Το enikos.gr καθημερινά, μετά τις ανακοινώσεις του ΕΟΔΥ για τονκορονοϊό παρουσιάζει την ποσοτική ανάλυση των επιδημιολογικών δεδομένων, σε συνεργασία με την ομάδα του Δημοσθένη Σαρηγιάννη, διευθυντή του Εργαστηρίου Περιβαλλοντικής Μηχανικής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και διευθυντή της Ερευνητικής Ομάδας HERACLES για το Εκθεσίωμα και την Ανθρώπινη Υγεία του Κέντρου Διεπιστημονικής Έρευνας και Καινοτομίας του ΑΠΘ.
Ακολουθεί η ανάλυση του καθηγητή Δημοσθένη Σαρηγιάννη και του Δρ. Σπύρου Καρακίτσιου για την εξέλιξη της πανδημίας στη χώρα μας:
Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΕΟΔΥ, ο αριθμός κρουσμάτων την Πέμπτη ανήλθε στα 2570 νέα κρούσματα, με τα αποτελέσματα να συνάδουν με τις προβλέψεις της υπολογιστικής πλατφόρμας CORE (n=2523), μετά την αναγκαία επαναπαραμετροποίηση του μοντέλου, έτσι ώστε να συμπεριληφθεί η πιο μεγάλη διασπορά των μεταλλαγμένων στελεχών στην κοινότητα. Ο αριθμός των τεστ που πραγματοποιήθηκαν ήταν 50.078 και σε συνδυασμό με τον αριθμό των κρουσμάτων, ο δείκτης θετικότητας διαμορφώθηκε την Πέμπτη στο 5,1%. Η πραγματοποίηση αριθμού τεστ σε επίπεδα άνω των 50.000 την ημέρα (όπως και πραγματοποιείται τις τελευταίες ημέρες), συντελεί στο να εξάγουμε πιο ασφαλή συμπεράσματα σχετικά με την πορεία της πανδημίας. Γενικά όμως θα πρέπει να αυξηθεί κι άλλο ο αριθμός των τεστ ανίχνευσης του SARS-CoV-2 χρησιμοποιώντας τα rapid test για να καταπολεμηθεί η δυναμική αύξησης της διασποράς στις περιοχές όπου μια τέτοια αύξηση διαφαίνεται από τα μέχρι τώρα δεδομένα και την υπολογιστική πλατφόρμα CORE. Επειδή και την Πέμπτη ο δείκτης θετικότητας παρέμεινε σε υψηλά επίπεδα, δυστυχώς επιβεβαιώνεται ότι η διασπορά των μεταλλαγμένων στην κοινότητα είναι πολύ μεγαλύτερη από αυτή που είχε αποτυπωθεί με βάση τα τελευταία διαθέσιμα δεδομένα και πραγματοποιήθηκε επαναπαραμετροποίηση του μοντέλου στα νέα δεδομένα και επικαιροποίηση των προβλέψεων, οι οποία έλαβε υπόψη επίσης τη πιθανή παράταση του lockdown έως και τις 29 Μαρτίου. Η διαφαινόμενη αυτή παράταση είναι απόρροια της επιβαρυμένης επιδημιολογικής εικόνας, όπως αυτή αποτυπώνεται τόσο στον αριθμό των νέων κρουσμάτων που αποτυπώνονται καθημερινά, όσο και στην επιβάρυνση του συστήματος υγείας και ιδιαίτερα της πληρότητας των κλινών ΜΕΘ.
Ο αριθμός θανάτων (51) είναι αυξημένος σε σχέση με την Τετάρτη (43), και όπως είχαμε προβλέψει από την προηγούμενη εβδομάδα, ο κυλιόμενος εβδομαδιαίος μέσος όρος που την Πέμπτη ήταν 41, αναμένεται να αυξηθεί περαιτέρω μέχρι και τους 43 (σε επίπεδο μέσης εβδομαδιαίας τιμής), με δεδομένη την αύξηση του αριθμού των κρουσμάτων και την αύξηση του αριθμού των διασωληνωμένων.
Όσον αφορά στους ασθενείς σε κρίσιμη κατάσταση (διασωληνωμένοι σε ΜΕΘ), την Πέμπτη ο αριθμός τους αυξήθηκε σε σχέση με την Τετάρτη (506 από 479), ενώ αναμένεται να φτάσουν στους περίπου 590 μέχρι τις 25 Μαρτίου με βάση την επικαιροποιημένη πρόβλεψη. Η καμπύλη εξέλιξης του αριθμού των ασθενών με βάση τις προσομοιώσεις της πλατφόρμας CORE, όπως αυτή παρουσιάζεται στο Σχήμα 1, ενώ μια εκτίμηση για την πορεία των θανάτων ανά ημέρα παρουσιάζεται στο Σχήμα 2.
Σχήμα 1. Αριθμός κρουσμάτων σε κρίσιμη κατάσταση (ΜΕΘ) σύμφωνα με τα στοιχεία του ΕΟΔΥ και τις προβλέψεις της υπολογιστικής πλατφόρμας CORE.
Σχήμα 2. Αριθμός θανάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) σύμφωνα με τα στοιχεία του ΕΟΔΥ και τις προβλέψεις της υπολογιστικής πλατφόρμας CORE.Η πορεία της μέσης εβδομαδιαίας τιμής των κρουσμάτων, καθώς και του κυλιόμενου μέσου όρου 7 ημερών του αριθμού των κρουσμάτων ανά 100.000 πληθυσμού, όπως έχουν καταγραφεί από τον ΕΟΔΥ και η αναμενόμενη πορεία τους όπως προδιαγράφεται από την υπολογιστική πλατφόρμα CORE για την Ελληνική επικράτεια μέχρι το τέλος του Ιανουαρίου, αποτυπώνονται στο Σχήμα 3. Η ανάλυσή μας έχει επικαιροποιηθεί με βάση την απόφαση εφαρμογής αυστηρού lockdown από την Κυριακή 3 Ιανουαρίου μέχρι και τις 17 Ιανουαρίου. Στις 11 Ιανουαρίου λάβαμε υπόψη το άνοιγμα της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, ενώ το άνοιγμα των βιβλιοπωλείων, κομμωτηρίων, λιανικού εμπορίου και των εμπορικών καταστημάτων από τη Δευτέρα 18/1, ενώ επιπλέον, έχει ληφθεί υπόψη το άνοιγμα τις δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης από τη Δευτέρα 1 Φεβρουαρίου στις κίτρινες περιοχές. Στις κόκκινες περιοχές, από τη Δευτέρα 1 Φεβρουαρίου έχει γίνει άνοιγμα μόνο των Γυμνασίων (και συνεχίζεται το καθεστώς τηλε-εκπαίδευση για τα Λύκεια), στις οποίες επίσης, η λειτουργία του λιανεμπορίου θα πραγματοποιείται με τη μέθοδο click away, και η λειτουργία καταστημάτων ένδυσης, υπόδησης, βιβλιοπωλείων, κομμωτηρίων και καταστημάτων προσωπικής περιποίησης με προκαθορισμένο ραντεβού (click-in-a-shop) και με 1 άτομο ανά 25 τ.μ. Έχουν ληφθεί υπόψιν τα περιοριστικά μέτρα που ανακοινώθηκαν στις 5 Φεβρουαρίου) για Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Πάτρα, Χαλκίδα και Χαλκιδική και που τέθηκαν σε ισχύ από το Σάββατο 6 Φεβρουαρίου και μέχρι τη Δευτέρα 15 Φεβρουαρίου, ενώ επιπλέον για την Αθήνα και στο βαθμό που αυτή επηρεάζει όλη την υπόλοιπη Ελλάδα, το αυστηρό lock down, με εφαρμογή από την Πέμπτη 11/2 έως και τις 15/3. Επιπλέον, στο σύνολο της Ελλάδας έχει ληφθεί υπόψιν το lockdown μέχρι και τις 21/3 που εφαρμόσθηκε στις Περιφερειακές Ενότητες Αχαΐας, Αρκαδίας, Θεσσαλονίκης, Λάρισας, Λευκάδας, Φθιώτιδας, Αργολίδας, Κορινθίας, Θεσπρωτίας, Άρτας, Σάμου, Βοιωτίας, Χίου, Αιτωλοακαρνανίας, Ρόδου, Ηρακλείου και Ευβοίας. Επιπλέον, όσον αφορά τις προσομοιώσεις των επιμέρους περιοχών, έγινε επικαιροποίηση των προβλέψεων σε όλες τις επιμέρους περιφερειακές ενότητες όπου εφαρμόσθηκε το lockdown από τις 4/3, το οποίο όπως αναφέραμε ήδη πιθανολογείται ότι θα διατηρηθεί εώς τις 29/3. Όπως όμως ήδη αναφέρθηκε, λόγω της απόκλισης που παρατηρήθηκε χθες και προχθές, έγινε επαναπαραμετροποίηση του μοντέλου με μεγαλύτερη ποσόστοση μεταλλαγμένων στην κοινότητα, δηλαδή το πόσο τοις εκατό (%) των κρουσμάτων που εντοπίζονται καθημερινά είναι φορείς κάποιου μεταλλαγμένου και πιο ταχέως μεταδιδόμενου στελέχους. Όπως φαίνεται από το διάγραμμα, από τις 8 Ιανουαρίου έχουμε μια αύξηση κρουσμάτων μέχρι τις 11 Ιανουαρίου η οποία οφείλεται στη μείωση της περιστολής που σημειώθηκε στις γιορτές. Από τις 11 μέχρι τις 18 Ιανουαρίου προβλεπόταν μια μείωση κρουσμάτων λόγω της εφαρμογής του lockdown και η οποία όντως παρατηρήθηκε. Εντούτοις, όπως είχαμε προβλέψει, από τις 23 Ιανουαρίου και έπειτα διαφαίνεται αύξηση στον κυλιόμενο μέσο όρο των κρουσμάτων, η οποία έγινε ιδιαίτερα έντονη μετά τις 17/2, η οποία και συνεχίζεται μέχρι τώρα. Λόγω της ισχυρής παρουσία των μεταλλαγμένων στελεχών, πιστεύουμε ότι για να επιτευχθεί κάμψη της επιδημικής καμπύλης, θα πρέπει να γίνει αυστηρή εφαρμογή των μέτρων, έτσι ώστε σε συνδυασμό με την επικρατούσα μετεωρολογία να επέλθει επιβράδυνση της ανόδου ή και σταθεροποίηση των κρουσμάτων προς το τέλος του μήνα. Επίσης προβληματική θα είναι η αποτύπωση της επιδημιολογικής εικόνας την επόμενη εβδομάδα, λόγω του μειωμένου αριθμού των τεστ ανίχνευσης που θα πραγματοποιηθούν και την επερχόμενη Καθαροδευτέρα. Πάντως για να μπορέσουμε να προχωρήσουμε σε σταδιακή άρση των περιοριστικών μέτρων για οικονομικές, εκπαιδευτικές και πολιτιστικές/αθλητικές δραστηριότητες, θα πρέπει να δημιουργήσουμε την κατάλληλη υποδομή ώστε να μπορέσουμε να αναχαιτίσουμε την υπερμετάδοση των μεταλλαγμένων στελεχών εκεί όπου συμβαίνει κατά το μάλλον, δηλαδή στους τόπους εργασίας και τα μέσα μαζικής μεταφοράς. Στα συμπεράσματα προτείνονται σχετικές λύσεις.
Σχήμα 3. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στην Ελληνική επικράτειαΣτις επιμέρους περιοχές με υψηλό υγειονομικό κίνδυνο, την Πέμπτη παρατηρήθηκε χαμηλότερος αριθμός κρουσμάτων τόσο στη Θεσσαλονίκη με 229 κρούσματα (283 κρούσματα την Τετάρτη), όσο και στην Αττική με 1282 κρούσματα (1322 την Τετάρτη), αντικατοπτρίζοντας κυρίως τον χαμηλότερο αριθμό τεστ ανίχνευσης που πραγματοποιήθηκε την Πέμπτη σε σχέση με την προηγούμενη ημέρα. Η αποκλιμάκωση της πανδημίας στην Αττική αναμένουμε να ξεκινήσει μέσα στις επόμενες ημέρες, με βάση την αναθεωρημένη πρόβλεψη. Επίσης τονίζουμε ξανά την ανάγκη να γίνεται γνωστός από τον ΕΟΔΥ ο αριθμός των τεστ ανίχνευσης που πραγματοποιούνται ανά περιφερειακή ενότητα (ή τουλάχιστον στην Αττική και στη Θεσσαλονίκη). Με αυτά τα δεδομένα, η Αθήνα πλέον αντιπροσωπεύει περίπου το 50% των κρουσμάτων, αλλά πλέον, εμφανίζει λίγο λιγότερα από τα εξαπλάσια κρούσματα από τη Θεσσαλονίκη. Γι’ αυτό, συνεχίζουμε να εφιστούμε την προσοχή μας στην Αττική (Σχήμα 4), για την οποία είχε επισημανθεί ο κίνδυνος από τις 29 Νοεμβρίου. Δυστυχώς, διαφαίνεται ότι η πτώση δεν είναι η αναμενόμενη αρχικά με βάση το σκληρό lockdown που εφαρμόσθηκε (η απόδοση του lockdown είναι μειωμένη κατά 45% σε σχέση με το lockdown του Απριλίου 2020), σε συνδυασμό με το γεγονός ότι η διασπορά του μεταλλαγμένου στελέχους B.1.1.7. του SARS-CoV-2 στον πληθυσμό της Αττικής, είναι ιδιαίτερα υψηλή και ανιχνεύθηκαν και 2 νέες μεταλλάξεις με, πιθανώς, αυξημένη μεταδοτικότητα.
Σχήμα 4. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στην ΑττικήΗ πορεία της διασποράς στη Θεσσαλονίκη (Σχήμα 5), αν και την προηγούμενη εβδομάδα ακολουθούσε τη σχετικά ήπια αύξηση που αναμέναμε, με τα παραπροχθεσινά δεδομένα των 395 νέων κρουσμάτων, τα προχθεσινά των 285, καθώς και τα χθεσινά των 229, μας οδηγούν σε αναθεώρηση των προβλέψεων με επίσης μεγαλύτερη παρουσία των μεταλλαγμένων στελεχών. Με βάση τις αναθεωρημένες εκτιμήσεις, δεν αναμένεται άμεση αποκλιμάκωση των κρουσμάτων, αλλά ήπια αύξηση ή σταθεροποίηση αυτών. Με βάση τις αβεβαιότητες που εισάγει η μη πλήρης εικόνα της πραγματικής διασποράς της βρετανικής και (κυρίως) της νοτιοαφρικανικής μετάλλαξης του SARS-CoV-2 στην κοινότητα, ήταν απολύτως αναγκαία τη λήψη επιπλέον μέτρων και στη Θεσσαλονίκη, δεδομένου ότι όσο νωρίτερα ληφθούν μέτρα αντιμετώπισης της διασποράς στην κοινότητα, τόσο καλύτερη θα είναι η απόδοσή τους, γι’ αυτό και είναι θετικό το γεγονός ότι αυτά ελήφθησαν την προηγουμένη Πέμπτη, 4 Μαρτίου.
Σχήμα 5. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στη ΘεσσαλονίκηΌσον αφορά στη Θεσσαλία, ανοδική πορεία σε σχέση με την Τετάρτη (82 κρούσματα) παρατηρήθηκε στα κρούσματα που ανιχνεύθηκαν στη Λάρισα με 102 κρούσματα την Πέμπτη (Σχήμα 6). Η πορεία της καμπύλης διασποράς του ιού συνεχίζει να είναι αυξητική και η Λάρισα να χαρακτηρίζεται ως κόκκινη περιοχή, ενώ αναμένουμε να ξεκινήσει αποκλιμάκωση τις επόμενες μέρες.
Στην Καρδίτσα έχουμε αύξηση με 14 κρούσματα την Πέμπτη (Σχήμα 8), και είναι στα όρια του να χαρακτηριστεί κόκκινη περιοχή. Όμοια στη Μαγνησία με 23 κρούσματα (Σχήμα 7) παρατηρείται αύξηση σε σχέση με την Τετάρτη, ενώ στα Τρίκαλα με 5 κρούσματα την Πέμπτη (Σχήμα 9) παρατηρείται σταθερότητα σε σχέση με την Τετάρτη.
Σχήμα 6. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στη Λάρισα
Σχήμα 7. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στη Μαγνησία
Σχήμα 8. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στην Καρδίτσα
Σχήμα 9. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στα ΤρίκαλαΣτην Αχαΐα, παρουσιάζεται την Πέμπτη αύξηση σε σχέση με την Τετάρτη με 131 κρούσματα (Σχήμα 10). Παρόλα αυτά, η συνολικά έντονα αυξητική πορεία, πιστεύουμε ότι φτάνει στην κορύφωσή της με την εφαρμογή των μέτρων που ισχύουν από τις 6 Φεβρουαρίου, αν και η περιφερειακή ενότητα δεν προβλέπεται να βγει από τον χαρακτηρισμό ως «κόκκινη» περιοχή ούτε μέχρι τις 31 Μαρτίου. Χρειάζεται προσοχή λοιπόν στην εφαρμογή των μέτρων για να επιτευχθεί η επιθυμητή καθοδική πορεία στην εξέλιξη των κρουσμάτων. Ανοδική εμφανίζεται η κατάσταση στη Λακωνία με 4 κρούσματα την Πέμπτη (Σχήμα 12). Μείωση παρουσιάστηκε στην Αργολίδα με 22 κρούσματα την Πέμπτη (Σχήμα 14) η οποία όμως δεν επηρεάζει τη συνολική πορεία που έχει περιέλθει σε τροχιά αποκλιμάκωσης. Στην Αρκαδία όπου την Πέμπτη εντοπίσθηκαν 14 κρούσματα (Σχήμα 11) η καμπύλη κινείται σταθεροποιητικά, αλλά αναμένουμε να επανέλθει σύντομα σε πτωτική τροχιά. Η Αρκαδία η οποία είχε περάσει στις κόκκινες περιοχές εδώ και 2 εβδομάδες εμφάνιζε πολύ έντονα ανοδική τάση, η οποία έχει καμφθεί, αλλά για να συνεχισθεί αυτό χρειάζεται προσοχή. Εντούτοις, λόγω των διακυμάνσεων στη πορεία των τελευταίων ημερών, αναμένουμε να εξέλθει από το όριο της κόκκινης περιοχής στην επόμενη εβδομάδα. Όσον αφορά άλλες περιοχές της Πελοποννήσου, ανοδική σε σχέση με την Τετάρτη εμφανίζεται η κατάσταση στη Μεσσηνία με 11 κρούσματα την Πέμπτη (Σχήμα 13). Υπάρχει ανάγκη αύξησης του αριθμού των τεστ ανίχνευσης στην Πελοπόννησο (και ιδιαίτερα στην Αχαΐα) με σκοπό την διακοπή των αλυσίδων μετάδοσης.
Σχήμα 10. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στην Αχαΐα
Σχήμα 11. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στην Αρκαδία
Σχήμα 12. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στη Λακωνία
Σχήμα 13. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στην Μεσσηνία
Σχήμα 14. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στην ΑργολίδαΣτην Αιτωλοακαρνανία (Σχήμα 15) με 23 κρούσματα την Πέμπτη παρατηρείται αύξηση σε σχέση με την προηγούμενη ημέρα (17 κρούσματα) (Σχήμα 15) ενώ η κορύφωση της επιδημικής καμπύλης σε ό,τι αφορά στα κρούσματα φαίνεται να έχει παρέλθει. Στην Εύβοια, με 48 κρούσματα την Πέμπτη, παρατηρείται καθοδική πορεία σε σχέση με την Τετάρτη (Σχήμα 16). Η συνολική πορεία της καμπύλης νέων κρουσμάτων παραμένει ελαφρά καθοδική όπως έχουμε προβλέψει λαμβάνοντας υπόψη και τις διακυμάνσεις. Λόγω αυτών των διακυμάνσεων, η Εύβοια προβλέπεται να παραμείνει «κόκκινη» τουλάχιστον μέχρι τις 12 Μαρτίου. Ανοδική τάση είχαμε στη Βοιωτία με 35 κρούσματα την Πέμπτη (Σχήμα 17), στην οποία επίσης είχε διαμορφωθεί μια τάση σταθεροποίησης την προηγούμενη εβδομάδα, η οποία όμως ακολουθήθηκε από ανοδική τάση τις τελευταίες ημέρες. Η ανοδική εξέλιξη της πανδημίας στη Βοιωτία αναμένεται να αρχίσει να αποκλιμακώνεται σε 2-3 μέρες. Η περιοχή είναι κόκκινη και προβλέπεται να παραμείνει έτσι το πρώτο 15ήμερο του Μαρτίου. Καθοδική είναι η πορεία της πανδημίας και στη Φθιώτιδα με 18 κρούσματα την Πέμπτη (Σχήμα 18), η οποία έχει περιέλθει σε καθοδική πορεία, η οποία όμως ακόμα δεν είναι σταθεροποιημένη. Ανοδική πορεία ακολουθεί η επιδημική καμπύλη στην Ευρυτανία καθώς την Πέμπτη εντοπίστηκαν 10 κρούσματα (Σχήμα 19). Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί όμως καθώς η Ευρυτανία συνεχίζει να είναι κόκκινη έως και μετά τις 31 Μαρτίου.
Σχήμα 15. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στην Αιτωλοακαρνανία
Σχήμα 16. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στην Εύβοια
Σχήμα 17. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στη Βοιωτία
Σχήμα 18. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στη Φθιώτιδα
Σχήμα 19. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στη Ευρυτανία
Σχήμα 20. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στα ΙωάννιναΚαθοδική σε σχέση με την Τετάρτη ήταν η πορεία και στα Ιωάννινα με 24 κρούσματα την Πέμπτη (Σχήμα 20), που έχοντας προ ημερών ξεπεράσει το όριο της κόκκινης περιοχής, φαίνεται να βρίσκονται στην κορύφωση της επιδημικής καμπύλης, όπως είχαμε προβλέψει (είχε τοποθετηθεί στις 10-11 Μαρτίου). Τα Ιωάννινα θα παραμείνουν στις κόκκινες περιοχές μέχρι τις 25 Μαρτίου όμως, άρα χρειάζεται προσοχή στην εφαρμογή των μέτρων αναχαίτισης της επιδημίας. Όσον αφορά τις πόλεις της Βορείου Ελλάδας, μείωση κρουσμάτων παρουσιάζεται την Πέμπτη στην Ημαθία με 20 κρούσματα (Σχήμα 21), στην Πιερία με 24 κρούσματα (Σχήμα 23), στο Κιλκίς με 3 κρούσματα (Σχήμα 25) και στην Καστοριά με 10 κρούσματα (Σχήμα 31). Αντίθετα ανοδική είναι η πορεία της πανδημίας στις Σέρρες με 24 κρούσματα (Σχήμα 30), στην Χαλκιδική με 21 κρούσματα (Σχήμα 32), στην Κοζάνη με 34 κρούσματα (Σχήμα 23) και στην Πέλλα με 20 κρούσματα (Σχήμα 22), στην Καβάλα με 28 κρούσματα (Σχήμα 27), στα Γρεβενά με 3 κρούσματα (Σχήμα 29) και στη Φλώρινα με 5 κρούσματα (Σχήμα 24). Στην Καστοριά η συνολική πορεία της επιδημικής καμπύλης είναι αυξητική και η κορύφωση προβλέπεται να επέλθει σε 3-4 ημέρες. Παρά την εφαρμογή των περιοριστικών μέτρων η Χαλκιδική προβλέπεται να παραμείνει «κόκκινη» και μετά το τέλος του μήνα. Εντούτοις και άλλες περιοχές πλέον είτε έχουν ξανά πορεία που τείνει να τις χαρακτηρίσουν κόκκινες εάν δεν αναχαιτιστεί (Κιλκίς), είτε βρίσκονται τις τελευταίες ημέρες κοντά (Σέρρες) ή και λίγο πάνω (Καβάλα, Ημαθία, Πέλλα, Καστοριά) από το όριο. Από αυτές όμως περισσότερο ανησυχεί και πάλι η Κοζάνη, στην οποία έχει διαμορφωθεί έντονη αυξητική τάση τις τελευταίες ημέρες, η οποία δεν φαίνεται να αναχαιτίζεται άμεσα, ενώ και η Πιερία που βρίσκονταν στο όριο, πλέον πέρασε και αυτή στις κόκκινες περιοχές.
Σχήμα 21. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στην Ημαθία
Σχήμα 22. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στην Πέλλα
Σχήμα 23. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στην Κοζάνη
Σχήμα 24. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στη Φλώρινα
Σχήμα 25. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στη Δράμα
Σχήμα 26. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στο Κιλκίς
Σχήμα 27. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στην Καβάλα
Σχήμα 28. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στην Πιερία
Σχήμα 29. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στα Γρεβενά
Σχήμα 30. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στις Σέρρες
Σχήμα 31. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στην Καστοριά
Σχήμα 32. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στη ΧαλκιδικήΌσον αφορά τη Θράκη, στη Ροδόπη υπάρχει αύξηση σε σχέση με την Τετάρτη, καθώς την Πέμπτη εντοπίστηκαν 5 κρούσματα (Σχήμα 33) και η συνολική τάση διαμορφώνεται σε ελαφρά ανοδική, αλλά όχι ανησυχητική για την ώρα. Αντίθετα καθοδική είναι η κατάσταση στην Ξάνθη με 1 κρούσματ (Σχήμα 33), και συνολικά δε διαφαίνεται ακόμα αποσταθεροποίηση της τροχιάς αποκλιμάκωσης των προηγουμένων ημερών. Στον Έβρο με 7 κρούσματα (Σχήμα 35), έχουμε μείωση σε σχέση με την Τετάρτη, και για την ώρα η συνολική πορεία παραμένει πτωτική.
Σχήμα 33. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στη Ροδόπη
Σχήμα 34. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στην Ξάνθη
Σχήμα 35. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στον ΈβροΣτη Λέσβο την Πέμπτη, εντοπίστηκαν 27 κρούσματα (Σχήμα 36) και η συνολική πορεία των τελευταίων ημερών υποδεικνύει ανοδική τάση, η οποία αναμένουμε να σταθεροποιηθεί εντός των επομένων 4-5 ημερών. Στην Κέρκυρα με 3 κρούσματα την Πέμπτη (Σχήμα 37) παρατηρείται αύξηση σε σχέση με την Τετάρτη, και η πορεία της πανδημίας ακολουθεί μειωτική τροχιά. Στα Χανιά με 27 κρούσματα την Πέμπτη (Σχήμα 39) έχουμε αύξηση σε σχέση με την προηγούμενη ημέρα, και συνεχίζεται η ανοδική τάση και πλέον πέρασε στις κόκκινες περιοχές. Στο Ηράκλειο, που εντοπίστηκαν 48 κρούσματα την Πέμπτη, παρατηρείται καθοδική τάση σε σχέση με την Τετάρτη (Σχήμα 38), και διαφαίνεται να έχει περιέλθει σε ανοδική πορεία ξανά, λόγω του πολύ μεγάλου αριθμού φορέων του μεταλλαγμένου στελέχους. Αυτή η δυναμική σίγουρα θα καθυστερήσει τον αποχαρακτηρισμό της περιοχής ως κόκκινη ίσως και μετά τις 31 Μαρτίου. Μείωση κρουσμάτων παρατηρείται στο Ρέθυμνο την Πέμπτη με 6 κρούσματα (Σχήμα 40) το οποίο συνεχίζει να παραμένει στην κόκκινη περιοχή και αναμένουμε να συνεχιστεί αυτό για όλη τη διάρκεια του Μαρτίου. Στη Χίο με 8 κρούσματα την Πέμπτη (Σχήμα 41), παρατηρείται καθοδική τάση σε σχέση με την Τετάρτη με τη συνολική πορεία της πανδημίας να είναι επίσης καθοδική αλλά με διακυμάνσεις και να παραμένει στις «κόκκινες» περιοχές και τις επόμενες ημέρες, ενώ στη Θάσο, όπου την Πέμπτη εντοπίστηκαν 0 κρούσματα (Σχήμα 42), η συνολική τάση είναι καθοδική με διακυμάνσεις.
Σχήμα 36. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στη Λέσβο
Σχήμα 37. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στην Κέρκυρα
Σχήμα 38. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στο Ηράκλειο
Σχήμα 39. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στα Χανιά
Σχήμα 40. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στο Ρέθυμνο
Σχήμα 41. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στη Χίο
Σχήμα 42. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στην ΘάσοΣυμπεράσματα:Η αύξηση που παρατηρείται πλέον στον αριθμό των ασθενών σε κρίσιμη κατάσταση (διασωληνομένοι σε ΜΕΘ), καθώς και ο αριθμός των θανάτων (αν και με κάποια μικρή απόκλιση την Πέμπτη) συνάδουν με τις προσομοιώσεις του μοντέλου CORE. Εντούτοις, σημαντικές αποκλίσεις προς τα πάνω παρατηρήθηκαν στον αριθμό των κρουσμάτων στο σύνολο της Ελλάδας, καθώς και στις μεγαλύτερες μητροπολιτικές περιοχές, δηλαδή την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη. Τα παραπάνω αποτελέσματα αποτυπώνονται και στο δείκτη θετικότητας, του οποίου η ημερήσια τιμή παρουσίασε πολύ μεγάλη αύξηση. Σε πανελλαδικό επίπεδο ο κυλιόμενος εβδομαδιαίος μέσος όρος του δείκτη θετικότητας αυξήθηκε στο 5,0% (η ημερήσια τιμή την Πέμπτη ήταν 5,1%) ενώ ο κυλιόμενος εβδομαδιαίος μέσος όρος του πραγματικού αριθμού αναπαραγωγής Rt (δηλαδή ο αριθμός των ατόμων που ένας φορέας μπορεί να επιμολύνει) παρέμεινε στο 1,16 (τιμές του Rt πάνω από τη μονάδα υποδηλώνουν καθαρή αύξηση της διασποράς του ιού στην κοινότητα). Πλέον, με τον υψηλότερο αριθμό φορέων του μεταλλαγμένου στελέχους και την αναθεώρηση στις προβλέψεις, δεν προβλέπεται σύντομα κάμψη του ρυθμού αύξησης, και μπορεί να χρειαστεί να παραταθούν τα περιοριστικά μέτρα και μετά το τέλος Μαρτίου.Με δεδομένο τον πολύ υψηλό αριθμό κρουσμάτων την Πέμπτη, αλλά και το γεγονός ότι πολλές περιοχές συμπεριλαμβανομένου και της Αττικής βρίσκονται ήδη σε lockdown εδώ και μέρες, η πορεία της πανδημίας δεν είναι η αναμενόμενη, γεγονός που στη παρούσα φάση ίσως υποδηλώνει περισσότερο μεγαλύτερη διασπορά των μεταλλαγμένων στελεχών στην κοινότητα και λιγότερο πλημμελή εφαρμογή των μέτρων. Συνεπώς, παρά την επαναπαραμετροποίηση του μοντέλου και την αναθεώρηση των προβλέψεων, είναι επιτακτική η ανάγκη να έχουμε καλύτερη εικόνα της διασποράς τους, έτσι ώστε να μπορέσει να γίνει ορθή αναπροσαρμογή των εκτιμήσεων για την πορεία της πανδημίας στις επόμενες εβδομάδες.Mε βάση τα δεδομένα αυτής της εβδομάδας, καλώς εφαρμόσθηκαν τα περιοριστικά μέτρα που ισχύουν από τις 4 Μαρτίου, τα οποία ίσως χρειαστούν επιπλέον αναθεώρηση, με βάση την επιδημιολογική εικόνα που θα επικρατήσει, ενώ επίσης καλώς εφαρμόσθηκε το lockdown στην Αθήνα μέχρι τις 15 Μαρτίου. Με τα μέχρι τώρα δεδομένα, τα μέτρα αυτά φαίνονται να είναι προς τη σωστή κατεύθυνση, και αναμένουμε να δούμε εάν θα αποδειχθούν ικανά και στην πράξη να αναχαιτίσουν την επέλαση ενός τρίτου κύματος, εν αναμονή και επιπλέον στοιχείων, τόσο για τη μεταδοτικότητα του στελέχους B.1.1.7. του SARS-CoV-2, όσο και της διασποράς του στην κοινότητα, οπότε συνολικά προτείνουμε την εφαρμογή καθολικού lockdown σε όλη τη χώρα, ώστε να αναχαιτιστεί η διαφαινόμενη ανοδική πορεία που διαμορφώνεται. Η πρόταση αυτή υποστηρίζεται και από το υψηλό ποσοστό πληρότητας των ΜΕΘ, των οποίων οι ανάγκες αναμένεται να συνεχίσουν να αυξάνουν.Παρά την εφαρμογή οριζόντιων μέτρων ανάσχεσης της πανδημίας που εφαρμόσθηκαν από τα τέλη Οκτωβρίου, η πορεία της τελευταίας διαφοροποιείται από περιοχή σε περιοχή. Οι παραπάνω παρατηρήσεις τείνουν στο συμπέρασμα ότι η διαχείριση του υγειονομικού κινδύνου θα πρέπει να εξεταστεί σε τοπικό επίπεδο. Πλέον προβληματίζουν πέρα από την Αττική, η Αχαΐα, η Αιτωλοακαρνανία, η Εύβοια, η Βοιωτία, η Θάσος, η Χαλκιδική, καθώς επίσης η Αρκαδία, η Αργολίδα, η Φθιώτιδα, η Ευρυτανία, η Λάρισα, η Κοζάνη, η Καστοριά, η Καβάλα, η Λέσβος, η Χίος, το Ρέθυμνο, το Ηράκλειο, τα Χανιά και τα Ιωάννινα. Προσοχή πρέπει να δοθεί στην επιδημιολογική παρατήρηση στην Ημαθία, στην Πιερία και στην Πέλλα. Προσοχή χρειάζεται και η Θεσσαλονίκη, της οποία προβληματίζει ιδιαίτερα η σημερινή πολύ έντονη άνοδος του αριθμού των κρουσμάτων, και εγείρονται ερωτηματικά για την πραγματική διασπορά της νοτιοαφρικανικής μετάλλαξης στην κοινότητα. Συνολικά, τα τεστ ανίχνευσης θα πρέπει να φτάσουν τουλάχιστον στα 80.000 και να δίνεται έμφαση στοχευμένα στις περιφερειακές ενότητες στις οποίες η δυναμική της διασποράς φαίνεται να είναι ανησυχητική για 1-2 ημέρες ώστε να ανιχνεύονται οι ασυμπτωματικοί και προσυμπτωματικοί φορείς και να σπάει η αλυσίδα μετάδοσης βάζοντάς τους σε καραντίνα. Λόγω της ανησυχίας που εγείρει η παρουσία στην κοινότητα των μεταλλαγμένων στελέχους του SARS-CoV-2 (κυρίως η βρετανική και η νοτιοαφρικανική μετάλλαξη) και προκειμένου να περιορίσουμε ή τουλάχιστον να καθυστερήσουμε την ευρεία διασπορά τους, προτείνουμε τα ακόλουθα μέτρα πριν συζητηθεί το περαιτέρω άνοιγμα εκπαιδευτικών και οικονομικών δραστηριοτήτων:– εφαρμογή του ήδη υπάρχοντος νομοθετικού πλαισίου για την τηλεργασία (όσο το δυνατόν περισσότερο, αλλά τουλάχιστον 50%) ή ακόμη και αύξηση του ελάχιστου ορίου τηλεργασίας στο 70% όπου αυτό είναι δυνατόν τόσο από δημόσιους όσο και ιδιωτικούς φορείς – είναι απαραίτητο να υπάρξει άμεσα πολύ μεγαλύτερος έλεγχος της εφαρμογής της σχετικής ΚΥΑ από όλους τους εργοδότες του ιδιωτικού και δημόσιου τομέα. – αύξηση του αριθμού των δοκιμών (συμπεριλαμβανομένων τόσο των δοκιμών RT-PCR όσο και των ταχέων δοκιμών που βασίζονται σε αντιγόνα) σε βιομηχανικές και βιοτεχνικές εγκαταστάσεις και γενικά σε χώρους εργασίας με μεγάλη πιθανότητα συγχρωτισμού λόγω της φύσης της παραγωγικής διαδικασίας.– αύξηση του αριθμού των δοκιμών (συμπεριλαμβανομένων τόσο των δοκιμών RT-PCR όσο και των ταχέων δοκιμών που βασίζονται σε αντιγόνα) σε συνδυασμό με αυξημένη ιχνηλάτηση. – χρήση συσκευών καθαρισμού αέρα (συσκευές απολύμανσης και φιλτραρίσματος αέρα) σε σχολικές αίθουσες με πάνω από 17 μαθητές, μέσα μαζικής μεταφοράς, εστιατόρια και δημόσιους κλειστούς χώρους. Αυτό θα συντελέσει σε μείωση κατά 20-25% του συνολικού ρυθμού μετάδοσης (καθώς η αερομεταφερόμενη μετάδοση αντιπροσωπεύει το 25-30% του συνόλου).– αύξηση του αριθμού της γενετικής αλληλούχισης στα δείγματα που λαμβάνονται από τα ιδρύματα δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης για να μας επιτρέψουν να εκτιμήσουμε την πραγματική εξάπλωση των μεταλλαγμένων στελεχών στην κοινότητα. Το τελευταίο είναι ιδιαίτερα σημαντικό, γιατί τη δεδομένη στιγμή, ο μεγαλύτερος παράγοντας αβεβαιότητας των μοντέλων είναι η διασπορά των μεταλλαγμένων στελεχών στην κοινότητα, δηλαδή το πόσο τοις εκατό (%) των κρουσμάτων που εντοπίζονται καθημερινά είναι φορείς κάποιου μεταλλαγμένου και πιο ταχέως μεταδιδόμενου στελέχους. Το τελευταίο στοιχείο είναι σημαντικό και επηρεάζει καθοριστικά την πρόβλεψη μας για την πορεία της πανδημίας. – Να γίνει αύξηση του ποσοστού εμβολιασμού στο μέγιστο δυνατό επίπεδο, για να χρησιμοποιηθεί ως ενεργός έλεγχος της δυναμικής της πανδημίας και να δημιουργηθεί τεχνητή ανοσία σε μεγάλο μέρος του πληθυσμού. Μετά το τέλος του εμβολιασμού των ευπαθών ομάδων, καλό θα ήταν η προτεραιοποίηση στον εμβολιασμό με βάση επαγγελματικά κριτήρια, δηλαδή επαγγελματιών που λόγω της φύσης της εργασίας τους έρχονται σε μεγαλύτερη επαφή με συμπολίτες. Αν θέλουμε να συνδυάσουμε τη χρηστή διαχείριση του υγειονομικού κινδύνου από την COVID-19 με την εύρυθμη λειτουργία της οικονομίας και της κοινωνίας, είναι κρίσιμο να προετοιμάζουμε κατάλληλα τους χώρους εργασίας, εκπαίδευσης, τα μέσα μαζικής μεταφοράς σε επίπεδα υποδομής ώστε να μπορούν να λειτουργήσουν με αυξημένη ασφάλεια και να μην στηριζόμαστε μόνο στα μέτρα περιορισμού δραστηριοτήτων. Ο περιορισμός δραστηριοτήτων και το lockdown είναι τα τελικά μέτρα που παίρνουμε όταν πρέπει να περιορίσουμε την επέκταση της διασποράς του SARS–CoV-2 δραστικά, δεν μπορεί να είναι τα πρώτα μέτρα που παίρνουμε.
