Με παρατεταμένο χειροκρότημα και φωνάζοντας “αθάνατος” χιλιάδες συγκεντρωμένοι έξω από τη Μητρόπολη Αθηνών, όπου πραγματοποιήθηκε η τελετή αποχαιρετισμού για τον Μίκη Θεοδωράκη, είπαν το “τελευταίο αντίο” στον σπουδαίο μουσικοσυνθέτη.
Η τελετή αποχαιρετισμού ολοκληρώθηκε λίγο πριν από τις 16.00. Είχαν προηγηθεί οι συγκινητικοί επικήδειοι της Προέδρου της Δημοκρατίας Κατερίνας Σακελλαροπούλου και του γγ του ΚΚΕ Δημήτρη Κουτσούμπα.
Το πλήθος ξέσπασε σε χειροκροτήματα στη διάρκεια της εκφώνησης του επικήδειου από την κυρία Σακελλαροπούλου, η οποία φανερά συγκινημένη μεταξύ άλλων τόνισε πως «όλοι μαζί, όλες οι ηλικίες κι όλες οι γενιές αποχαιρετάμε σήμερα, τον Έλληνα και Οικουμενικό, Πατριώτη και Διεθνή, Μίκη Θεοδωράκη, σύμβολο και παράδειγμα μαζί» είπε και σημείωσε ότι «θα είναι πάντα εδώ, ένα άνθος φυτρωμένο στην ώριμη μνήμη όλων μας».
Όπως ανέφερε, ο Μίκης Θεοδωράκης υπήρξε «άνθρωπος της πράξης και ταυτόχρονα ρομαντικά υπερβατικός, κατάφερε, ως το τέλος της ζωής του, να ηλεκτρίζει με την παρουσία του το συναίσθημα όλων μας, αποτελώντας έναν παιδαγωγό του Έθνους, που με την πολιτισμική και κοινωνική του παρέμβαση άλλαξε την Ελλάδα και τον καθένα μας, με τρόπο πιο έμμεσο αλλά και πιο βαθύ απ’ όσο μπορούμε να διαγνώσουμε σήμερα».
Ταυτόχρονα, η Πρόεδρος έκανε λόγο για έναν μαχητικό, χειμαρρώδη, ακατάβλητο Μίκη Θεοδωράκη, ο οποίος διέρρηξε τα όρια της εθνικής μας μοναξιάς, της ηττοπάθειας, της αποθάρρυνσης, και συνταιριάζοντας το εθνικό με το πανανθρώπινο, έδειξε έναν δρόμο για τη σφυρηλάτηση της νεοελληνικής μας ταυτότητας. «Μας έδωσε τον ανεκτίμητο μίτο της μουσικής του για να τον ξετυλίξουμε, να βγούμε στο ξέφωτο της δημοκρατίας και να μετατρέψουμε το σάλπισμά του σε πράξη και Πολιτεία, λογοδοτώντας στην ιστορία μας» συμπλήρωσε.
Αναφερόμενη στο ιδιαίτερο μουσικό σύμπαν, που δημιούργησε ο Θεοδωράκης, μέσα από τον πλούσιο συγκερασμό δημοτικής παράδοσης και βυζαντινού μέλους, λαϊκού τραγουδιού και σύγχρονων αρμονικών κατακτήσεων, υπενθύμισε ότι «Έδωσε ρωμαλέα αγωνιστικότητα στο ελληνικό τραγούδι, δραματική διάσταση στις επικές του συνθέσεις, λυρική ομορφιά και υπόρρητη μελαγχολία στις μπαλάντες του».
Ακολούθησε ο επικήδειος που εκφώνησε ο γενικός γραμματέας του ΚΚΕ, Δημήτρη Κουτσούμπα, ο οποίος και καταχειροκροτήθηκε. «Βροντάνε στράτες κι αγορές» μετά την είδηση του χαμού σου, αγαπημένε μας Μίκη. Πλήθος ανθρώπων από όλες τις ηλικίες, απ’ όλες τις γενιές βρίσκονται τις τρεις αυτές μέρες εδώ για να σε αποχαιρετήσουν.
Σεμνά, μα όχι βουβά. Με τα τραγούδια σου σε αποχαιρετάμε, όπως αξίζει σε εκείνους που λεβέντικα ροβόλισαν τον κόσμο. Και ένας ψίθυρος περνά από στόμα σε στόμα: «Χωρίς τον Μίκη θα ήμασταν αλλιώς». Και έτσι είναι. Χωρίς εσένα θα ήμασταν αλλιώς” είπε στην αρχή του επικηδείου του ο γγ της ΚΕ του ΚΚΕ.
“Και ένας ψίθυρος περνά από στόμα σε στόμα: “Χωρίς τον Μίκη θα ήμασταν αλλιώς”. Και έτσι είναι. Χωρίς εσένα θα ήμασταν αλλιώς. Φράγμα μεγαλόπρεπο στη λήθη, ένα δοξαστικό στην εποποιία του λαού μας τον 20ο αιώνα, είναι το έργο σου. Αποστόμωσε όσους προσπαθούν να μαυρίσουν τη μνήμη της, διόρθωσε τα ψέματα, έκανε έναν ολόκληρο λαό να νιώθει περηφάνια για την κληρονομιά του και θαυμασμό για εκείνους που με τον αγώνα τους την τιμούν και προσπαθούν να τη μεγαλώσουν”, συμπλήρωσε.
“Ορμητική, επαναστατική, φλογισμένη από το πάθος, μια κατάφαση είναι η μουσική σου ότι ο κόσμος μας χρειάζεται και μπορεί ν’ αλλάξει” υπογράμμισε.
Ο Δημήτρης Κουτσούμπας είπε ακόμη ότι ο Μίκης Θεοδωράκης “έδειξε τη δύναμη τού ελληνικού λαού, τη δύναμη των λαών του κόσμου” και επεσήμανε την εμπιστοσύνη που είχε ο Μ. Θεοδωράκης στο λαό ότι μπορεί να κατανοήσει και να κατακτήσει τα ανώτερα δημιουργήματα του ανθρώπου, τέτοια όπως η τέχνη, η ποίηση, η μουσική. Αρκεί να του δώσει κάποιος τα κλειδιά”.
Έξω από τη Μητρόπολη αναμεσα στα στεφάνια ξεχώριζαν εκείνο του Δημήτρη Τυπάλδου και των παιδιών της χορωδίας του, στην κορδέλα του οποίου αναγραφόταν: “Αντίο ήλιε, αντίο φως, καληνύχτα”, Στεφάνι έστειλε και η Ελληνική Ψυχιατρική Εταιρεία στον “μεγάλο Έλληνα”, αλλά και το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών καθώς και ο πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, σύμφωνα με τις φωτογτραφίες του enikos.gr.
Λίγο πριν από τις 3 έφτασε η Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Κατερίνα Σακελλαροπούλου, κρατώντας ένα λευκό τριαντάφυλλο.
Στον ναό για την τελετή αποχαιρετισμού του κορυφαίου μουσικοσυνθέτη βρέθηκαν ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης,
ο πρόεδρος της Βουλής, Κώστας Τασούλας, ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ, Αλέξης Τσίπρας συνοδευόμενος από τη σύζυγό του Μπέτυ Μπαζιάνα,
η πρόεδρος του ΚΙΝΑΛ Φώφη Γεννηματά,
ο γγ της ΚΕ του ΚΚΕ Δημήτρης Κουτσούμπας, ο πρόεδρος της Ελληνικής Λύσης, Κυριάκος Βελόπουλος, η υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνα Μενδώνη, ο υφυπουργός Σύγχρονου Πολιτισμού, Νικόλας Γιατρομανωλάκης, ο υπουργός Προστασίας του Πολίτη, Τάκης Θεοδωρικάκος, οι βουλευτές του ΚΚΕ, ο Θανάσης Παφίλης, ο Γιάννης Γκιόκας, η Αλέκα Παπαρήγα και το μέλος της ΠΓ του ΚΚΕ, Νικος Σοφιανός, η Μαρία Φαραντούρη, ο Βασίλης Βασιλικός, ο Γιώργος και η Άννα Νταλάρα, ο πρώην πρόεδρος της Βουλής Νίκος Βούτσης, ο Αλέκος Φλαμπουράρης, ο Αλέξης Χαρίτσης, η Όλγα Γεροβασίλη,η Σοφία Σακοράφα, ο Παύλος Γερουλάνος, ο Γιώργος Λιάνης, ο Κώστας Λαλιώτης, ο Γιώργος Παπανδρέου, ο Κώστας Μπακογιάννης, η Μαριάνα Βαρδινογιάννη και πρέσβεις ξένων χωρών.
Ιδιαίτερη στιγμή η άφιξη στη Μητρόπολη του δημοφιλούς Τούρκου συνθέτη Ζουλφί Λιβανελί και φίλου του Μίκη Θεοδωράκη μαζί με τη Φινλανδή ερμηνεύτρια Άρια Σαγιονμά.
“Είμαστε πολύ στενοχωρημένοι και λυπημένοι”, δήλωσαν μετά το λαϊκό προσκύνημα ο Ομέρ Ζουλφού Λιβανελί και η Άρια Σαγιονμά, που συνόδευαν τον πρώην πρωθυπουργό και βουλευτή του ΚΙΝΑΛ, Γιώργο Παπανδρέου.
«Ο Ομέρ Ζουλφού Λιβανελί, που δούλεψε με τον Μίκη Θεοδωράκη, έφερε τους δυο λαούς κοντά μέσα από την πολιτική, μέσα από τον Πολιτισμό, και βεβαίως η ερμηνεύτρια Άρια Σαγιονμά, που εκφράζει όλες τις βόρειες χώρες, ερμήνευσε τη μουσική του για τους λαούς της Σουηδίας, της Φινλανδίας, της Νορβηγίας, θα ήθελαν να πουν δυο λόγια για τον μεγάλο τους φίλο, τον Μίκη Θεοδωράκη», δήλωσε ο Γιώργος Παπανδρέου, παρουσιάζοντας τους δυο καλλιτέχνες, οι οποίοι ήταν καταφανώς συγκινημένοι.
Λιβανελί: Νιώθω ένα μεγάλο κενό στη ζωή μου
“Έρχομαι από την Τουρκία αντιπροσωπεύοντας τους προοδευτικούς ανθρώπους της, οι οποίοι σέβονται και ευγνωμονούν και αγαπούν τον Μίκη. Είμαι πολύ στενοχωρημένος, ύστερα από 40 χρόνια συνεργασίας και τόσες πολιτικές και μουσικές δραστηριότητες, νιώθω ένα μεγάλο κενό στη ζωή μου τώρα. Είμαι πάρα πολύ στενοχωρημένος. Για μένα ο Μίκης ήταν ο δάσκαλός μου, ο μεγαλύτερος αδελφός μου, ο καλός μου φίλος, ήταν τα πάντα…”, δήλωσε ο Ομέρ Ζουλφού Λιβανελί.
Άρια Σαγιονμά: Πενθούμε όσο και οι Έλληνες
“Δούλεψα σχεδόν 50 χρόνια με τη μουσική του Μίκη, την οποία έφερα στις σκανδιναβικές χώρες, στη φινλανδική και στη σουηδική γλώσσα. Έτσι η μουσική του Θεοδωράκη και όλη η Ελλάδα ήρθαν εξαιρετικά κοντά μας στον βορρά και πενθούμε όσο και οι Έλληνες. Ήρθα να δείξω σεβασμό, να πενθήσω μαζί σας στην Ελλάδα. Δεν ξέρω πώς θα τα καταφέρετε χωρίς τον Μίκη. Ο Μίκης, όσο ζούσε, έδωσε στην Ελλάδα ταυτότητα. Είμαστε πολύ στενοχωρημένοι και λυπημένοι, όμως έχουμε τη μουσική του και στη Φινλανδία και στη Σουηδία. Πενθούμε μαζί σας”, δήλωσε η Άρια Σαγιονμά, όπως μετέδωσε το ΑΠΕ-ΜΠΕ.
Συγκινητικές στιγμές στη Μητρόπολη
Παρά τη βροχή, ο κόσμος δεν σταμάτησε να τραγουδά τραγούδια του Μίκη Θεοδωράκη και να στέκεται με συγκίνηση έξω από τη Μητρόπολη Αθηνών.
Με την ολοκλήρωση της τελετής αποχαιρετισμού, το φέρετρο μεταφέρθηκε στο αυτοκίνητο και από εκεί ξεκίνησε το ταξίδι για την Κρήτη. Ο κόσμος που ήταν έξω από τη Μητρόπολη αλλά και στοιχισμένος κατά μήκος του δρόμου χειροκροτούσε αδιαλείπτως, συνεχίζοντας να φωνάζει “αθάνατος” και να αποχαιρετά τον σπουδαίο μουσικοσυνθέτη με τραγούδια.
Γιατί ήταν απούσα η Μαργαρίτα Θεοδωράκη
Αισθητή ήταν η απουσία της κόρης του Μαργαρίτας Θεοδωράκη από την τελετή αποχαιρετισμού.
Όπως φαίνεται στις φωτογραφίες και τα πλάνα που έρχονται στη δημοσιότητα, η Μαργαρίτα Θεοδωράκη δεν βρισκόταν κοντά στα άλλα μέλη της οικογένειας, που κάθονταν στην μπροστινή σειρά, κοντά στο φέρετρο και δέχονταν τα συλλυπητήρια.
Και μπορεί η απουσία της κόρης του σπουδαίου μουσικοσυνθέτη από την τελετή αποχαιρετισμού να προκάλεσε αίσθηση, όμως αιτία είναι το γεγονός ότι η Μαργαρίτα Θεοδωράκη ταξιδεύει για τα Χανιά, όπου θα γίνει η ταφή του Μίκη Θεοδωράκη στον Γαλατά.
Η ταφή στον Γαλατά Χανίων
Η σορός του Μίκη Θεοδωράκη θα μεταφερθεί με το πλοίο της γραμμής στην Κρήτη, όπου αναμένεται να φτάσει αύριο Πέμπτη, στις 7:30, στο λιμάνι της Σούδας.
Με μια ενδιάμεση στάση στην πλατεία της δημοτικής αγοράς των Χανίων, η σορός του θα μεταφερθεί στον Μητροπολιτικό Ναό των Εισοδίων της Θεοτόκου για λαϊκό προσκύνημα και στις 13:00 στο χωριό του, τον Γαλατά, στον ναό του Αγίου Νικολάου, όπου και θα τελεστεί η εξόδιος ακολουθία σε στενό κύκλο και με αυστηρή τήρηση του πρωτοκόλλου για τη δημόσια υγεία. Η ταφή του θα γίνει στο κοιμητήριο του χωριού, όπως εκείνος επιθυμούσε για να βρίσκεται δίπλα στον πατέρα του και τον αδελφό του.
Αποδοκιμασίες στη Μητρόπολη
Αποδέκτες αποδοκιμασιών από συλλογικότητες που έδωσαν το «παρών» στον αποχαιρετισμό στον Μίκη Θεοδωράκη έγιναν αρκετοί επίσημοι μεταξύ των οποίων και ο Πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης.
Σύμφωνα με πληροφορίες, μάλιστα, ο κ. Μητσοτάκης ενοχλήθηκε απ’ αυτές τις αποδοκιμασίες και είχε διάλογο για το θέμα αυτό με τον Γ.Γ. του ΚΚΕ, Δημήτρη Κουτσούμπα.
Σύμφωνα με πληροφορίες, ο κ. Μητσοτάκης απευθύνθηκε στον κ. Κουτσούμπα λέγοντάς του πως αυτό ήταν κάτι που δεν έπρεπε να συμβεί, ειδικότερα σε μια στιγμή όπου έπρεπε να υπάρχει ο ανάλογος σεβασμός στον νεκρό Μίκη Θεοδωράκη και στην τεράστια προσωπικότητά του, θεωρώντας πως όσοι αποδοκίμασαν προέρχονταν από τον χώρο του ΚΚΕ.
Από την πλευρά του ο Γ.Γ. του απάντησε πως το κόμμα δεν φέρει καμία ευθύνη για το περιστατικό και πως όσοι προχώρησαν στις αποδοκιμασίες δεν ανήκουν στο ΚΚΕ.
