Τη στιγμή που σήμερα ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου συναντά τον Άντονι Μπλίνκεν στην Ουάσιγκτον, Αμερικανοί αναλυτές αναρωτιούνται «έχει γίνει η Τουρκία εχθρός των ΗΠΑ;».
Του Χρήστου Μαζανίτη
Σήμερα ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας Μεβλούτ Τσαβούσογλου συναντάται με τον Αμερικανό ομόλογό του Άντονι Μπλίνκεν στο State Department, στην Ουάσιγκτον, με την Τουρκία να «καίγεται» να πάρει το «πράσινο φως» για την προμήθεια 40 νέων F-16, ανταλλακτικών και κιτ αναβάθμισης σε Viper για άλλα 100.
Η πλάστιγγα στους αιθέρες του Αιγαίου έχει γείρει κατά πολύ υπέρ της Ελλάδας, από τη μία με τα Viper και από την άλλη με τα Rafale, ενώ από το 2025 κι έπειτα η Πολεμική Αεροπορία θα εισέλθει στο «κλειστό κλαμπ» των μαχητικών 5ης γενιάς F-35.
Με την Τουρκία να έχει μία επαμφοτερίζουσα προσέγγιση με Ευρώπη και ΗΠΑ τη στιγμή που απροκάλυπτα προχωρά σε σφιχτό εναγκαλισμό με Ρωσία και Ιράν, πληθαίνουν οι φωνές αναλυτών στις Ηνωμένες Πολιτείες, που αναρωτιούνται και δημόσια πλέον αν έχει γίνει εχθρός των ΗΠΑ.
Χαρακτηριστική είναι η ανάλυση του Robert Ellis στο National Interest, ο οποίος μεταξύ άλλων επισημαίνει ότι δεδομένου πως η Τουρκία είναι μια σημαντική δύναμη ανατροπής στην περιοχή, είναι ακατανόητο η κυβέρνηση Μπάιντεν να θεωρεί ότι η πώληση των αεροσκαφών F-16 είναι σύμφωνη με τα συμφέροντα εθνικής ασφάλειας των ΗΠΑ και τη μακροπρόθεσμη ενότητα του ΝΑΤΟ. Η επιστολή του Στέιτ Ντιπάρτμεντ προς το Κογκρέσο που συνιστούσε την πώληση έφτασε στο σημείο να ισχυριστεί ότι η Τουρκία είναι «σημαντικός αποτρεπτικός παράγοντας για κακή επιρροή στην περιοχή».
Στην πραγματικότητα, όπως επισημαίνει, η Τουρκία αποφάσισε να κεφαλαιοποιήσει την ενοχλητική αξία της. Για παράδειγμα, το 2019, προσπάθησε να εμποδίσει τα σχέδια του ΝΑΤΟ για την άμυνα της Πολωνίας και των χωρών της Βαλτικής, εκτός εάν χαρακτηρίσει τρομοκράτες τις Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις υπό την ηγεσία των Κούρδων. Το ίδιο κάνει με τις αιτήσεις της Φινλανδίας και της Σουηδίας για ένταξη στο ΝΑΤΟ, εκτός εάν η Σουηδία, ειδικότερα, παραδώσει έναν αριθμό πολιτικών προσφύγων.
Όπως σημείωσε ο Nate Schenkkan, τότε διευθυντής του έργου στο Freedom House, πριν από πέντε χρόνια, ενώ η ομηρεία είναι χαρακτηριστικό της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής, απέτυχε στην προσπάθεια της Άγκυρας να ανταλλάξει τον πάστορα Andrew Brunson με τον Τούρκο ιμάμη Fethullah Gülen.
Ακρογωνιαίος λίθος της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ στην περιοχή είναι ο Νόμος Ασφάλειας και Ενεργειακής Συνεργασίας της Ανατολικής Μεσογείου, ο οποίος υποδηλώνει την Ελλάδα ως πολύτιμο μέλος του ΝΑΤΟ, το Ισραήλ ως σταθερό σύμμαχο και την Κύπρο ως βασικό στρατηγικό εταίρο. Το 2021 , η Συμφωνία Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας ΗΠΑ-Ελλάδας (MDCA) ανανεώθηκε και αναβαθμίστηκε για να ενισχύσει τη συνεργασία στον τομέα της άμυνας και της ασφάλειας.
Στον αντίποδα, η Τουρκία έχει υιοθετήσει τη θαλάσσια στρατηγική της «Γαλάζιας Πατρίδας», η οποία διεκδικεί 462.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα στην Ανατολική Μεσόγειο, το Αιγαίο και τη Μαύρη Θάλασσα, συμπεριλαμβανομένων των ελληνικών και κυπριακών χωρικών υδάτων. Ο Ερντογάν έχει επίσης απειλήσει την Ελλάδα με πυραυλική επίθεση.
Σε αυτό το πλαίσιο, ο εφοδιασμός της Τουρκίας με επιπλέον όπλα δεν έχει κανένα στρατηγικό νόημα. Σύμφωνα με τον τουρκικό Τύπο , η πώληση των F-16 είναι ήδη τελειωμένη υπόθεση. «Η κυβέρνηση Μπάιντεν σκοπεύει την προοπτική της πώλησης για να παρακινήσει την Τουρκία να υπογράψει την ένταξη της Φινλανδίας και της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ», σύμφωνα με δημοσίευμα της Hürriyet Daily News. Εάν συμβαίνει αυτό, η κυβέρνηση Μπάιντεν έχει συμβιβαστεί με μια πολιτική κατευνασμού.
Επισημαίνεται ότι ο πρώην σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας Τζον Μπόλτον έχει διαφορετική άποψη και πιστεύει ότι η ένταξη της Τουρκίας στο ΝΑΤΟ θα πρέπει να τεθεί υπό αμφισβήτηση λόγω της υποστήριξής της στη Ρωσία.
