Εάν ξεφυλλίσεις ένα άλμπουμ με παλιές ασπρόμαυρες φωτογραφίες της Αθήνας θα διαπιστώσεις πως στο πέρασμα των δεκαετιών η πόλη έχει αλλάξει ριζικά.
Το «πρόσωπο» της πρωτεύουσας έχει «μεταμορφωθεί» πολλές φορές και σήμερα σχεδόν τίποτα δεν θυμίζει την Αθήνα του 50′ ή του 60′. Ακόμα και οι μεγαλύτερης ηλικίας κάτοικοι ίσως δυσκολευτούν να αναγνωρίσουν την πόλη και τις περιοχές της, αν δουν φωτογραφίες της με άρωμα άλλης εποχής.
Μία τέτοια φωτογραφία είναι και η παρακάτω. Αναγνωρίζεις την περιοχή που φαίνεται στην φωτογραφία; Αν είσαι κάτοικος Αθηνών σίγουρα έχεις περάσει από εκεί.
Αναγνωρίζεις την περιοχή που φαίνεται στην φωτογραφία;
– Άλιμος
– Καστέλλα
– Παλαιό Φάληρο
Αν δεις την απάντηση δεν θα πιστεύεις πώς έχει αλλάξει το σημείο με τα χρόνια.
Η απάντηση στο κουίζ για την παλιά Αθήνα
Στη φωτογραφία που έχει τραβηχτεί τον Μάϊο του 1928, βλέπετε την Καστέλλα στον Πειραιά. Η εικόνα έχει ληφθεί από τον Paul Schulz και ανήκει στο Αρχείο Deutsche Fotothek.
Η Καστέλλα αποτελεί συνοικία του Πειραιά που περιλαμβάνει το περί το μικρό λιμένα της Μουνιχίας ή Τουρκολίμανο ή Φανάρι και σήμερα Μικρολίμανο τμήμα της πόλης καθώς και τον ομώνυμο λόφο, που κατά την αρχαιότητα λεγόταν Μουνιχία ή λόφος Μουνιχίας. Στη συνοικία αυτή υπήρχαν παλαιότερα υπέροχες επαύλεις μερικές εκ των οποίων διασώζονται μέχρι τις ημέρες μας.
Ο Λόφος Καστέλλας έχει υψόμετρο περίπου 90 μέτρων. Από την συσταθείσα επιτροπή το 1925 προς διόρθωση των ονομάτων διαφόρων περιοχών και σημείων του Πειραιά ονομάσθηκε λόφος Μουνιχίας περιλαμβανόμενος εντός των τειχών της πόλης που έμεινε όμως περισσότερο γνωστός με το όνομα Προφήτης Ηλίας από τον ομώνυμο Ναό που βρίσκεται στη κορυφή του.
Σύμφωνα με τις διαθέσιμες πηγές, στα τέλη της δεκαετίας του 1860, ο Δήμος Πειραιά επέτρεψε σε έναν ιδιώτη με το επώνυμο Παπαδόπουλος, να οικοδομήσει στο σημείο εκείνο μικρό παρεκκλήσιο “επ’ονόματι Αγίας Ρωσικής”, με την προϋπόθεση ο ναός να θεωρείται δημοτικός – γεγονός το οποίο εν τέλει πραγματοποιήθηκε το 1883.
Ο σημερινός ναός του Προφήτη Ηλία είναι σύγχρονος καθώς ο παλαιότερος υπέστη μεγάλες ζημιές στον σεισμό του 1980.
Στη κορυφή του λόφου υπάρχει δεξαμενή νερού για την ύδρευση της πόλης και παλαιότερα η συνοικία ήταν γνωστή και ως “Συνοικία Δεξαμενής”. Σημειώνεται ότι οι Πειραιώτες ονομάζουν Καστέλλα την ανατολική πλευρά του λόφου ενώ τη δυτική πλευρά που βλέπει προς την πόλη του Πειραιά ονομάζουν λόφο του Προφήτη Ηλία.
Κατά το 403 π.Χ. στο λόφο της Καστέλλας συσπειρώθηκαν οι υπό τον Θρασύβουλο δημοκρατικοί αφού κατέλαβαν τα υπό του Ιππία κατασκευασθέντα το 510 π.Χ. οχυρώματα, οχυρωθήκαν και απέκρουσαν την επίθεση των Τριάκοντα Τυράννων αποκαθιστώντας την δημοκρατία στην Αθήνα. Σε αυτήν την μάχη στο λόφο της Καστέλλας βρήκε τον θάνατό του ο Κριτίας, ο ικανότερος και σκληρότερος των Τριάκοντα Τυράννων.
Κατά τον Αγώνα του 1821 κατά την πολιορκία της Αθήνας από τα στρατεύματα του Κιουταχή στον λόφο αυτόν οχυρώθηκαν οι Έλληνες υπό τον Γεώργιο Καραϊσκάκη όπου και έκτοτε επικράτησε το όνομα αρχικά Καστέλλια (μικρά φρούρια) και αργότερα Καστέλλα. Στο δυτικό μέρος του λόφου υπήρχε πυροβολείο που είχε ανεγερθεί κατά τον αποκλεισμό του Ουΐλιαμ Πάρκερ, κατά τα γνωστά Παρκερικά.
Στη Καστέλλα εγκαταστάθηκαν κατά πρώτον Κρήτες εξ ου και το όνομα «Κρητικά» και στη συνέχεια, παρά το Τουρκολίμανο που είναι η παλαιότερη ονομασία του αλλά και Μικρολίμανο και δυτικά του λόφου, πρόσφυγες της Μικράς Ασίας.
