Εντονότατο ήταν το παρασκήνιο και το σκληρό παζάρι που έκανε ο Ταγίπ Ερντογάν για να άρει το βέτο στην ένταξη της Σουηδίας και Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ, στη διάρκεια της Συνόδου Κορυφής της Συμμαχίας, στη Μαδρίτη.
Το σίγουρο είναι ότι με την τριμερή συμφωνία Φινλανδίας, Σουηδίας, Τουρκίας, η Άγκυρα εξασφάλισε την προμήθεια όπλων από τις δύο χώρες και κυρίως από τη Σουηδία, για το Στρατό Ξηράς. Ταυτοχρόνως υπεγράφη κι ένα μνημόνιο που αφορά στις εκδόσεις προσώπων, που η Τουρκία θεωρεί ότι υποστηρίζουν την τρομοκρατία. Αρχικώς το μνημόνιο δεν αναφέρεται σε συγκεκριμένα πρόσωπα. Αφορά πάντως οργανώσεις. Και το μεγάλο ερώτημα είναι τι απάντηση πήρε η Τουρκία σχετικά με την νέα (την τρίτη) εισβολή που έχει προαναγγείλει ότι θα κάνει στη Συρία.
Όπλα και εκδόσεις Κούρδων
Στη Σουηδία ήδη ζητούνται εξηγήσεις για τις παραχωρήσεις ιδιαίτερα στο ζήτημα των δικαιωμάτων πολιτικών προσφύγων, ενώ η ανεξάρτητη βουλευτής Αμινέ Κακαμπάβεχ (κουρδικής καταγωγής) έκανε λόγο για «μαύρη η μέρα για τη σουηδική ιστορία». Χαρακτηριστική άλλωστε είναι και η δήλωση του Τούρκου υπουργού δικαιοσύνης, Μπεκίρ Μποζντάγκ: “Οι φάκελοι 6 μελών του PKK και 6 μελών του FETO στη Φινλανδία, 10 μελών του FETO και 11 μελών του PKK στη Σουηδία περιμένουν. Μετά τη συμφιλίωση, θα ξαναγράψουμε και θα τους υπενθυμίσουμε την επιστροφή τους.”
Η υπουργός εξωτερικών της Σουηδίας Αν Λίντε, προσπάθησε να φανεί περισσότερο καθησυχαστική. Υποστήριξε ότι η συμφωνία με την Τουρκία περιλαμβάνει και έκδοση ατόμων που η Άγκυρα χαρακτηρίζει ως «τρομοκράτες», αλλά οι Σουηδοί δεν χρειάζεται να ανησυχούν. «Δεν θα γίνει καμία έκδοση εάν δεν υπάρχουν στοιχεία για τρομοκρατική δραστηριότητα. Δεν υπάρχει λόγος για τους Κούρδους να πιστεύουν ότι τα ανθρώπινα ή τα δημοκρατικά δικαιώματά τους θα καταστρατηγηθούν» είπε χαρακτηριστικά.
Πιο ρεαλιστική ήταν η δήλωση της πρωθυπουργού της Σουηδίας, Μαγκνταλένα Αντερσον, η οποία είπε ότι η οποιαδήποτε αύξηση στις εκδόσεις συνεπεία της συμφωνίας για την ένταξη στο ΝΑΤΟ θα εξαρτηθεί από τις πληροφορίες που θα ληφθούν από τις τουρκικές αρχές.
Αντιδράσεις φαίνεται πως υπάρχουν και στη Φινλανδία, με τους Πράσινους να ζητούν άμεσες εξηγήσεις από την κυβέρνηση για τη συμφωνία και το περιεχόμενό της. Φινλανδικά ΜΜΕ μεταφέρουν δηλώσεις του προέδρου της χώρας, ο οποίος φέρεται να σημείωσε ότι δεν υπάρχει ζήτημα έκδοσης, καθώς οι δύο ύποπτοι που κατονομάζει η Τουρκία, δεν βρίσκονται πια στην Φινλανδία.
Τα F-16
Η κυβέρνηση του Αμερικανού προέδρου Τζο Μπάιντεν δε θα μπορούσε να να μην έχει κάνει κι εκείνη τις υποχωρήσεις της για την αιφνίδια άρση του τουρκικού βέτο. Άλλωστε πριν φτάσουν όλοι οι ηγέτες στη Μαδρίτη, Μπάιντεν και Ερντογάν είχαν τηλεφωνική επικοινωνία, στη διάρκεια της οποίας ο Αμερικανός πρόεδρος είπε μια φράση κλειδί στον Ερντογάν: “Άδραξε την ευκαιρία“. Δε χρειαζόταν κάτι περισσότερο για τον πολύπειρο τούρκο πρόεδρο. Του είχε ανοίξει ο δρόμος να επιστρέψει “δαφνοστεφανωμένος” στην Άγκυρα. και ο δρόμος ήταν πολύ γνωστός. Τα παζάρια.
Έτσι, μιλώντας σε δημοσιογράφους, η Σελέστ Ουαλάντερ, η βοηθός υπουργός Άμυνας που είναι αρμόδια για ζητήματα διεθνούς ασφάλειας, είπε ότι οι ισχυρές αμυντικές δυνατότητες της Τουρκίας θα ενίσχυαν την άμυνα του ΝΑΤΟ. «Οι Ηνωμένες Πολιτείες υποστηρίζουν τον εκσυγχρονισμό του στόλου των μαχητικών της Τουρκίας γιατί αυτό συμβάλλει στην ασφάλεια του ΝΑΤΟ και επομένως στην αμερικανική ασφάλεια», είπε. «Αυτά τα σχέδια εξετάζονται. Και πρέπει να υλοποιηθούν μέσω των διαδικασιών σύναψης συμβάσεων», πρόσθεσε.
Οι δηλώσεις αυτές έγιναν πριν να ξεκινήσει η διμερής συνάντηση των προέδρων των δύο χωρών, στο περιθώριο της συνόδου κορυφής του ΝΑΤΟ στη Μαδρίτη.
Η Τουρκία ζήτησε τον περασμένο Οκτώβριο να αγοράσει 40 μαχητικά F-16 της Lockheed Martin και σχεδόν 80 πακέτα εκσυγχρονισμού για τα υπάρχοντα πολεμικά αεροσκάφη της. Μέχρι τώρα η Ουάσινγκτον δεν είχε εκφράσει ανοιχτά κάποια άποψη για την πώληση αυτή, πέραν του ότι όλες οι πωλήσεις όπλων θα πρέπει να περάσουν από την απαραίτητη νομική διαδικασία, και στο Κογκρέσο δεν αναμένεται να υπάρξει, πριν από το Νοέμβριο, πλειοψηφία που θα επιτρέψει την πώληση όπλων στην Τουρκία.
Διέψευσαν την πώληση όχι τον εκσυγχρονισμό
Αμερικανοί αξιωματούχοι διέψευσαν ότι η Ουάσιγκτον στήριξε το αίτημα της Τουρκίας για αγορά μαχητικών F-16 με αντάλλαγμα την άρση των τουρκικών αντιρρήσεων για την είσοδο της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ.
«Οι ΗΠΑ δεν πρόσφεραν τίποτα στην Τουρκία και δεν τους ζητήθηκε τίποτα από την Τουρκία», στο πλαίσιο της συμφωνίας τους με τη Φινλανδία και τη Σουηδία, δήλωσε ένας ανώτερος κυβερνητικός αξιωματούχος. Ο αξιωματούχος αυτός είπε ότι Αμερικανοί αξιωματούχοι συμμετείχαν σε τεχνικές συνομιλίες σχετικά με το αίτημα της Τουρκίας να αγοράσει μαχητικά F-16. Το Κογκρέσο θα έχει πάντως τον τελευταίο λόγο για οποιεσδήποτε τέτοιες πωλήσεις.
