίσης μια ασυνήθιστα καλά ανεπτυγμένη αίσθηση ισορροπίας, που τον βοηθούσε να εντοπίζει τη θέση του σώματός του στον τρισδιάστατο χώρο, ένα άλλο χαρακτηριστικό που απαντάται συχνά στα ζώα που ζουν και να αναζητούν τροφή κάτω από το έδαφος.
Παρά την εξαιρετική όσφρησή του, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι το εύρος ακοής του συγκεκριμένου δεινοσαύρου ήταν περιορισμένο. Ο δεινόσαυρος αυτός μπορούσε να ακούσει μόνο περίπου το 15 % των συχνοτήτων που μπορούν να ανιχνεύσουν οι άνθρωποι και μεταξύ 4-7 % αυτών που μπορούν να ακούσουν οι σκύλοι και οι γάτες. Ο T. neglectus ήταν ιδιαίτερα κακός στο να ακούει ήχους υψηλής έντασης.
«Διαπιστώσαμε ότι ο Thescelosaurus άκουγε καλύτερα ήχους χαμηλής συχνότητας και ότι το εύρος των συχνοτήτων που μπορούσε να ακούσει ήταν παρόμοιο με αυτό του Tyrannosaurus rex», είπε ο Zanno.
«Αυτό δεν μας λέει ότι ήταν προσαρμοσμένοι στο να ακούν τον Tyrannosaurus rex να φωνάζει, αλλά σίγουρα δεν τους χαλούσε να γνωρίζουν πότε ένα μεγάλο αρπακτικό ζούσε στην περιοχή που βρίσκονταν. Πιο ενδιαφέρον για εμάς ήταν το γεγονός ότι αυτές οι συγκεκριμένες ελλείψεις συχνά συνδέονται με ζώα που περνούν χρόνο κάτω από το έδαφος».
Οι φτωχές γνωστικές και ακουστικές ικανότητες του T. neglectus, σε συνδυασμό με τα δυνατά χέρια και πόδια και τις υπερβολικά ανεπτυγμένες αισθήσεις της όσφρησης της και ισορροπίας, είναι χαρακτηριστικά των σύγχρονων ζώων που περνούν χρόνο κάτω από το έδαφος ή/και συνηθίζουν να σκάβουν.
«Αν και δεν μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα ότι αυτά τα ζώα έζησαν μέρος της ζωής τους κάτω από το έδαφος, γνωρίζουμε ότι οι πρόγονοί τους το έκαναν», λέει ο Button . «Αυτό το γεγονός, μαζί με τον μοναδικό συνδυασμό των αισθητηριακών ικανοτήτων τους, υποδηλώνει έντονα ότι ο T. neglectus έχει παρόμοιες συμπεριφορές».
«Ακόμα δεν γνωρίζουμε τις αισθητηριακές ικανότητες των περισσότερων δεινοσαύρων», ανέφερε επίσης ο Zanno που εκτίμησε ότι θα ακολουθήσουν πολλές ενδιαφέρουσες ανακαλύψεις.
«Η ιδέα ότι μπορεί να ζούσαν δεινόσαυροι κάτω από τα πόδια του Tυρανόσαυρου Ρεξ και του Τρικεράτοπου είναι συναρπαστική. Ό,τι κι αν γίνει, τώρα γνωρίζουμε σίγουρα ότι ο T. neglectus δεν είναι βαρετός»
