Την Κυριακή αλλάζουμε την ώρα. Με ανακοίνωσή του το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών υπενθυμίζει ότι την Κυριακή 29 Οκτωβρίου 2023, λήγει η εφαρμογή του μέτρου της θερινής ώρας, σύμφωνα με την οδηγία 2000/84/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της Ε.Ε. της 19ης Ιανουαρίου 2001, σχετικά με τις διατάξεις για τη θερινή ώρα.
Ως εκ τούτου, τα ξημερώματα της Κυριακής, οι δείκτες των ρολογιών θα πρέπει να μετακινηθούν μία ώρα πίσω, δηλαδή από 04:00 π.μ. σε 03:00 π.μ..
Μπορεί όμως η αλλαγή ώρα να επηρεάσει την υγεία σας; Μπορείτε να κάνετε κάτι για να μειώσετε αυτούς τους κινδύνους;
Ο καθηγητής Russell Foster, από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, είναι ένας από τους κορυφαίους ειδικούς στον κόσμο στον κιρκάδιο ρυθμό, γνωστός και ως το ρολόι του σώματός σας.
Ρυθμίζει τον ρυθμό της ζωής μας, επηρεάζοντας τα πάντα, από το πόσο καθαρά σκεφτόμαστε και πότε το πεπτικό μας σύστημα είναι έτοιμο για φαγητό, μέχρι το πότε οι μύες μας είναι πιο ισχυροί.
Κατά τη διάρκεια της ημέρας, το ηλιακό φως αναγκάζει τον εγκέφαλο να στέλνει σήματα εγρήγορσης που μας κρατούν alert και δραστήριους. Τη νύχτα, το σύστημα πυροδοτεί την παραγωγή μελατονίνης, μιας ορμόνης που προάγει τον ύπνο. Ο ρυθμός είναι επίσης βασικό στοιχείο για το μεταβολισμό, τη θερμοκρασία του σώματος και τα επίπεδα ορμονών μας.
Τα ρολόγια που πηγαίνουν πίσω καταστρέφουν αυτές τις διαδικασίες, με αποτέλεσμα να διαταράσσεται το μοτίβο του ύπνου μας. Σύμφωνα με τον καθηγητή Foster, ένας συνδυασμός στέρησης ύπνου και διαταραχής του κιρκάδιου ρυθμού μπορεί να προκαλέσει εγκεφαλικό.
Ο αυξημένος κίνδυνος οφείλεται στην παράπλευρη επίδραση της υψηλής αρτηριακής πίεσης, θεωρητικά. Η υψηλή αρτηριακή πίεση μπορεί να προκαλέσει τη δημιουργία θρόμβων αίματος και να εμποδίσει τη ροή του αίματος στις αρτηρίες που οδηγούν στον εγκέφαλο.
Αυτό οδηγεί τα εγκεφαλικά κύτταρα να αρχίσουν να πεθαίνουν, γεγονός που δίνει έναυσμα για να εμφανιστούν σημάδια ενός εγκεφαλικού, όπως μπερδεμένη ομιλία και αδυναμία στη μία πλευρά του σώματος. Ο καθηγητής Foster είπε: «Έχουμε αυτό το ρολόι και συντονίζει κάθε πτυχή της φυσιολογίας και της συμπεριφοράς μας στον 24ωρο κύκλο της καθημερινότητας».
«Βλέπουμε την αυξημένη αρτηριακή πίεση να ανεβαίνει. Για παράδειγμα, μεταξύ 6 π.μ. και 12 το μεσημέρι υπάρχει 50 % μεγαλύτερη πιθανότητα να πάθετε εγκεφαλικό ούτως ή άλλως». «Αν αναγκάζεστε να σηκωθείτε από το κρεβάτι ακόμη νωρίτερα, ασκείτε περισσότερο άγχος στο σύστημα, πράγμα που σημαίνει ότι είστε λιγότερο προσαρμοσμένοι να αντεπεξέλθετε».
Και πρόσθεσε: «Για τους περισσότερους από εμάς δεν υπάρχει πρόβλημα επειδή έχουμε έναν υγιή και ισχυρό μεταβολισμό, αλλά όταν διατρέχετε αυξημένο κίνδυνο η μετάβαση στη θερινή ώρα μπορεί ουσιαστικά να επιβαρύνει περισσότερο τον οργανισμό σας και να σας κάνει πιο επιρρεπείς σε ασθένειες».
Το 2016, οι ερευνητές που διερεύνησαν τη σύνδεση διαπίστωσαν αύξηση 8% στις εισαγωγές στα νοσοκομεία για εγκεφαλικά επεισόδια σε χρονικό διάστημα δύο ημερών μετά την αλλαγή των ρολογιών προς τα εμπρός ή προς τα πίσω.
Τα αποτελέσματα της μελέτης, η οποία εξέτασε περισσότερα από 15.000 άτομα, έδειξαν επίσης ότι ο κίνδυνος ήταν υψηλότερος για τα άτομα άνω των 65 ετών.
Ο Dr John O’Neill είναι ένας άλλος κορυφαίος ειδικός στον περίπλοκο τομέα των κιρκάδιων ρυθμών. Έχοντας τη βάση του στο Εργαστήριο Μοριακής Βιολογίας του Συμβουλίου Ιατρικών Ερευνών στο Κέιμπριτζ της Αγγλίας, μελετά τον 24ωρο κύκλο σε οτιδήποτε, από τα κύτταρα σε ένα τρυβλίο πέτρι (ένα ρηχό γυάλινο ή πλαστικό κυλινδρικό πιάτο που χρησιμοποιείται από τους βιολόγους για την καλλιέργεια μικροοργανισμών) μέχρι τους ανθρώπους.
Μια μελέτη του Πανεπιστημίου του Μίσιγκαν του 2015 διαπίστωσε ότι υπάρχει μια αύξηση 24% στα καρδιακά επεισόδια τη Δευτέρα μετά την αλλαγή της θερινής ώρας. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η αλλαγή της άνοιξης, όταν χάνεται μια ώρα ύπνου, είναι η πιο επικίνδυνη.
Ακριβώς όπως μπορεί να επηρεάσει τη σωματική σας υγεία, η αλλαγή των ρολογιών και η διατάραξη του ύπνου σας μπορεί να επηρεάσει και την ψυχική σας υγεία.
Μια μελέτη του 2018, που δημοσιεύτηκε στο The Lancet Psychiatry , βρήκε ότι το διαταραγμένο ρολόι του σώματος συνδέεται με κατάθλιψη, διπολική διαταραχή και άλλα προβλήματα.
Μια ξεχωριστή μελέτη, που κυκλοφόρησε στο Journal of Sleep Research το 2020, διαπίστωσε επίσης ότι η έλλειψη ύπνου μπορεί να μας βάλει σε κακή διάθεση.
Οι ερευνητές έδειξαν στους συμμετέχοντες εικόνες παιδιών που γελούσαν ή έκλαιγαν μετά από πέντε νύχτες κανονικού ύπνου και μετά από πέντε νύχτες περιορισμένου ύπνου. Βρήκαν ότι όσοι κοιμόντουσαν λιγότερο ήταν πιο πιθανό να έχουν αρνητικές απαντήσεις στις εικόνες.
Όταν τα ρολόγια γυρίζουν μια ώρα πίσω, αρχίζουμε να βλέπουμε πιο σκοτεινά βράδια καθώς μπαίνουμε στους ψυχρότερους χειμερινούς μήνες. Λιγότερες ώρες φωτός της ημέρας στο βόρειο ημισφαίριο μπορεί να οδηγήσουν σε «χειμερινή κατάθλιψη» ή εποχιακή συναισθηματική διαταραχή (SAD). Είναι πιο συχνό σε γυναίκες, νεότερους ανθρώπους και σε όσους πάσχουν ήδη από άλλες ασθένειες που σχετίζονται με τη διάθεση.
Πώς να προσαρμόσετε τη ρουτίνα σας όταν αλλάζει η ώρα
Υπάρχουν τρόποι να προετοιμαστείτε για την αλλαγή της ώρας στα τέλη Οκτωβρίου. Το να τρώτε μια ώρα αργότερα από ό,τι συνήθως, θα σας βοηθήσει επίσης να προσαρμόσετε το πρόγραμμα πριν από τον ύπνο σας.
Ο καθηγητής Foster είπε: «Πρέπει να γνωρίζετε τις πιθανές συνέπειες, εάν έχετε κίνδυνο υψηλής αρτηριακής πίεσης και καρδιακών προβλημάτων, πρέπει να το πάρετε προσεκτικά».
Ο Δρ O’Neil πιστεύει ότι είναι πάντα σημαντικό να διατηρείτε καλή υγιεινή ύπνου και μια τακτική ρουτίνα. «Τα πιο σημαντικά σήματα για το βιολογικό σου ρολόι είναι οι ώρες που κοιμάσαι και οι ώρες που τρως. Έχω πάντα την ίδια συμβουλή για τα ρολόγια που αλλάζουν όπως για κάθε άλλη εποχή του χρόνου, ότι είναι καλό να προσπαθείτε να κρατάτε μια σταθερή ρουτίνα, ώστε να βλέπετε φως περίπου την ίδια ώρα κάθε πρωί, να τρώτε περίπου την ίδια ώρα το πρωί και το βράδυ».
