Σε επικίνδυνη κατάσταση οδηγείται η Πολεμική Αεροπορία σε περίπτωση που δεν υλοποιηθεί η ελληνοαμερικανική διακρατική συμφωνία SSI.
Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΧΩΡΑΪΤΗ – ΠΗΓΗ: Realnews
την Ελλάδα αποδεικνύεται καθημερινά ότι συνηθίζουμε να υποτιμούμε τους κινδύνους επιπόλαιων επιλογών και να έχουμε υπερβολική εμπιστοσύνη όσον αφορά αυτά που πιστεύουμε ότι μπορούμε να κάνουμε. Σε αυτή την περίπλοκη κατάσταση κινδυνεύουν να βρεθούν η Πολεμική Αεροπορία και η κυβέρνηση που το 2028, εφόσον όλα πάνε καλά, θα αρχίσουν να παραλαμβάνουν τα πρώτα F-35A.
Και αυτό διότι συνεχίζεται ακόμη και σήμερα η συζήτηση για την ελληνοαμερικανική διακρατική συμφωνία τύπου SSI (Security of Supply and Information). Κατ’ αρχάς πρέπει να διευκρινιστεί ότι η συμφωνία SSI δεν είναι προγράμματα αντισταθμιστικών, αλλά σχετίζεται με την αναβάθμιση των δυνατοτήτων της χώρας/αγοραστή του οπλικού συστήματος, ώστε να μπορέσει να ενσωματώσει, να συντηρήσει και να αξιοποιήσει το σύστημα που θα προμηθευτεί.
Η συμφωνία SSI για τα F-35A, η αξία της οποίας μπορεί να φτάσει τα 500 εκατ. δολάρια, διασφαλίζει, όπως έχει αναφερθεί από πολλούς, το ελληνικό κράτος από κινδύνους, εξασφαλίζει τη σωστή και με βάση τις προδιαγραφές της κατασκευάστριας εταιρείας προετοιμασία των απαραίτητων υποδομών για την αξιοποίηση του F-35A, καθώς και τη συμμετοχή της εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας στο πρόγραμμα βιομηχανικής συνεργασίας του μαχητικού, με παράλληλη πραγματοποίηση μακροχρόνιων εξαγωγών ύψους 500 εκατ. δολαρίων με 1 δισ. δολάρια στα επόμενα χρόνια.
Στενή συνεργασία
Δεν υπάρχει καλύτερο παράδειγμα από το ότι η Lockheed Martin συνεργάζεται στενά με την Ελληνική Αεροπορική Βιομηχανία (ΕΑΒ) για περισσότερα από 20 χρόνια, καθιστώντας την αποκλειστικό κατασκευαστή-προμηθευτή σημαντικών τμημάτων του F-16, για κάθε παραγγελία που λαμβάνει. Μέσα από αυτή τη βιομηχανική συνεργασία, η οποία ξεκίνησε στο πλαίσιο της αγοράς των 60 F-16 Block52+ το 2000, η Lockheed Martin έχει επιστρέψει στην Ελλάδα το 52% της αξίας των αεροσκαφών που η Πολεμική Αεροπορία προμηθεύτηκε τις τελευταίες δύο δεκαετίες, χωρίς να υπάρχει η παραμικρή υποψία αμφισβήτησης της διαφάνειας στη συνεργασία με τις αμερικανικές εταιρείες. Ένα ξεκάθαρο παράδειγμα εφαρμογής συμφωνιών SSI στην Ελλάδα αποτελεί η συνεργασία της LM με την EAB για το υπό εξέλιξη πρόγραμμα εκσυγχρονισμού των 83 F-16 της Π.Α. με απτά αποτελέσματα, γεγονός που ο ίδιος ο πρωθυπουργός αναγνώρισε, τιμώντας με την παρουσία του την εκδήλωση που διοργανώθηκε για το εν λόγω πρόγραμμα στις εγκαταστάσεις της ΕΑΒ τον Ιανουάριο του 2023. Εάν το ελληνικό κράτος δεν χρησιμοποιήσει το εργαλείο των SSI, αναλαμβάνει την ευθύνη της διαχείρισης των προγραμμάτων από τις ΗΠΑ και παίρνει στα χέρια του το ρίσκο για να φέρει εις πέρας ένα πρωτόγνωρο και σύνθετο για τα ελληνικά δεδομένα εξοπλιστικό και βιομηχανικό πρόγραμμα, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την άμυνα και τη βιομηχανία της χώρας.
Σύνθετα έργα
Υπάρχουν ανάλογα παραδείγματα όπου το ελληνικό κράτος δεν κατάφερε να διαχειριστεί αποτελεσματικά λιγότερα σύνθετα έργα και προμήθειες, όπως η απόκτηση των μεταχειρισμένων ελικοπτέρων OH-58D Kiowa και των θωρακισμένων οχημάτων M1117 Guardian, οπλικά συστήματα τα οποία δεν ενσωματώνουν υψηλή τεχνολογία. Ειδικότερα, μάλιστα, όταν βασική προϋπόθεση για την αποτελεσματική αξιοποίηση των F-35A είναι η ύπαρξη εξειδικευμένων υποδομών, η κατασκευή και ο εξοπλισμός των οποίων θα πρέπει να γίνουν με βάση συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα και φυσικά χωρίς υπερκοστολογήσεις. Ο καλύτερος τρόπος αντιμετώπισης αυτών των προκλήσεων είναι ο αυτονόητος, δηλαδή η ανάθεση υλοποίησης αυτού του έργου στον κατασκευαστή του αεροσκάφους, ο οποίος μπορεί να εγγυηθεί για την επιτυχή παράδοση αυτού, αφού θα δεσμεύεται για το σύνολο των προς υλοποίηση προγραμμάτων στο ελληνικό Δημόσιο και μέχρι στιγμής έχει αποδείξει ότι μπορεί να εκπληρώσει τις υποσχέσεις του.
Θα είναι δύσκολο για την εγχώρια αμυντική βιομηχανία να εισέλθει στο πρόγραμμα κατασκευής του F-35 χωρίς την υποστήριξη του εργαλείου των SSI. Και αυτό διότι η βιομηχανική πρόοδος που έχει επιτευχθεί από τις ξένες εταιρείες, οι οποίες είναι ήδη προμηθευτές της LM, καθιστά δύσκολη έως ακατόρθωτη την είσοδο νέων εταιρειών στο βιομηχανικό πρόγραμμα μέσω απευθείας διαπραγματεύσεων με τον κατασκευαστή του μαχητικού, αφού η απόκτηση της τεχνογνωσίας παραγωγής και το αρχικό κόστος δεν λειτουργούν ανταγωνιστικά. Περαιτέρω, χωρίς θεσμικό/νομικό πλαίσιο (είτε λέγεται SSI, είτε διαφορετικά), μεταξύ κράτους και κατασκευαστικής εταιρείας, δεν μπορεί να υπάρξει εγγύηση ότι θα παραχθεί το υποκατασκευαστικό και εξαγωγικό έργο για την αμυντική βιομηχανία. Σε τελική ανάλυση, εάν δεν αποδεχθούμε την κάλυψη, τις εγγυήσεις που προσφέρει η συμφωνία SSI και αναλάβει το ελληνικό κράτος να υλοποιήσει το συνολικό πρόγραμμα των F-35A με δική του ευθύνη, ποιος θα αναλάβει το ρίσκο και, εάν η πορεία πραγματοποίησης του προγράμματος είναι αρνητική, ποιoς θα αναλάβει το πολιτικό κόστος και την επιπλέον οικονομική επιβάρυνση σε περίπτωση αποτυχίας;
