Του Κυριάκου Μαντούβαλου
H 25χρονη Α. Κ. με το 11 μηνών παιδάκι της έφυγαν από τη Σομαλία για να σωθούν από τον πόλεμο και την πείνα και να αναζητήσουν μια καλύτερη ζωή. Στην Ελλάδα υπέβαλε αίτημα διεθνούς προστασίας. Ο φίλος της την εκμεταλλευόταν παίρνοντας τα χρήματα που δικαιούνταν από τα προγράμματα στήριξης της Πολιτείας, ενώ εξετάζεται και το ενδεχόμενο να την εξέδιδε. Ο φόβος αυτών των ανθρώπων να μιλήσουν καθιστά επιτακτική την ανάγκη για στενότερη συνεργασία των αρμόδιων κοινωνικών υπηρεσιών του Υπουργείου Μετανάστευσης με την αρμόδια αρχή αντιμετώπισης trafficking της Ελληνικής Αστυνομίας.Στις 24 Ιουνίου η 25χρονη A. Κ., αιτούσα άσυλο, με καταγωγή από την Σομαλία μέσω του προγράμματος «ΕΣΤΙΑ 2021 για αιτούντες διεθνή προστασία», μπαίνει στο πούλμαν ώστε να μεταβεί στην Καρδίτσα με το 11 μηνών παιδί της. Μαζί της εμφανίζεται κι ένας άνδρας που δηλώνει σύζυγός της, ο οποίος όμως δεν είναι καταγεγραμμένος στις λίστες. Οι υπεύθυνοι του λένε πως το όνομά του δεν περιλαμβάνεται στον κατάλογο. Κι ενώ εκείνος δεν αντιδρά ιδιαίτερα, η 25χρονη γυναίκα δείχνει προβληματισμένη. Αυτός είναι και ο λόγος που οι αρμόδιοι υπάλληλοι για την υποστήριξη από το υπουργείο Μετανάστευσης υπογραμμίζουν το όνομα της 25χρονης.
Στις 3 Ιουλίου, ειδοποιούνται οι αρμόδιοι φορείς ότι στο σπίτι που φιλοξενείται η 25χρονη ακούγονται έντονη φασαρία και διαπληκτισμοί. Άμεσα, κοινωνική λειτουργός και διερμηνέας προσπαθούν να επικοινωνήσουν μαζί της χωρίς όμως επιτυχία. Πηγαίνοντας προς το σπίτι βλέπουν τη γυναίκα να προχωρά μόνη στον δρόμο με το παιδί στην αγκαλιά. Καλείται άμεσα η Ασφάλεια Καρδίτσας και στη συνέχεια η 25χρονη Σομαλή αναφέρει ότι ο εν λόγω άνδρας άσκησε βία εναντίον της και την απείλησε και με μαχαίρι. Κατόπιν αυτού, αστυνομικοί από το Α/Τ Καρδίτσας μετέβησαν στο σημείο, απομακρύνοντας τον άνδρα από το σπίτι. Η 25χρονη διαμένει πλέον σε άλλο, ασφαλές σημείο, μακριά από τον συγκεκριμένο άνδρα.Έγγραφα, επιδόματα και… «αλληλέγγυοι»
Την ίδια ημέρα που η 25χρονη έφυγε από την Αθήνα, κάλεσε στις υπηρεσίες του Υπουργείου που χειρίζονται τις φιλοξενίες σε δομές ή διαμερίσματα, μια γυναίκα η οποία δήλωνε «αλληλέγγυα». Ζητούσε να της πουν σε ποιο διαμέρισμα θα διαμείνει η 25χρονη για της δώσει τα έγγραφα της. Ο υπάλληλος που συνομίλησε μαζί της, τής εξήγησε ότι απαγορεύεται να της γνωστοποιήσουν τέτοια στοιχεία. Λίγο αργότερα, ο υπάλληλος καλεί στο νούμερο από το οποίο τηλεφώνησε η συγκεκριμένη γυναίκα για να της αναφέρει πως αν επιθυμεί, μπορεί να παραδώσει στη Διεύθυνση του Υπουργείου τα έγγραφα και από εκεί θα μεριμνούσαν για να φτάσουν στα χέρια της 25χρονης. Στην κλήση όμως απάντησε αλλοδαπός άνδρας, στον οποίον ανήκε το τηλέφωνο.
Σύμφωνα με υψηλόβαθμο στέλεχος του Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου, τόσο οι κοινωνικοί λειτουργοί των Υπηρεσιών όσο και αστυνομικοί που συνεργάζονται μαζί τους, έχουν έρθει τους τελευταίους μήνες αντιμέτωποι με μια πρακτική εκμετάλλευσης ανθρώπων που δικαιούνταν επίδομα από την πολιτεία γιατί δεν τους φιλοξενούσε σε δική της δομή (δομή ή διαμέρισμα, που όμως πληρώνει το κράτος, όχι ο ίδιος ο αιτών άσυλο). Υπήρξε ένας μεγάλος αριθμός προσφύγων, στην πλειοψηφία τους γυναίκες, που το επίδομα που έπαιρναν από την Πολιτεία, τους το “άρπαζαν” άλλοι. Επίσης, υπάρχουν και αρκετές αναφορές από πρόσφυγες που καταγγέλλουν ότι επιτήδειοι και τους έπαιρναν τα χρήματα της κρατικής βοήθειας και τους ωθούσαν είτε σε μαύρη εργασία, είτε ακόμη και στην πορνεία.
Με απόφαση του αρμόδιου Υπουργείου, από την 1η Ιουλίου σταμάτησε η παροχή οικονομικής ενίσχυσης για τους αιτούντες άσυλο που δεν στεγάζονται σε δομή ή διαμέρισμα. Πλέον θα πρέπει όσοι είναι αιτούντες άσυλο και δεν έχουν τους πόρους να ενοικιάζουν χώρους μόνοι τους ή με τις οικογένειες τους, να υποβάλουν αίτημα στέγασης στους αρμόδιους φορείς. Το επίδομα αυτό λάμβαναν μέχρι σήμερα περί τις 25.000 οικογένειες. Η απόφαση αυτή προκάλεσε αντιδράσεις από Μ.Κ.Ο. και αλληλέγγυους καθώς θεωρούν ότι με αυτά τα χρήματα οικογένειες προσφύγων είχαν ξεκινήσει μια προσπάθεια ένταξης, διαμένοντας σε σπίτια που ήθελαν και με ανθρώπους που επιθυμούσαν.
Φαινόμενα εκμετάλλευσης προσφύγων
Το περιστατικό με την γυναίκα από την Σομαλία, δεν ήταν το μοναδικό που αναδεικνύει φαινόμενα εκμετάλλευσης προσφύγων είτε από κυκλώματα, είτε ακόμη κι από δικούς τους ανθρώπους. Από την αστυνομία, υψηλόβαθμος αξιωματικός που γνωρίζει καλά πτυχές του προσφυγικού ζητήματος ανέφερε στο enikos.gr ότι «δυστυχώς, υπάρχουν φαινόμενα εκμετάλλευσης προσφύγων και μεταναστών. Η αστυνομία όποτε λαμβάνει γνώση μιας καταγγελίας, απ’ όπου κι αν προέρχεται, παρεμβαίνει. Το πρόβλημα όμως είναι ότι οι άνθρωποι αυτοί δεν μιλούν. Θα πρέπει να έχει γίνει κάτι πάρα πολύ σοβαρό και τότε πάλι με ισχυρή παρότρυνση θα απευθυνθούν στην αστυνομία. Η συνεργασία με τις αρμόδιες αρχές του Υπουργείου είναι σε πολύ καλό επίπεδο, αλλά συνεχώς προσπαθούμε να βελτιώσουμε πτυχές της συνεργασίας αυτής με γνώμονα την αντιμετώπιση των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι άνθρωποι».
Την ίδια ώρα υψηλόβαθμο στέλεχος του Υπουργείου Μετανάστευσης ανέφερε: «Υπήρξε πρόβλημα με την εκμετάλλευση ανθρώπων που έπαιρναν επίδομα από την Πολιτεία κι αυτό τους το αφαιρούσαν με διάφορους τρόπους. Οι αναφορές που γίνονται κατά καιρούς από τους ανθρώπους αυτούς στις κοινωνικές υπηρεσίες, δυστυχώς σπάνια καταλήγουν σε μηνύσεις ή επίσημες καταγγελίες, είτε γιατί φοβούνται τα πρόσωπα που πρέπει να καταγγείλουν, είτε γιατί δεν ξέρουν τις διαδικασίες και υπάρχει ο φόβος του άγνωστου. Εμείς είμαστε σε συνεργασία με την αστυνομία για να λύνουμε τέτοια ζητήματα».
Γυναίκες όπως η Α.Κ. που έχουν πέσει θύματα εκμετάλλευσης υπάρχουν αρκετά στην κοινότητα των προσφύγων. Δυστυχώς όμως οι αναφορές που κάνουν στις κοινωνικές υπηρεσίες όπου μπορούν να απευθυνθούν, δύσκολα μετατρέπονται σε επίσημες καταγγελίες. Η ένταξη των ανθρώπων αυτών πρέπει να συνδυαστεί και με την εξάλειψη του φόβου, ώστε να μιλούν. Μέχρι όμως να επιτευχθεί αυτό, οι δίαυλοι επικοινωνίας και συνεργασίας των κοινωνικών υπηρεσιών που λαμβάνουν τέτοιες αναφορές σχεδόν σε καθημερινή βάση με τις σχετικές διευθύνσεις της αστυνομίας, όπως για παράδειγμα αυτό της αντιμετώπισης εμπορίας κι εκμετάλλευσης ανθρώπων, μοιάζει επιβεβλημένη.
