Στο μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα της κυβέρνησης αναφέρεται ο υπουργός Επικρατείας Άκης Σκέρτσος σε ανάρτησή του στο Facebook, με αφορμή την παρουσίαση μελέτης από το Κέντρο Φιλελεύθερων Μελετών, για τον βαθμό υλοποίησης της λεγόμενης “Έκθεσης Πισσαρίδη”, του στρατηγικού σχεδίου για την ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας έως το 2030.
Αναλυτικά η ανάρτηση του Άκη Σκέρτσου
Τι έγινε τελικά με την Έκθεση Πισσαρίδη;
Την περασμένη Τρίτη, το Κέντρο Φιλελεύθερων Μελετών (ΚΕΦΙΜ) παρουσίασε μια αναλυτική μελέτη για τον βαθμό υλοποίησης της λεγόμενης «Έκθεσης Πισσαρίδη», του στρατηγικού σχεδίου για την ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας έως το 2030 που παραδόθηκε από τον Νομπελίστα οικονομολόγο και μια ομάδα επίλεκτων συναδέλφων του στην κυβέρνηση το 2020.
Με τη χρήση σαφούς και μετρήσιμης μεθοδολογίας και τη συμβολή ανεξάρτητων εμπειρογνωμόνων, η μελέτη επιχειρεί να απαντήσει σε ένα ερώτημα που απασχολεί σταθερά τον δημόσιο διάλογο: επρόκειτο για μία ακόμη «έκθεση σοφών» ή για ένα σχέδιο που αξιοποιήθηκε στην πράξη;
Σύμφωνα με τα ευρήματα, από τις 525 συστάσεις της Έκθεσης Πισσαρίδη σε 23 πεδία δημόσιας πολιτικής, το 48% έχει εφαρμοστεί πλήρως ή μερικώς, ενώ ένα επιπλέον 35% βρίσκεται σε φάση υλοποίησης.
Συνολικά, δηλαδή, το 83% των συστάσεων είτε έχει ήδη εφαρμοστεί είτε βρίσκεται σε εξέλιξη. Σε συγκριτικούς όρους δημόσιας πολιτικής, το ποσοστό αυτό θεωρείται υψηλό, ιδίως αν ληφθεί υπόψη το ιστορικό αδυναμιών ως προς την υλοποίηση μεταρρυθμίσεων στην Ελλάδα.
Η σημασία της μελέτης δεν έγκειται μόνο στους αριθμούς.
- Πρώτον, προέρχεται από φορέα της κοινωνίας των πολιτών και όχι από κυβερνητική πηγή. Αντίστοιχες αποτιμήσεις παρουσιάζονται συχνά από την κυβέρνηση ή ευρωπαϊκούς θεσμούς. Η ανεξάρτητη επιβεβαίωση, όμως, από δεξαμενές σκέψης που χρησιμοποιούν διαφανή και συγκρίσιμα κριτήρια, προσθέτει αξιοπιστία και ενισχύει την εμπιστοσύνη στη δημόσια σφαίρα.
- Δεύτερον, η μελέτη λειτουργεί ως αντίβαρο τόσο στην ισοπεδωτική άποψη ότι «τίποτα δεν αλλάζει», όσο και στη θριαμβολογία. Τραβά μια αναγκαία γραμμή ανάμεσα στις δύο αυτές υπερβολές και μας υποχρεώνει να μετατοπίσουμε τη συζήτηση: όχι στο αν υπήρξαν μεταρρυθμίσεις, αλλά στο πώς αυτές εφαρμόστηκαν, με ποια ποιότητα και με ποια προοπτική. Ό,τι δεν αποτιμάται με νηφαλιότητα και τεκμήρια είναι πολύ πιο εύκολο να απαξιωθεί ή να διαλυθεί με την πρώτη πολιτική ευκαιρία.
- Τρίτον, η αποτίμηση της υλοποίησης της Έκθεσης Πισσαρίδη συμβάλλει στην κατανόηση των υψηλότερων ρυθμών ανάπτυξης που καταγράφει η Ελλάδα σε σχέση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο από το 2021 και μετά. Η ύπαρξη ενός συνεκτικού σχεδίου, με εγχώρια «ιδιοκτησία» και συγκεκριμένες προτεραιότητες, δεν εγγυάται από μόνη της αποτελέσματα, δημιουργεί όμως τις αναγκαίες προϋποθέσεις για πιο σταθερή και προβλέψιμη πορεία σε σχέση με το παρελθόν.
Μια εύλογη ένσταση είναι ότι άλλο η εφαρμογή μεταρρυθμίσεων και άλλο τα απτά κοινωνικά αποτελέσματά τους. Πολλοί πολίτες δεν βλέπουν ακόμη ουσιαστική βελτίωση στο διαθέσιμο εισόδημα ή στην καθημερινότητά τους. Η διάκριση αυτή είναι κρίσιμη. Η εφαρμογή πολιτικών δεν ταυτίζεται με την άμεση απόδοσή τους, χωρίς όμως εφαρμογή δεν υπάρχει καν πεδίο για αξιολόγηση αποτελεσμάτων ή διορθωτικές παρεμβάσεις.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το Κτηματολόγιο. Στο πλαίσιο μιας ιστορικής μεταρρύθμισης που αναμένεται να ολοκληρωθεί το 2026, καταργήθηκαν 388 υποθηκοφυλακεία και εντάχθηκαν σε ένα ενιαίο σχήμα 17 κτηματολογικών γραφείων και 75 υποκαταστημάτων, με ψηφιοποίηση αρχείων και ενοποίηση διαδικασιών. Πρόκειται για αλλαγή που δεν είναι ακόμη πλήρως ορατή στον πολίτη, αλλά δημιουργεί τις προϋποθέσεις ασφάλειας δικαίου, ταχύτερων συναλλαγών και επενδυτικής βεβαιότητας.
Αντίστοιχα, στον τομέα της φοροδιαφυγής, η διασύνδεση των POS με τις ταμειακές μηχανές, η καθολική εφαρμογή των ψηφιακών παραστατικών, το σύστημα myDATA και η ψηφιοποίηση κρίσιμων λειτουργιών της ΑΑΔΕ συνέβαλαν στη δραστική μείωση του λεγόμενου κενού ΦΠΑ. Χωρίς αύξηση φορολογικών συντελεστών, τα ετήσια έσοδα αυξήθηκαν κατά περίπου 2,5 δισ. ευρώ, φέρνοντας την Ελλάδα πιο κοντά στον ευρωπαϊκό μέσο όρο συμμόρφωσης.
Στον χώρο της Δικαιοσύνης, η νέα δικαστική χάραξη, με τη συγχώνευση 217 δικαστικών σχηματισμών σε 113, συνοδεύτηκε από αναδιοργάνωση υποδομών και διαδικασιών. Ήδη καταγράφεται επιτάχυνση της έκδοσης αποφάσεων κατά περίπου 50%, με στόχο τη σύγκλιση έως το 2027 με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο των 650 ημερών για τελεσίδικη απόφαση.
Το γεγονός ότι πολλές από αυτές τις μεταρρυθμίσεις προχώρησαν χωρίς έντονες κοινωνικές συγκρούσεις δεν σημαίνει ότι ήταν ασήμαντες ή ανέξοδες. Αντιθέτως, αναδεικνύει τη σημασία της πολιτικής σταθερότητας που εδράζεται σε μια αυτοδύναμη κυβέρνηση με σαφές σχέδιο μεταρρυθμίσεων. Μια ματιά στις χαμηλότερες οικονομικές επιδόσεις των υπόλοιπων ευρωπαϊκών χωρών που υποφέρουν από διαρκείς εναλλαγές ασταθών κυβερνήσεων συνεργασίας εξηγεί καλύτερα το επιχείρημα.
Το αν αυτή η συνολική προσπάθεια θα μεταφραστεί σε διατηρήσιμη σύγκλιση και ευρύτερη κοινωνική ευημερία θα κριθεί από τις επιλογές που θα κάνουμε στις εκλογές του 2027. Αν δηλαδή θα επιμείνουμε στο δρόμο της στοχοθεσίας και του σχεδίου που είναι και ο μόνος που μπορεί να μας οδηγήσει σε μια Ελλάδα πιο παραγωγική, ανθεκτική, συνεκτική, εξωστρεφή και αυτάρκη.
