Εβδομήντα πέντε χρόνια συμπληρώνονται σήμερα από τη γέννηση του σπουδαίου μουσικοσυνθέτη Θάνου Μικρούτσικου, ο οποίος έφυγε από τη ζωή τον Δεκέμβριο του 2019.
Με αφορμή την επέτειο γέννησής του, το Αρχείο της ΕΡΤ παρουσιάζει επεισόδιο της σειράς μουσικών εκπομπών του 1988 με την Μαλβίνα Κάραλη «Οι νότες και τα λόγια» όπου καλεσμένος ήταν ο Θάνος Μικρούτσικος.
Το επεισόδιο αυτό αποτελούσε το εναρκτήριο της μουσικής εκπομπής της Μαλβίνας Κάραλη και προβλήθηκε στις 14/10/1988. Κατά τη συζήτησή τους, μίλησαν για το έργο του μουσικοσυνθέτη, το τραγούδι στην περίοδο αμέσως μετά τη Μεταπολίτευση, αλλά και για το «πολιτικό τραγούδι», τη μουσική του, τη «φόρμουλα και τη φόρμα» στο έργο του. Ο συνθέτης ερμήνευσε στο στούντιο κάποιες από τις μεγάλες επιτυχίες του.
Συγκεκριμένα παρουσιάστηκαν τα εξής τραγούδια: «Kuro Siwo» σε ποίηση Νίκου Καββαδία, «Άννα μην κλαις» σε ποίηση Bertolt Brecht (Μπέρτολντ Μπρεχτ), «Ήσυχο βράδυ» σε ποίηση Γιάννη Ρίτσου, «Θα σε υπερασπιστώ» σε στίχους Κώστα Τριπολίτη. Παρουσιάζονται ακόμη τα τραγούδια «Μπουμ», «Πρωταθλητής», και «Καντιλακ» (σε στίχους Κώστα Τριπολίτη) σε ερμηνεία του Βασίλη Παπακωνσταντίνου, καθώς και το αβαν-γκαρντ μουσικό κομμάτι «Ντούο», (σαξόφωνο: Ντέιβιντ Λιντς, ηλεκτρικό μπάσο: Γιώργος Φακανάς).
Επίσης, τραγούδησαν στο στούντιο ο Διονύσης Θεοδόσης και η Χάρις Αλεξίου τα εξής τραγούδια: «Η πρωινή ή βραδινή σερενάτα» σε στίχους Άλκη Αλκαίου, «Τις νύχτες που κυκλοφορώ» σε στίχους Γιώργου Παυριανού, «Οι ακροβάτες». Η εκπομπή έκλεισε με τον Θάνο Μικρούτσικο να ερμηνεύει το τραγούδι του «Άρλεκιν» σε στίχους Κώστα Τριπολίτη.
Θάνος Μικρούτσικος: Η ζωή και το έργο του σπουδαίου μουσικοσυνθέτη
Ο Θάνος Μικρούτσικος πέθανε τον Δεκέμβριο του 2019, σε ηλικία 72 ετών. Κατέληξε από καρδιοαναπνευστική ανακοπή στο νοσοκομείο Μετροπόλιταν, όπου νοσηλευόταν δίνοντας τη δική του μάχη με τον καρκίνο. Ο Θάνος Μικρούτσικος γεννήθηκε στις 13 Απριλίου του 1947 και ήταν ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες συνθέτες, στη νεότερη ελληνική μουσική σκηνή.
Γεννήθηκε στην Πάτρα και είχε έναν αδελφό, τον μουσικό και τηλεπαρουσιαστή Ανδρέα Μικρούτσικο.
Ο Θάνος Μικρούτσικος ξεκίνησε τις μουσικές σπουδές του σε μικρή ηλικία στη Φιλαρμονική Εταιρεία Πατρών και στο Ελληνικό Ωδείο (πιάνο, θεωρία, αρμονία). Ακολούθησαν οι σπουδές και η αποφοίτησή του από το μαθηματικό τμήμα του Πανεπιστημίου Αθηνών, ενώ παράλληλα μελέτησε αρμονία, αντίστιξη, φούγκα και σύνθεση με τον καθηγητή-συνθέτη Γ.Α. Παπαϊωάννου.
Άρχισε να συνθέτει στα τέλη της δεκαετίας του 1960, αλλά επίσημα εμφανίστηκε το 1975, με το δίσκο «Πολιτικά τραγούδια». Συνέχισε την πορεία του ως στρατευμένος δημιουργός μελοποιώντας Γιάννη Ρίτσο, Βλαντίμιρ Μαγιακόφσκι, Μάνο Ελευθερίου, Μπέρτολτ Μπρεχτ και άλλους.
Οι δίσκοι του «Καντάτα για τη Μακρόνησο», «Φουέντε Οβεχούνα», «Τροπάρια για Φονιάδες», «Μουσική πράξη στον Μπρεχτ», είναι χαρακτηριστικοί του ριζοσπαστικού κλίματος των πρώτων μεταπολιτευτικών χρόνων.
Ειδικά η «Καντάτα για τη Μακρόνησο», έργο πρωτοποριακό για την εποχή του, όπου ο συνθέτης πειραματίζεται πάνω στην ατονική μουσική, γνώρισε διακρίσεις σε διεθνή φεστιβάλ και συνοδεύτηκε από την ερμηνεία της Μαρίας Δημητριάδη.
Στη συνέχεια, με τον δίσκο «Σταυρός Του Νότου», σε ποίηση Νίκου Καββαδία, ανοίχτηκε σε ευρύτερη τραγουδιστική θεματική, υπηρετώντας παράλληλα το θέατρο, καθώς και την ηλεκτρονική και ατονική μουσική.
Με την ίδια αγάπη πάντα για τον έμμετρο λόγο συνεχίζει να μελοποιεί Γιάννη Ρίτσο, Άλκη Αλκαίο, Κώστα Τριπολίτη, Φρανσουά Βιγιόν, Κωνσταντίνο Καβάφη και άλλους.
Ακόμη, έχει παρουσιάσει την όπερα «Ελένη» και έχει μελοποιήσει παραμύθια. Συνεργάστηκε με κορυφαίες ερμηνεύτριες όπως η Μαρία Δημητριάδη, η Χάρις Αλεξίου και η Ιταλίδα Μίλβα, αλλά και μεγάλους ερμηνευτές όπως ο Μανώλης Μητσιάς, Δημήτρης Μητροπάνος, Βασίλης Παπακωνσταντίνου, Χρήστος Θηβαίος, Γιάννης Κούτρας και πολλούς ακόμα.
Ασχολήθηκε με όλα σχεδόν τα είδη της μουσικής. Έχει γράψει όπερες, συμφωνική μουσική, μουσική δωματίου, μουσική για το θέατρο και τον κινηματογράφο, πειραματική μουσική. Παράλληλα ένα μεγάλο μέρος της δουλειάς του κινείται στο χώρο του έντεχνου ελληνικού τραγουδιού με εκατοντάδες τραγούδια σε στίχους ελλήνων και ξένων ποιητών.
Έχει ηχογραφήσει δεκάδες LP και CD συνεργαζόμενος με τις δισκογραφικές εταιρίες EMI- Classics, Blue Note, Polydor, Sony (CBS), Minos- Emi, Agora, Lyra, HMV, Legend, Legend Classics κ.α. Έχει συνεργαστεί με πολλούς Έλληνες και ξένους σκηνοθέτες γράφοντας μουσική για δεκάδες θεατρικά έργα, τα οποία έχουν παρουσιαστεί σε ολόκληρο τον κόσμο (Ελλάδα, Βέλγιο, Γαλλία, Αγγλία, Ιταλία, Η.Π.Α., Ελβετία, Γερμανία, Ρουμανία, Αυστραλία κ.α.).
Επίσης, έχει σκηνοθετήσει τρία έργα στο χώρο του μουσικού θεάτρου. Έχει λάβει αξιοπρεπή αναγνώριση του έργου του στο εξωτερικό. Κατά τη διάρκεια της καριέρας του έχει δώσει εκατοντάδες συναυλίες στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Έχει συμμετάσχει ή έχουν παιχτεί έργα του σε πολλά διεθνή φεστιβάλ μουσικής (Λονδίνο, Γλασκόβη, Εδιμβούργο, Παρίσι, Λίλλη, Λυών, Ρενς, Μονπελιέ, Βρυξέλλες, Λιέγη, Γενεύη, Λωζάννη, Βαρκελώνη, Μαδρίτη, Βερόνα, Φλωρεντία, Βερολίνο, Δρέσδη, Λειψία, Βιέννη, Κωνσταντινούπολη, Βουδαπέστη, Βουκουρέστι, Κωστάντζα, Νόργουιτς, Λουϊζιάνα, Σικάγο, Χονγκ Κόνγκ, Μπουρζ, Μιλάνο, Λισσαβόνα, Άγκυρα, Μοντεβίδεο, Μπουένος Άιρες, Σάο Πάολο, Κάιρο κ.ά.)
Στη διάρκεια της καριέρας του κατόρθωσε να ελευθερώσει τη μορφή του ελληνικού τραγουδιού, προσθέτοντας στοιχεία από την νεωτεριστική και κλασικιστική δυτικοευρωπαϊκή παράδοση, ενώ πειραματίστηκε με την μίξη τονικών και ατονικών στοιχείων και τη μορφική παραλλαγή.
Το 2002 τιμήθηκε για τη μουσική του στο θέατρο με το βραβείο «Δημήτρης Μητρόπουλος» από το Κέντρο Μελέτης και Έρευνας του Ελληνικού Θεάτρου (Θεατρικό Μουσείο).
Ο Θάνος Μικρούτσικος ήταν μέλος της Ένωσης Ελλήνων Μουσουργών.
Διετέλεσε, επίσης:
Ιδρυτής και καλλιτεχνικός διευθυντής του Διεθνούς Φεστιβάλ Πάτρας 1986-1990
Καλλιτεχνικός διευθυντής του Μουσικού Αναλογίου στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών 1990-1993
Αναπληρωτής Υπουργός Πολιτισμού 1993-1994
Υπουργός Πολιτισμού 1994-1996
Καλλιτεχνικός διευθυντής της HMV (Ελλάδας) 1996-2004
Πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του Ελληνικού Φεστιβάλ 1998-1999 Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου)
Σύμβουλος διοίκησης για τα πολιτιστικά στην Οργανωτική Επιτροπή Ολυμπιακών Αγώνων «Αθήνα 2004» 2002-2004
Καλλιτεχνικός διευθυντής του Οργανισμού «Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης – Πάτρα 2006» 2003-2005
Το 1996 παντρεύτηκε τη Μαρία Παπαγιάννη. Έχει δηλώσει ότι είναι φίλαθλος του Παναθηναϊκού.
Πολιτική δράση
Ήταν πάντα ένα έντονα πολιτικοποιημένο άτομο, δηλώνοντας μαρξιστής. Για ένα διάστημα είχε ενταχθεί και στο Κομμμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας, από το οποίο τελικά αποχώρησε το 1982.
Την περίοδο του λεγόμενου «βρώμικου ’89» βρέθηκε κοντά στον Ανδρέα Παπανδρέου, στηλιτεύοντας την επιλογή της ηγεσίας της Αριστεράς να συγκυβερνήσει με τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη, τον οποίο ο Μικρούτσικος αποκάλεσε «αρχιερέα της διαπλοκής». Στην τελευταία κυβέρνηση του Ανδρέα Παπανδρέου (1993 – 1996) τοποθετήθηκε εξωκοινοβουλευτικός αναπληρωτής υπουργός Πολιτισμού το 1993, και ένα χρόνο αργότερα, το 1994, με το θάνατο της Μελίνας Μερκούρη, ανέλαβε υπουργός Πολιτισμού, αξίωμα που διατήρησε μέχρι το 1996 και τον σχηματισμό της κυβέρνησης του Κώστα Σημίτη. Εμφανίστηκε στο προσκήνιο μετά από πολλά χρόνια στο ελληνικό δημοψήφισμα του 2015, στο οποίο τάχθηκε υπέρ του «Όχι».
Τα τελευταία χρόνια έχει ταχθεί και πάλι με το ΚΚΕ. Έδωσε τρεις μεγάλες συναυλίες για τα 100 χρόνια του κόμματος το 2018 παρουσιάζοντας μετά από δεκαετίες το έργο του “Καντάτα για τη Μακρόνησο – Σπουδή σε ποιήματα του Βλαδίμηρου Μαγιακόφσκι”, ενώ προχώρησε και στην επανεκτέλεση του έργου η οποία κυκλοφορεί από τις εκδόσεις “Σύγχρονη Εποχή”.
Ο ίδιος, στη συνέντευξη τύπου που δόθηκε για τη συγκεκριμένη κυκλοφορία, είπε για τη σχέση του με το ΚΚΕ: “Είχα κι εγώ κάποιες φορές επιφυλάξεις. Όχι για τη στρατηγική του. Κυρίως γι αυτή την περίφημη ιστορία, το κυνήγι του εφικτού. Όποιος όμως διαβάζει με πάθος ιστορία, θα παρατηρήσει τα τελευταία τουλάχιστον 40 χρόνια, ότι ακόμη και αρχικά αριστερές ριζοσπαστικές δυνάμεις σε ολόκληρη την Ευρώπη, κυνηγώντας το εφικτό, είτε ενσωματώθηκαν απολύτως στο σύστημα, είτε περιθωριοποιήθηκαν (…)Το ΚΚΕ είναι το μόνο κόμμα που δεν δημιουργεί ψευδαισθήσεις ότι στο βάρβαρο καπιταλισμό, ειδικά σήμερα, μπορούν τα πράγματα να γίνουν καλύτερα (…) Εγώ είμαι οριστικά μαζί με το ΚΚΕ”.
Στις βουλευτικές εκλογές του 2019 τοποθετήθηκε στην τελευταία τιμητική θέση του ψηφοδελτίου επικρατείας του ΚΚΕ.
