Ο επιλεγόμενος “νεκροθάφτης της Σοβιετικής Ένωσης“, το δεύτερο μέλος της τριανδρίας που διέλυσε την ΕΣΣΔ, ο Στανισλάβ Σούσκεβιτς, πέθανε, σε ηλικία, 87 ετών, στην πατρίδα του τη Λευκορωσία, και η οικογένειά του περιμένει δημόσια κηδεία.
Ο Σούσκεβιτς ήταν ο πρώτος πρόεδρος της ανεξάρτητης Λευκορωσίας. Η χήρα του Ιρίνα Σούσκεβιτς, δήλωσε: “Ελπίζουμε ότι θα γίνει κρατική κηδεία, όμως κανένας δεν έχει έρθει σε επαφή μαζί μας” μέχρι τώρα. Τα ΜΜΕ της Λευκορωσίας αναφέρουν ότι ο Σούσκεβιτς ασθένησε με κορονοϊό το Μάρτιο. Η σύζυγός του, τον Απρίλιο ανακοίνωσε ότι ο Σούσκεβιτς διασωληνώθηκε. Ο οργανισμός του είχε αποδυναμωθεί τόσο πολύ που δεν μπόρεσε να ανακάμψει με κανέναν τρόπο.
Ο Σούσκεβιτς κυβέρνησε τη Λευκορωσία μέχρι το 1994, οπότε εξαναγκάσθηκε να παραιτηθεί, επειδή κατηγορήθηκε μαζί με άλλους υψηλόβαθμους αξιωματούχους για διαφθορά, σε μία έκθεση του επικεφαλής μιας κοινοβουλευτικής επιτροπής κατά της διαφθοράς, του Αλεξάντρ Λουκασένκο. Μερικούς μήνες αργότερα, ο Λουκασένκο κέρδισε τις προεδρικές εκλογές, με αντιπάλους τον Σούσκεβιτς και άλλους υποψηφίους. Σχεδόν 30 χρόνια αργότερα, ο Λουκασένκο εξακολουθεί να βρίσκεται στην εξουσία, επικεφαλής ενός αυταρχικού καθεστώτος, του οποίου ελέγχει όλους τους μηχανισμούς.
Ο Στανισλάβ Σούσκεβιτς, έμεινε στην πολιτική, ως το 2018, ηγούμενος του αντιπολιτευόμενου Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος. Το 2012, έπειτα από μια κινητοποίηση διαμαρτυρίας, είχε δηλώσει πως το λευκορωσικό καθεστώς του είχε απαγορεύσει να εγκαταλείψει τη χώρα. Ήταν σφοδρός επικριτής του Λουκασένκο και υποστήριξε τις εναντίον του μαζικές διαδηλώσεις, μετά τις αμφισβητούμενες εκλογές του 2020. Ο ίδιος δεν εμφανίστηκε ποτέ στις διαδηλώσεις, λόγω των προβλημάτων με την υγεία του.
Σε συνέντευξή του τον Αύγουστο του 2020, στο πρακτορείο Ρόιτερς, είχε ορθά προβλέψει πως ο Λουκασένκο θα κρατηθεί στην εξουσία με την υποστήριξη των Λευκορωσικών ενόπλων δυνάμεων και της Μόσχας. «Ο Λουκασένκο εξυπηρετεί το Κρεμλίνο, επειδή διαφορετικά δεν θα μπορούσε να σταθεί. Το Κρεμλίνο … τον στηρίζει», είχε δηλώσει τηλεφωνικά στο Ρόιτερς από την ντάτσα του. «Σε τέτοιες συνθήκες, είναι δύσκολο για την καταπονημένη και βασανισμένη Λευκορωσική αντιπολίτευση να παλέψει με τη Ρωσία».
Οι διώξεις
Το 1997, ο Λουκασένκο υπέγραψε ειδικό διάταγμα με το οποίο πάγωνε η σύνταξη του Σούσκεβιτς, δηλαδή απαγόρευε την τιμαριθμική της αναπροσαρμογή. Το 2015, όταν η αξία της σύνταξής του είχε σχεδόν μηδενιστεί, λόγω του πληθωρισμού, ο Λουκασένκο υποχώρησε σε κάποιες πιέσεις και αύξησε τη σύνταξη του προκατόχου του σε ένα ποσό που ισοδυναμούσε με 220 δολάρια(ΗΠΑ) το μήνα.
Το 2021 αφαιρέθηκαν αό τα σχολικά βιβλία της Λευκορωσίας όλες οι αναφορές στον Στανισλάβ Σούσκεβιτς, επειδή εξακολουθούσε να επικρίνει τον Λουκασένκο και να καταγγέλλει συνεχώς την καταστολή κάθε μορφή διαμαρτυρίας εναντίον του Λουκασένκο.
Η είδηση του θανάτου του μεταδόθηκε σήμερα από το κρατικό πρακτορείο ειδήσεων Belta, το οποίο παρέθεσε μόνο σε έξι παραγράφους ένα απλό χρονολόγιο της ακαδημαϊκής και πολιτικής σταδιοδρομίας του.
Η διάλυση της ΕΣΣΔ
Ο Σούσκεβιτς, ήταν πρόεδρος της Λευκορωσίας, το 1991, όταν ακόμα η χώρα ήταν μέλος της ΕΣΣΔ. Στις 8 Δεκεμβρίου, εκείνης της χρονιάς, μαζί με τον πρόεδρο της Ρωσίας, Μπορίς Γέλτσιν και τον πρόεδρο της Ουκρανίας, Λεονίντ Κραφτσούκ συνέταξαν ένα κείμενο που προέβλεπε τη διάλυση της ΕΣΣΔ. Το υπέγραψαν και το επέδωσαν στον τότε πρόεδρο της Σοβιετικής Ένωσης (ΕΣΣΔ) Μιχαήλ Γκορμπατσόφ. Από τον Αύγουστο του 1991 ως το Δεκέμβριο, οι σοβιετικές δημοκρατίες, μία – μία, ανακοίνωναν την ανεξαρτητοποίησή τους από την Ένωση Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών. Ο Γκορμπατσόφ, αποδυναμωμένος από το πραξικόπημα των σκληροπυρηνικών του ΚΚΣΣΕ, τον Αύγουστο, και καθώς από το 1989, με την πτώση του Τείχους του Βερολίνου, οι χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης εγκατέλειπαν το Σύμφωνο της Βαρσοβίας, στην ουσία δεν είχε κανένα περιθώριο αντίδρασης. Συμφώνησε στη διάλυση της ΕΣΣΔ, η οποία ολοκληρώθηκε στις 26 Δεκεμβρίου, με την υπ’ αριθμόν 142 Διακήρυξη του Ανωτάτου Σοβιέτ της ΕΣΣΔ.
Η διακήρυξη επιβεβαίωσε την ανεξαρτησία των πρώην Σοβιετικών δημοκρατιών και ίδρυσε την Κοινοπολιτεία των Ανεξάρτητων Κρατών (ΚΑΚ), παρόλο που πέντε από τους υπογράφοντες το επικύρωσαν πολύ αργότερα ή δεν το έκαναν καθόλου. «Η ΕΣΣΔ ως γεωπολιτική πραγματικότητα και ως υποκείμενο του διεθνούς δικαίου έπαψε να υφίσταται», ανέφεραν σε κοινή δήλωσή τους, οι Γέλτσιν, Σούσκεβιτς και Κραφτσούκ, ανακοινώνοντας το σχηματισμό της Κοινοπολιτείας Ανεξάρτητων Κρατών.
Στις 25 Δεκεμβρίου, ο Γκορμπατσόφ παραιτήθηκε. Ήταν ο όγδοος και τελευταίος ηγέτης της ΕΣΣΔ. παρέδωσε τις εξουσίες του και τους κωδικούς των σοβιετικών πυρηνικών πυραύλων (Τσεγκέτ) στον πρόεδρο της Ρωσίας, Μπορίς Γέλτσιν. Εκείνο το βράδυ, στις 7:32 μ.μ. η Σοβιετική σημαία υπεστάλη από το Κρεμλίνο για τελευταία φορά. Την επομένη στον ιστό του Κρεμλίνου υψώθηκε η σημαία της Ρωσίας πριν από την Οκτωβριανή Επανάσταση.
Την εβδομάδα πριν από την επίσημη διάλυση της ΕΣΣΔ, 11 πρώην σοβιετικές δημοκρατίες υπέγραψαν το Πρωτόκολλο της Άλμα-Άτα, ιδρύοντας επίσημα την ΚΑΚ και ανακηρύσσοντας τον θάνατο της Σοβιετικής Ένωσης. Έτσι η τριανδρία, οι Γέλτσιν, Σούσκεβιτς, και Κραφστούκ, ονομάστηκαν και νεκροθάφτες της ΕΣΣΔ. Ο Σούσκεβιτς είχε αφηγηθεί αργότερα πως οι Γέλτσιν και Κραφτσούκ είχαν αναθέσει σε εκείνον να ενημερώσει τον Γκορμπατσόφ, κάτι που έκανε με ένα αμήχανο τηλεφώνημα στο Κρεμλίνο. Την ίδια στιγμή, ο Γέλτσιν τηλεφωνούσε στην Ουάσιγκτον, στον Αμερικανό πρόεδρο Τζορτζ Μπους.
