Η έκθεση των Δημοσιογράφων Χωρίς Σύνορα για την κατάταξη 180 χωρών, με βάση την Ελευθερία του Τύπου προκάλεσε κόντρα κυβέρνησης αντιπολίτευσης, καθώς η Ελλάδα βρέθηκε στην 107η θέση, με την Μη Κυβερνητική Οργάνωση να σημειώνει ότι οι παρακολουθήσεις και η υπόθεση Predator εξηγούν την επιδείνωση.
Η έκθεση δημοσιεύτηκε σήμερα, 3 Μαΐου, Παγκόσμια Ημέρα Ελευθερίας του Τύπου. Η Ελλάδα και φέτος κατέχει την χαμηλότερη θέση σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση, με διαφορά 24 θέσεων από το αμέσως προηγούμενο κράτος-μέλος της ΕΕ, τη Μάλτα, που βρίσκεται στην 84η θέση. Σύμφωνα με τους Δημοσιογράφους Χωρίς Σύνορα, η παρακολούθηση δημοσιογράφων από την Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών και μέσω του spyware Predator αποτελεί «τη μεγαλύτερη παραβίαση της ελευθερίας του Τύπου στην Ευρωπαϊκή Ένωση το 2022 και εξηγεί γιατί η Ελλάδα έχει τη χαμηλότερη κατάταξη από οποιαδήποτε άλλη χώρα της ΕΕ στον Δείκτη του 2023».
Το σχόλιο Σκέρτσου
«Κατά τους «Ρεπόρτερ Χωρίς Σύνορα» η ελευθερία του Τύπου ανθεί σε στρατιωτικά και αυταρχικά καθεστώτα ή σε χώρες που σπαράσσονται από εμφύλιους πολέμους, όπως η Μπουρκίνα Φάσο που βρίσκεται στη θέση 58 της φετινής τους κατάταξης ως προς την ελευθερία του Τύπου, η Γουινέα που βρίσκεται στη θέση 85, η Σιέρα Λεόνε και η Γουινέα Μπισάου στις θέσεις 74 και 78 αντίστοιχα. Αντίθετα, κατά την ίδια οργάνωση, ο Τύπος «υποφέρει» στις ευρωπαϊκές δημοκρατίες που έχουν βαθιά ριζωμένο τον σεβασμό στην ελευθερία και ανεξαρτησία των δημοσιογράφων, όπως η Ελλάδα την οποία κατατάσσει στη θέση 107 (!!!)», δήλωσε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Άκης Σκέρτσος.
«Κατά τον ΣΥΡΙΖΑ, ο Τύπος και τα ΜΜΕ θα ήταν σε καλύτερη κατάσταση αν είχε δημιουργηθεί το ΣΥΡΙΖΑ channel με τα βοσκοτόπια του κ. Καλογρίτσα. Ευτυχώς το ανεξάρτητο ΕΣΡ αλλά και το ανώτατο ειδικό δικαστήριο είχαν διαφορετική άποψη και μας γλύτωσαν από τέτοιου τύπου «ελευθερία»», συνέχισε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος σημειώνοντας πως «το να συγκρίνεται η Ελλάδα, όπου ακόμη και το ρυπαρό «Μακελειό» κυκλοφορεί ελεύθερα, με απολυταρχικά, σκοταδιστικά καθεστώτα, απλώς χαρακτηρίζει τους συντάκτες της έκθεσης».
Ο κ. Σκέρτσος τόνισε: «Σε αυτούς που ονειρεύονται, λοιπόν, απολυταρχικά καθεστώτα ως «παράδεισους» για την ελευθερία του Τύπου, ένα έχουμε να πούμε: Η αντιπροσωπευτική δημοκρατία είναι πάντα εύθραυστη και «δυστυχώς ποτέ δεν είναι αρκετή». Γι’ αυτό και χρειάζεται συνεχή φροντίδα, μνήμη και αγώνες για να την προστατεύουμε από τους εχθρούς της. Όπως δηλαδή ο αγώνας που κερδίσαμε χθες, με απόντες τον ΣΥΡΙΖΑ και το ΜέΡΑ25, μετά την απόφαση με συντριπτική πλειοψηφία του Αρείου Πάγου να απαγορεύσει στην εγκληματική οργάνωση-κόμμα του Η. Κασιδιάρη να διεκδικήσει την ψήφο των πολιτών και την εκ νέου είσοδό του στη Βουλή».
Και σε υστερόγραφό του ο κ. Σκέρτσος συμπλήρωσε: «Ασχολούμαστε με αυτή την κατάταξη, παρά την εμφανή έλλειψη στοιχειώδους αξιοπιστίας στα κριτήρια αξιολόγησης, διότι η ελευθερία του Τύπου είναι πολύ σοβαρό αγαθό δημοκρατίας ώστε να το αφήνεις σε «ρεπόρτερ χωρίς σύνορα», που αντίθετα με τον τίτλο τους ζουν μέσα σε κλειστά σύνορα ιδεών».
Η κατάταξη των χωρών
Η Σενεγάλη και η Τυνησία συγκαταλέγονται στις χώρες που υπέστησαν τις μεγαλύτερες πτώσεις στην ετήσια κατάταξη ως προς την ελευθερία του Τύπου. Η Νορβηγία καταλαμβάνει την πρώτη θέση στην κατάταξη, η Βόρεια Κορέα παραμένει στην τελευταία. Η Γαλλία ανέβηκε, από την 26η στην 24η θέση. Όμως η «μικρή άνοδος» αυτή εξηγείται «κυρίως από το ότι η κατάσταση χειροτέρεψε αλλού», τόνισε στο Γαλλικό Πρακτορείο ο Κριστόφ Ντελουάρ, ο Γενικός Γραμματέας της οργάνωσης υπεράσπισης της ελευθεροτυπίας και των δημοσιογράφων.
Οι εντυπωσιακότερες πτώσεις καταγράφονται στο Περού 110ο, –33 θέσεις), στη Σενεγάλη (104η, –31 θέσεις), στην Αϊτή (99η, –29) και στην Τυνησία (121η, –27). Στην Σενεγάλη, όπου το ενδεχόμενο να διεκδικήσει τρίτη θητεία ο πρόεδρος Μακί Σαλ προκαλεί αντιδράσεις, η RSF καταγγέλλει «τη ραγδαία επιδείνωση των συνθηκών ως προς την ασφάλεια των δημοσιογράφων». Κι αυτό παρότι πρόκειται για χώρα που ως πρότινος αποτελούσε «υπόδειγμα» στην περιφέρεια.
Η ΜΚΟ επισημαίνει ακόμη πως η Τυνησία του προέδρου Κάις Σάγεντ μοιάζει «ολοένα περισσότερο» να χαρακτηρίζεται από «αυταρχισμό και δυσανεξία» έναντι «της κριτικής του Τύπου». Κατά την έκθεση, το 2023, οι συνθήκες άσκησης του δημοσιογραφικού επαγγέλματος χειροτέρεψαν σε 7 χώρες στις 10. Νέο στοιχείο: οι τρεις τελευταίες χώρες στην κατάταξη βρίσκονται στην Ασία, με το Βιετνάμ (178ο) και την Κίνα (προτελευταία) πάνω από τη Βόρεια Κορέα. Ενθαρρυντικό στοιχείο είναι το ότι στις 52 από τις 180 χώρες, η κατάσταση χαρακτηρίζεται «καλή» ή «μάλλον καλή» (4 περισσότερες από ό,τι το 2022). Ο αριθμός αυτός είναι ο υψηλότερος από το 2016.
Η δήλωση της Πόπης Τσαπανίδου
Η εκπρόσωπος Τύπου του ΣΥΡΙΖΑ σχολίασε την έκθεση με επίθεση στην κυβέρνηση: «Για ακόμη μία χρονιά, η Ελλάδα του Κυριάκου Μητσοτάκη βρίσκεται στον πάτο στην Ελευθερία του Τύπου», δήλωσε. Ολόκληρη η δήλωση της κ. Τσαπανίδου αναφέρει:
«Για ακόμη μία χρονιά, η Ελλάδα του Κυριάκου Μητσοτάκη βρίσκεται στον πάτο στην Ελευθερία του Τύπου. Στην παγκόσμια κατάταξη, οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες κινούνται μέχρι τη θέση 55. Η Ελλάδα όμως βρίσκεται στη θέση 107. Μπορούμε ωστόσο να περηφανευόμαστε πως ξεπεράσαμε το Τσαντ. Άραγε ο κ. Μητσοτάκης θα αμφισβητήσει και αυτά τα στοιχεία όπως έκανε με τον ΟΟΣΑ;»
Η απάντηση ΣΥΡΙΖΑ στον κυβερνητικό εκπρόσωπο
«Η έκθεση των «αναξιόπιστων», σύμφωνα με τον κ. Σκέρτσο, Ρεπόρτερ Χωρίς Σύνορα, έγινε σήμερα αντικείμενο συζήτησης του Αμερικάνου ΥΠΕΞ Αντ. Μπλίνκεν με δημοσιογράφους της Washington Post. Η κυβέρνηση Μητσοτάκη όταν δεν κάνει υποδείξεις στους δημοσιογράφους για τις επιθυμητές ερωτήσεις, εκθέτει τη χώρα διεθνώς και την απομονώνει μαζί με άλλες αυταρχικές κυβερνήσεις. Στις 21 Μαΐου λέμε «Ως εδώ!». Και για την δημοκρατία.»
Η ΕΣΗΕΑ
Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Ελευθερίας του Τύπου, το Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΣΗΕΑ τονίζει σε ανακοίνωσή του ότι η ελευθερία του Τύπου, το βασικό θεμέλιο της Δημοκρατίας, αντιμετωπίζει ολοένα και αυξανόμενες προκλήσεις, τόσο εντός των συνόρων της Ελλάδας, όσο και διεθνώς.
«Προϋπόθεση για την ελευθεροτυπία αποτελεί η διατήρηση ελεύθερων, ανεξάρτητων και πλουραλιστικών Μέσων Ενημέρωσης καθώς και η ύπαρξη ενός προστατευτικού πλαισίου ώστε ο δημοσιογράφος να νιώθει ελεύθερος να ασκήσει το λειτούργημά του ανεμπόδιστα. Ωστόσο, διαπιστώνουμε ότι δημοσιογράφοι και εργαζόμενοι στα ΜΜΕ που μοχθούν για τη μετάδοση ανεξάρτητων και ποιοτικών πληροφοριών, που ρίχνουν φως στις κατάφωρες παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, που ζητούν από αυτούς που βρίσκονται στην εξουσία να λογοδοτούν, βρίσκονται αντιμέτωποι με φυσικές και διαδικτυακές απειλές και επιθέσεις, παρακολουθήσεις και παραβιάσεις του απορρήτου των πληροφοριών τους, καθώς και απόπειρες φίμωσης μέσω της αθέμιτης χρήσης αγωγών (SLAPPs), που επιφέρουν εξοντωτικές χρηματικές ποινές εις βάρος τους» αναφέρει η ανακοίνωση της ΕΣΗΕΑ.
Και συνεχίζει: «Παγκόσμια Ημέρα Ελευθερίας του Τύπου 2023 κι όμως, η ελευθερία του Τύπου διακυβεύεται στα περισσότερα μέρη του κόσμου. Το δικαίωμα στην ελευθεροτυπία που κατοχυρώνεται από το Σύνταγμα της Ελλάδος και περιλαμβάνεται στην παγκόσμια διακήρυξη των ανθρωπίνων δικαιωμάτων του ΟΗΕ δεν αφορά μόνο τους δημοσιογράφους και τους λειτουργούς του Τύπου, αλλά πρωτίστως τους πολίτες, στους οποίους οφείλουμε να παρέχουμε σφαιρική, αντικειμενική και ολοκληρωμένη ενημέρωση».
Όπως συμπληρώνει η ανακοίνωσή της ΕΣΗΕΑ για τη σημερινή μέρα «στη χώρα μας, οι συνάδελφοί μας αντιμετωπίζουν σωρεία προβλημάτων όπως καταγράφεται σε πλήθος διεθνών εκθέσεων. Οι πρόσφατες αποκαλύψεις για παρακολουθήσεις δημοσιογράφων, το φαινόμενο των SLAPP που κάνει ολοένα και εντονότερη την παρουσία του με πληθώρα υποθέσεων αλλά και χρόνια προβλήματα όπως η έλλειψη συλλογικών συμβάσεων εργασίας, η απορρύθμιση των εργασιακών σχέσεων και η οικονομική ανασφάλεια, δυσχεραίνουν σημαντικά το έργο των συναδέλφων.
Ωστόσο, καθώς η δολοφονία του συναδέλφου μας Γιώργου Καραϊβάζ αποτέλεσε ευθεία βολή κατά της ελευθερίας του Τύπου και επισκίασε τα όποια προβλήματα του Κλάδου, ήρθε η πρόσφατη πρόοδος στις έρευνες των διωκτικών αρχών, να μας δώσει την αισιοδοξία ότι τελικώς θα αποδοθούν οι ευθύνες για την τραγική αυτή υπόθεση, που αποτελεί μεγάλο αγκάθι στη λειτουργία της Δημοκρατίας στη χώρα μας. Η ΕΣΗΕΑ και η Διεθνής Ομοσπονδία Δημοσιογράφων αναμένει την πλήρη διαλεύκανση της υπόθεσης».
Και καταλήγει σημειώνοντας: «Σήμερα, 3 Μαΐου, η ΕΣΗΕΑ απευθύνει μήνυμα προς κάθε κατεύθυνση για την προστασία του αγαθού της ελευθεροτυπίας και της ανεξαρτησίας των δημοσιογράφων και των ΜΜΕ. Η αρχή αυτή παραμένει αδιαπραγμάτευτη και αδιαφιλονίκητη και θα σταθεί δίπλα σε κάθε μέλος της, με όσα μέσα διαθέτει, για την επίτευξη αυτού του στόχου».
Η ΔΟΔ
Στην ανακοίνωση της ΕΣΗΕΑ συμπεριλαμβάνεται και η ανακοίνωση της Διεθνούς Ομοσπονδίας Δημοσιογράφων, η οποία μεταξύ άλλων σημειώνει ότι «Καθώς οι διεθνείς οργανισμοί και τα Μέσα Ενημέρωσης ετοιμάζονται να γιορτάσουν την 30ή επέτειο της Παγκόσμιας Ημέρας Ελευθερίας του Τύπου στις 3 Μαΐου, η Διεθνής Ομοσπονδία Δημοσιογράφων (ΔΟΔ-IFJ) δηλώνει ότι η ελευθερία του Τύπου έχει κάνει ένα ακόμη βήμα προς τα πίσω και η ελευθερία της έκφρασης δεν είναι ο μοχλός για άλλα ανθρώπινα δικαιώματα όπως θα πρέπει να είναι.
Στις 3 Μαΐου 1993, η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ ανακήρυξε διεθνή ημέρα για την ελευθερία του Τύπου. Αυτή η ημέρα έχει σκοπό να υπενθυμίσει στις κυβερνήσεις όλου του κόσμου ότι πρέπει να σεβαστούν τη δέσμευσή τους για την ελευθερία του Τύπου… Η ΔΟΔ εκφράζει τη λύπη της για το γεγονός ότι η ελευθερία της έκφρασης απέχει πολύ από το να λειτουργεί ως μοχλός για άλλα ανθρώπινα δικαιώματα και ότι η ελευθερία του Τύπου κάνει σαφώς ένα βήμα προς τα πίσω… Η ΔΟΔ ζητά την επείγουσα υιοθέτηση ενός δεσμευτικού διεθνούς οργάνου που θα ενισχύσει την ελευθερία του Τύπου αναγκάζοντας τις κυβερνήσεις να διερευνήσουν και να αντιμετωπίσουν τις επιθέσεις κατά των Μέσων Ενημέρωσης».
