Το να πεις «όχι» μπορεί να είναι δύσκολο. Συχνά λέμε «ναι» σε πράγματα που δεν θέλουμε να κάνουμε, απλώς επειδή έχουμε κολλήσει σε ορισμένες συνήθειες που μας δυσκολεύουν να αρνηθούμε κάτι.
Αυτές οι συνήθειες υπαγορεύουν τις πράξεις μας και επηρεάζουν την ικανότητά μας να αντισταθούμε, οδηγώντας μας να νιώθουμε υπερβολικά δεσμευμένοι και περιορισμένοι.
Τα καλά νέα είναι ότι μπορείτε να απαλλαγείτε από αυτές τις συνήθειες. Στην πραγματικότητα, υπάρχουν 9 συγκεκριμένες συνήθειες στις οποίες θα πρέπει να πείτε αντίο αν θέλετε να κατακτήσετε την τέχνη του να λέτε «όχι».
Αν δυσκολεύεστε να πείτε «όχι», ξεχάστε αυτές τις 9 συνήθειες
- Το σύνδρομο του καλού παιδιού
- Ο φόβος της σύγκρουσης
- Ο μύθος του multitasking
- Ο παράγοντας «ενοχές»
- Ο φόβος της απώλειας
- Η ανάγκη για επιβεβαίωση
- Η συνήθεια της υπερδέσμευσης
- Η ανάγκη να έχεις τον έλεγχο
- Η παρανόηση για τη λέξη «όχι»
Το σύνδρομο του καλού παιδιού
Ας ξεκινήσουμε με την πιο κοινή συνήθεια που μας δυσκολεύει να πούμε «όχι»: το σύνδρομο του καλού παιδιού. Το να είσαι αρεστός στους ανθρώπους σημαίνει ότι βάζεις τις ανάγκες και τις επιθυμίες των άλλων πάνω από τις δικές σου. Είναι σαν μια σπασμωδική αντίδραση – κάποιος ζητά τη βοήθειά σας και πριν το καταλάβετε, το «ναι» βγαίνει από το στόμα σας.
Δεν είναι απαραίτητα κακό να θέλεις να βοηθάς τους άλλους και να τους κάνεις ευτυχισμένους. Αλλά όταν αρχίζει να επηρεάζει την ευημερία σας ή να σας εμποδίσει να ικανοποιήσετε τις δικές σας ανάγκες, ήρθε η ώρα να το επαναξιολογήσετε.
Το πρώτο βήμα προς την αλλαγή είναι να αναγνωρίσετε αυτή τη συνήθεια στον εαυτό σας.
Συμφωνείτε συχνά με πράγματα που δεν θέλετε να κάνετε μόνο και μόνο επειδή φοβάστε να απογοητεύσετε τους ανθρώπους;
Αν ναι, δεν είστε μόνοι. Μπορείτε όμως να το σταματήσετε. Το να πείτε «όχι» μπορεί να σας κάνει να αισθανθείτε άβολα στην αρχή, αλλά με εξάσκηση, μπορεί να σας βγαίνει με φυσικό τρόπο και να γίνει μέρος της επικοινωνίας σας.
Ο φόβος της σύγκρουσης
Πολλοί βλέπουν τον εαυτό τους ως ειρηνοποιό και καταβάλλουν κάθε δυνατή προσπάθεια για να αποφύγουν τη σύγκρουση, ακόμα κι αν αυτό σημαίνει να πάνε ενάντια στις δικές τους ανάγκες ή επιθυμίες. Δεν θέλετε να προκαλέσετε ένταση ή να αναστατώσετε τους άλλους.
Αλλά εδώ είναι το θέμα: όταν αποφεύγετε πάντα τις συγκρούσεις, δεν είστε αληθινοί με τον εαυτό σας. Καταλήγετε να λέτε «ναι» όταν αυτό που πραγματικά θέλετε να πείτε είναι «όχι». Στους περισσότερους ανθρώπους παίρνει λίγο χρόνο για να το καταλάβουν, όμως όταν το καταφέρουν θα συνειδητοποιήσουν ότι το να λες «όχι» δεν σημαίνει απαραίτητα ότι προκαλείς σε σύγκρουση. Πρόκειται για τον καθορισμό ορίων και τον σεβασμό του χρόνου και των δεσμεύσεών σας.
Ο μύθος του multitasking
Σε αντίθεση με ό,τι πιστεύεται, ο ανθρώπινος εγκέφαλος δεν είναι σχεδιασμένος για multitasking. Έρευνες δείχνουν ότι η απόπειρα εκτέλεσης πολλαπλών εργασιών ταυτόχρονα μειώνει την παραγωγικότητα και αυξάνει τις πιθανότητες για λάθη.
Ωστόσο, πολλοί από εμάς πέφτουμε στην παγίδα να πιστεύουμε ότι μπορούμε να χειριστούμε πολλές δεσμεύσεις ταυτόχρονα. Λέμε «ναι» σε περισσότερα έργα, εκδηλώσεις ή εργασίες νομίζοντας ότι μπορούμε να τα αντιμετωπίσουμε και να τα καταφέρουμε όλα.
Αλλά στην πραγματικότητα, πιέζουμε τον εαυτό μας και συμβιβαζόμαστε με την ποιότητα της δουλειάς μας.
Το να κάνετε ένα πράγμα κάθε φορά και να ιεραρχείτε τις εργασίες σας, μπορεί να σας βοηθήσει να διαχειριστείτε καλύτερα τον χρόνο σας και, κατά συνέπεια, να σας διευκολύνει να λέτε «όχι» όταν χρειάζεται. Εξάλλου, υπάρχουν τόσες πολλές ώρες σε μια μέρα και είναι σημαντικό να τις χρησιμοποιείτε με σύνεση.
Ο παράγοντας «ενοχές»
Οι ενοχές είναι ένα ισχυρό συναίσθημα που μπορεί συχνά να μας οδηγήσει στο να πούμε «ναι» όταν πραγματικά θέλουμε να πούμε «όχι». Ανησυχούμε μήπως απογοητεύσουμε τους άλλους ή φοβόμαστε να θεωρηθούμε εγωιστές ή άνθρωποι που δεν βοηθούν τους άλλους.
Ωστόσο, είναι σημαντικό να θυμάστε ότι το να λέτε «όχι» δεν σας κάνει κακό άνθρωπο. Είναι απλώς μια επιβεβαίωση των αναγκών και των ορίων σας.
Είναι OK λοιπόν να δώσετε προτεραιότητα στις δικές σας ανάγκες και την ευημερία σας. Στην πραγματικότητα, είναι απαραίτητο. Την επόμενη φορά που θα νιώσετε ενοχές που θα απορρίψετε ένα αίτημα και θα πείτε «όχι», υπενθυμίστε στον εαυτό σας ότι οι ανάγκες σας έχουν επίσης σημασία.
Ο φόβος της απώλειας
Ο φόβος της απώλειας, ή FOMO όπως είναι ευρέως γνωστό, μπορεί συχνά να μας δυσκολέψει να πούμε «όχι». Δεσμευόμαστε για εκδηλώσεις, εργασίες ή έργα επειδή δεν θέλουμε να χάσουμε πιθανές ευκαιρίες ή εμπειρίες.
Αλλά εδώ είναι το πρόβλημά μας. Όταν λέμε «ναι» σε όλα, καταλήγουμε να πιέζουμε πολύ τον εαυτό μας. Νιώθουμε ένα βάρος, άγχος και η ποιότητα της συμμετοχής μας σε κάθε δέσμευση, μας κάνει να υποφέρουμε. Είναι σημαντικό να συνειδητοποιήσουμε ότι δεν μπορούμε να αρπάζουμε κάθε ευκαιρία που μας παρουσιάζεται και αυτό δεν είναι κακό, αλλά καλό.
Το να λέμε «όχι» μας επιτρέπει να αξιοποιούμε στο έπακρο τις στιγμές που πραγματικά σημαίνουν κάτι για εμάς. Εξάλλου, η ποιότητα είναι πάντα πάνω από την ποσότητα.
Η ανάγκη για επιβεβαίωση
Όλοι θέλουμε να νιώθουμε ότι μας εκτιμούν και μας υπολογίζουν. Αυτή η επιθυμία μπορεί μερικές φορές να μας κάνει να λέμε «ναι» πιο συχνά από όσο θα έπρεπε, απλώς για να νιώθουμε απαραίτητοι ή σημαντικοί.
Αλλά το να συνδέουμε την αυτοεκτίμησή μας με το πόσα κάνουμε για τους άλλους μπορεί να οδηγήσει σε εξάντληση και δυσαρέσκεια. Είναι σαν να αναζητούμε συνεχώς έγκριση και επιβεβαίωση από άλλους, ξεχνώντας ότι η μόνη επιβεβαίωση που έχει πραγματικά σημασία είναι η δική μας.
Η αξία σας δεν καθορίζεται από το πόσες εργασίες μπορείτε να κάνετε ταχυδακτυλουργικά ή πόσους ανθρώπους μπορείτε να ευχαριστήσετε. Βάζοντας πάνω από όλα τις δικές σας ανάγκες και θέτοντας όρια, δείχνετε σεβασμό για τον εαυτό σας και αυτή είναι η πιο σημαντική επιβεβαίωση από όλες.
Η συνήθεια της υπερδέσμευσης
Υπάρχουν περίοδοι στη ζωή μας που μπορεί να περηφανεύεστε ότι είστε ο βολικός άνθρωπος που πάει παντού και δεν έχει πρόβλημα.
Χρειάζεται κάποιος έναν εθελοντή για μια εκδήλωση; Είστε εκεί. Χρειάζεται κάποιος έναν άνθρωπο να καλύψει μία βάρδια; Βασίζεται πάνω σας. Ήταν ωραίο να είστε αξιόπιστοι, να σας χρειάζονται. Αλλά αυτή η συνήθεια της υπερδέσμευσης μπορεί να άρχισε σύντομα να επηρεάζει τη σωματική και ψυχική σας υγεία. Να σας δημιουργούσε άγχος και να μην σας έμενε χρόνος για τον εαυτό σας. Κάποιοι αφυπνίζονται όταν εξαντλούνται και ξαφνικά συνειδητοποιούν ότι δεν μπορούν να συνεχίσουν έτσι. Και με αυτόν τον τρόπο έμαθαν να λένε «όχι», να σέβονται τα όριά τους και να δίνουν προτεραιότητα στη φροντίδα του εαυτού τους.
Οπότε είναι καλό να προσέχετε σε τι δεσμεύεστε. Να απορρίπτετε αιτήματα εάν έρχονται σε αντίθεση με τις δικές σας ανάγκες ή την ευημερία σας. Οι άνθρωποι θα εξακολουθούν να σας σέβονται και να σας εκτιμούν, ακόμα κι όταν λέτε «όχι».
Η ανάγκη να έχεις τον έλεγχο
Μερικές φορές, λέμε «ναι» γιατί νιώθουμε την ανάγκη να έχουμε τον έλεγχο. Αναλαμβάνουμε περισσότερα καθήκοντα ή ευθύνες γιατί πιστεύουμε ότι αν δεν το κάνουμε, δεν θα γίνει σωστά η δουλειά.
Ωστόσο, αυτή η συνήθεια μπορεί να οδηγήσει σε περιττό άγχος και υπερβολική εργασία. Και τις περισσότερες φορές, προέρχεται από την έλλειψη εμπιστοσύνης στις ικανότητες των άλλων.
Το να μάθετε να αναθέτετε και να εμπιστεύεστε άλλους είναι το κλειδί για να κόψετε αυτή τη συνήθεια. Όχι μόνο μειώνει τον φόρτο εργασίας σας, αλλά επίσης ενδυναμώνει τους άλλους και βοηθά στη δημιουργία ισχυρότερων, πιο συνεργατικών σχέσεων.
Η παρανόηση για τη λέξη «όχι»
Το μεγαλύτερο εμπόδιο για να πείτε «όχι» είναι συχνά η εσφαλμένη αντίληψη ότι είναι μια αρνητική λέξη. Το συνδέουμε με την απόρριψη, την απογοήτευση και τη σύγκρουση. Αλλά το να λες «όχι» είναι μια μορφή αυτοσεβασμού και αυτοφροντίδας. Πρόκειται για τον καθορισμό ορίων και την προστασία του χρόνου σας, της ενέργειας και του διανοητικού χώρου σας. Έχει να κάνει με το να καταλάβεις ότι δεν μπορείς να είσαι τα πάντα για όλους.
Το πιο σημαντικό πράγμα που πρέπει να θυμάστε είναι ότι το «όχι» δεν είναι αρνητική λέξη. Είναι ένα ισχυρό εργαλείο που σας επιτρέπει να τιμήσετε και να αναδείξετε τις ανάγκες σας και να ζήσετε μια ισορροπημένη, ικανοποιητική ζωή. Και αυτό είναι κάτι για το οποίο όλοι πρέπει να προσπαθούμε.
