Μία πρόσφατη μελέτη, η οποία δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Scientific Reports, από μια διεθνή ομάδα ερευνητών, βρήκε αδιάσειστα στοιχεία από κανιβαλισμό ανάμεσα σε ανθρώπινες κοινότητες του Μαγδαλένιου Πολιτισμού, πριν από περίπου 18.000 χρόνια.
Η ανακάλυψη, η οποία πραγματοποιήθηκε στο σπήλαιο Maszycka, προσφέρει νέα στοιχεία σχετικά με τις νεκρικές και τελετουργικές πρακτικές της προϊστορικής αυτής περιόδου. Το εύρημα, βασίζεται σε μια ενδελεχή ταφονομική ανάλυση που διεξήχθη σε 63 θραύσματα από ανθρώπινα οστά, μεταξύ των οποίων, κρανία και μακρά οστά των άκρων.
Τα πορίσματα της μελέτης, μαρτυρούν πως, το 68% των λειψάνων φέρουν αδιαμφισβήτητα σημάδια από ανθρώπινη μεταχείριση, όπως κοψίματα και κατάγματα που έγιναν σκόπιμα.
Τα στοιχεία, καταδεικνύουν σκόπιμη απόσπαση μυϊκού οστού, του εγκεφάλου, του μυελού, υποδηλώνοντας πως, τα σώματα υπόκειντο σε επεξεργασία με σκοπό την κατανάλωσή τους, λίγο μετά τον θάνατο.
Τα εργαλεία της ανάλυσης
Με τη χρήση τεχνικών τρισδιάστατης μικροσκοπίας, οι ερευνητές κατάφεραν να εντοπίσουν με ακρίβεια σημάδια από ανθρώπινα εργαλεία από εκείνα που μπορεί να είχαν διαμορφωθεί από φυσικούς παράγοντες ή από τα πτωματοφάγα όρνεα.
Σύμφωνα με τον Francesc Marginedas, ερευνητή του IPHES-CERCA και βασικό συγγραφέα της μελέτης, η θέση και η κατανομή των σημαδιών αυτών, μαρτυρά την εκμετάλλευση για θρεπτικούς σκοπούς των πτωμάτων, αποκλείοντας την πιθανότητα να επρόκειτο μόνο για ταφική πρακτική, χωρίς βρώση τους.
Στα ανθρώπινα λείψανα, είναι εμφανή μοτίβα διεργασιών. Στα κρανία, έχουν αναγνωριστεί κοψίματα που προέρχονται από την απομάκρυνση του τριχωτού και του δέρματος του προσώπου, καθώς και κατάγματα που προκλήθηκαν για να φτάσουν στον εγκέφαλο – ένα πολύ θρεπτικό όργανο.
Την ίδια στιγμή, τα μακρά οστά, όπως είναι το μηριαίο και το βραχιόνιο, έχουν σημάδια από κατάγματα κρούσης, μια τεχνική για την απόσπαση του μυελού, μιας πολύτιμης πηγής λίπους και ενέργειας. Η κατανομή και η επανάληψη των μοτίβων αυτών, υποδηλώνουν μεθοδικότητα στην κατανάλωση με έμφαση στα πιο θρεπτικά σημεία.
Οι μελετητές πιστεύουν πως, η συμπεριφορά αυτή μπορεί να μαρτυρά ενδοομαδικές εντάσεις και εδαφικές συρράξεις, χαρακτηριστικές του Μαγδαλένιου Πολιτισμού. Σύμφωνα με τη Δρ. Palmira Saladié, μία από τους συγγραφείς της μελέτης, ο κανιβαλισμός, είναι μια πρακτική που καταγράφεται σε διάφορα σημεία της ανθρώπινης εξέλιξης με διαφορετικά κίνητρα που περιλαμβάνουν την επιβίωση, έως τα τελετουργικά ή ακραία βίαιες ενέργειες.
Η μελέτη καταλήγει στο συμπέρασμα πως, η αύξηση του πληθυσμού μετά το Τελευταίο Μέγιστο των Παγετώνων, μπορεί να οδήγησε σε έντονο ανταγωνισμό για την αξιοποίηση των πηγών, με αποτέλεσμα να ξεσπάσουν συγκρούσεις ανάμεσα στις ομάδες.
Στο πλαίσιο αυτό, ο κανιβαλισμός μπορεί να ήταν πρακτική βίας απέναντι στους εχθρούς – σήμερα γνωστός ως κανιβαλισμός του πολέμου.
Ο κανιβαλισμός στην Πολωνία
Σήμερα, στην Ευρώπη, υπάρχουν πέντε αρχαιολογικοί χώροι με σαφή στοιχεία κανιβαλισμού κατά τη διάρκεια του Μαγδαλένιου Πολιτισμού, μαρτυρώντας πως, η πρακτική αυτή δεν συνιστούσε ένα απομονωμένο περιστατικό, όπως αποτελούσε τμήμα της κουλτούρας του, είτε με τη βρώση των δικών τους νεκρών ή των αιχμάλωτων εχθρών τους.
Το σπήλαιο Maszycka, κοντά στην Κρακοβία της Πολωνίας, έχει αναγνωριστεί από τον 19ο αιώνα, ως αρχαιολογικός χώρος σημασίας. Με το πέρασμα του χρόνου, λίθινα εργαλεία, λείψανα ζώων και θραύσματα από ανθρώπινα οστά, έχουν ανακαλυφθεί στο εσωτερικό του. Ωστόσο, μέχρι σήμερα δεν είχαν εφαρμοστεί σύγχρονες τεχνικές που θα προσέφεραν μια αναλυτική εξέταση των οστών, κάτι που έχει προσφέρει πρωτοπόρα και καθοριστικά στοιχεία σχετικά με τη συμπεριφορά των κατοίκων της περιοχής, κατά τη διάρκεια της περιόδου αυτής.
H μοναδικότητα των ευρημάτων του σπηλαίου Maszycka
Σε αντίθεση με άλλα σημεία, όπως το σπήλαιο Gough στο Ηνωμένο Βασίλειο, όπου τα ανθρώπινα λείψανα έχουν σημάδια ιεροτελεστιών, δεν υπάρχουν αναγνωρισμένα στοιχεία στη Maszycka που να υποδηλώνουν ταφική διαδικασία με σεβασμό. Αντίθετα, ο συνδυασμός των ανθρώπινων λειψάνων, με φθαρμένα ανθρώπινα οστά και θραύση τους για σκοπούς σίτισης, ενισχύουν την υπόθεση που λέει ότι πρόκειται για κανιβαλισμό που σχετίζεται με βία.
