Η κλιματική αλλαγή απειλεί την Ευρώπη. Επιβεβαιώνεται από την έκθεση της ευρωπαϊκής υπηρεσίας Κοπέρνικος για την Κλιματική Αλλαγή (C3S) και αποδείχθηκε το περασμένο καλοκαίρι: Ποτάμια και υπόγεια ύδατα στο χαμηλότερο επίπεδό τους.
Ο κόσμος θερμαίνεται λόγω της συγκέντρωσης αερίων του θερμοκηπίου που προκαλούνται από τις ανθρώπινες δραστηριότητες, κυρίως το διοξείδιο του άνθρακα και το μεθάνιο – η συγκέντρωση του οποίου στην ατμόσφαιρα πέρυσι έφτασε στο υψηλότερο επίπεδο που έχουν καταγράψει οι δορυφόροι.
Υπενθυμίζεται ότι το enikos.gr είχε αποκαλύψει το σχέδιο της χώρας μας για την αντιμετώπιση της λειψυδρίας και της ξηρασίας. Δείτε ποιες περιοχές εκπέμπουν σήμα κινδύνου.
Τα οκτώ προηγούμενα χρόνια ήταν τα πιο ζεστά που έχουν καταγραφεί ποτέ, επεσήμανε στην έκθεσή της η C3S, επιβεβαιώνοντας τα προκαταρκτικά στοιχεία που δημοσιεύθηκαν τον Ιανουάριο. Η Ευρώπη, όπου η θερμοκρασία αυξάνεται με διπλάσιο ρυθμό σε σχέση με τον παγκόσμιο μέσο όρο, γνώρισε πέρυσι το πιο ζεστό καλοκαίρι που έχει καταγραφεί από τότε που διατηρούνται στοιχεία, το 1950. Η θερμοκρασία στην ήπειρο έχει αυξηθεί κατά 2,2 βαθμούς Κελσίου σε σχέση με την προβιομηχανική εποχή, έναντι μόνο 1,2 βαθμού Κελσίου για όλον τον πλανήτη.
«Η έκθεση υπογραμμίζει ανησυχητικές τάσεις, με το 2022 να είναι ακόμη μία χρονιά ρεκόρ σε ό,τι αφορά τη συγκέντρωση αερίων του θερμοκηπίου, σε ό,τι αφορά τις ακραίες θερμοκρασίες, τις πυρκαγιές και (την έλλειψη) βροχοπτώσεων, γεγονότα που είχαν σημαντικές επιπτώσεις στα οικοσυστήματα και τις κοινότητες σε όλη την ήπειρο», υπογράμμισε ο Κάρλο Μπουοντέμπο διευθυντής της C3S. «Προχωράμε προς το άγνωστο», πρόσθεσε.
Μειωμένες σοδειές
«Σε όλο τον κόσμο κάποιες χρονιές θα είναι πιο ζεστές και άλλες πιο δροσερές. Αλλά οι πιθανότητες να υπάρχουν περισσότερες ζεστές χρονιές αυξάνονται», υπενθύμισε η Σαμάνθα Μπέρτζες υποδιευθύντρια της C3S.
Εξάλλου η Ευρώπη επλήγη πέρυσι από μεγάλη ξηρασία, με λιγότερο από το κανονικό χιόνι στη διάρκεια του χειμώνα του 2021-22 και στη συνέχεια με βροχοπτώσεις κάτω του κανονικού στη διάρκεια της άνοιξης σε μεγάλο μέρος της ηπείρου. Οι αλπικοί παγετώνες έχασαν πάγο που αντιστοιχούσε σε 5 τετραγωνικά χιλιόμετρα.
Οι καύσωνες το καλοκαίρι συνέβαλαν στην «εκτεταμένη και παρατεταμένη ξηρασία», η οποία είχε αρνητικές επιπτώσεις σε τομείς όπως η γεωργία, η ενέργεια και οι μεταφορές μέσω ποταμών.
Παράλληλα η ροή των ποταμών στην Ευρώπη ήταν η δεύτερη χαμηλότερη που έχει καταγραφεί ποτέ, ενώ το 2022 ήταν «η έκτη χρονιά με ροή κάτω του μέσου όρου».
Η υπηρεσία Κοπέρνικος καταμέτρησε ότι η ροή του 63% των ευρωπαϊκών ποταμών ήταν χαμηλότερη του μέσου όρου, ποσοστό ρεκόρ.
Φέτος η γεωργία θα πληγεί ιδιαίτερα στη νότια Ευρώπη. Η Γαλλία είναι ήδη σε κατάσταση συναγερμού, με τις αρχές να έχουν επιβάλει περιορισμούς στη χρήση νερού, όπως και στην Ισπανία, όπου οι ταμιευτήρες νερού βρίσκονται σε ασυνήθιστα χαμηλά επίπεδα.
«Πιθανόν θα υπάρξουν μειωμένες σοδειές εξαιτίας του ξηρού χειμώνα και της άνοιξης», εκτίμησε η Μπέρτζες.
«Απαραίτητη» η μείωση των εκπομπών
Η ξηρασία και η ζέστη του περασμένου καλοκαιριού ευνόησαν τις πυρκαγιές στην Ευρώπη, οι οποίες προκάλεσαν τη μεγαλύτερη έκλυση διοξειδίου του άνθρακα από το 2017, σύμφωνα με την υπηρεσία του Κοπέρνικου.
«Στη Γερμανία, την Ισπανία, τη Γαλλία και τη Σλοβενία παρατηρήθηκε το υψηλότερο ποσοστό εκλύσεων που συνδεόταν με τις πυρκαγιές εδώ και τουλάχιστον 20 χρόνια, καθώς η νοτιοδυτική Ευρώπη ήταν αντιμέτωπη με κάποιες από τις μεγαλύτερες πυρκαγιές που έχουν καταγραφεί ποτέ», πρόσθεσε.
«Η μείωση των αερίων του θερμοκηπίου είναι απαραίτητη προκειμένου να περιοριστούν οι χειρότερες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής», σημείωσε η Μπέρτζες.
«Η κατανόηση και η ανταπόκριση στις αλλαγές και η εναλλαγή των πόρων από τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, όπως ο άνεμος και ο ήλιος, είναι απαραίτητες για να υποστηριχθεί η ενεργειακή μετάβαση προς την ουδετερότητα του άνθρακα», υπογράμμισε η ίδια.
Η Καταλονία αντιμέτωπη με μία από τις χειρότερες ξηρασίες εδώ και δεκαετίες
Εδώ και πολλούς μήνες η Μαρία Γκονσάλες αποθηκεύει νερό για να αντιμετωπίσει τις διακοπές στην υδροδότηση στο μικρό χωριό της Καταλονίας, στη βορειοανατολική Ισπανία, όπου ζει, μια περιοχή που είναι αντιμέτωπη με τη χειρότερη ξηρασία εδώ και δεκαετίες.
Κάθε βράδυ από τις 22:00 ως τις 07:00 το πρωί διακόπτεται η υδροδότηση στο χωριό Λ’ Εσπλούγα δε Φράνκολι, με 3.600 κατοίκους, το οποίο βρίσκεται περίπου 100 χιλιόμετρα δυτικά της Βαρκελώνης και τροφοδοτείται με νερό χάρη σε βυτιοφόρα.
Αν και τα προβλήματα στην υδροδότηση είναι δομικά εδώ και χρόνια στο χωριό, η τρέχουσα ξηρασία τα έχει επιδεινώσει.
Κατά συνέπεια οι κάτοικοι αναγκάζονται να προσαρμοστούν. «Αποθηκεύουμε νερό σε μπουκάλια για να πλύνουμε το πρόσωπο και τα δόντια μας», εξηγεί η 24χρονη Μαρία Γκονσάλες.
«Και το βράδυ κάνουμε ντους στη δουλειά ή το γυμναστήριο» προτού επιστρέψουμε σπίτι, «όπου ζεσταίνουμε νερό σε κατσαρόλες, όπως παλιά», προσθέτει.
Αλλού στην επαρχία αυτή, όπου ζουν σχεδόν 7,7 εκατ. άνθρωποι, οι κάτοικοι δεν είχαν επηρεαστεί μέχρι σήμερα από διακοπές στην υδροδότηση. Όμως στις πιο πυκνοκατοικημένες περιοχές απαγορευόταν να ποτίζουν τους κήπους τους, ενώ γεωργία και βιομηχανίες είχαν αναγκαστεί να μειώσουν την κατανάλωση.
«Πρόκειται για μία από τις χειρότερες ξηρασίες των 50 τελευταίων ετών», υπογράμμισε την προηγούμενη εβδομάδα ο πρόεδρος της περιφέρειας της Καταλονίας, ο Πέρε Αραγονές.
Λόγω της απουσίας βροχών, οι ταμιευτήρες – όπου συγκεντρώνεται βρόχινο νερό για τους πιο ξηρούς μήνες-είναι γεμάτοι μόλις στο 26% της χωρητικότητάς τους, σύμφωνα με τις τοπικές αρχές.
Η επαρχία της Βαρκελώνης είναι αυτή που έχει πληγεί περισσότερο από την ξηρασία που διαρκεί 32 μήνες.
Σύμβολο της ξηρασίας είναι η τεχνητή λίμνη Σάου, που βρίσκεται περίπου 90 χιλιόμετρα από τη Βαρκελώνη: λόγω της μείωσης της στάθμης του νερού επανεμφανίστηκε η εκκλησία του χωριού που είχε βυθιστεί κατά την κατασκευή του ταμιευτήρα αυτού τη δεκαετία του 1960, ο οποίος είναι γεμάτος μόλις στο 6,6% της χωρητικότητάς του.
Προκειμένου να διασώσουν το νερό που έχει απομείνει, οι αρχές το μετέφεραν σε γειτονικό ταμιευτήρα και απομάκρυναν περισσότερους από δύο τόνους ψαριών για να μην πεθάνουν και μολύνουν το νερό.
Το πρόβλημα με το νερό
Μπορεί η Καταλονία μαζί με την Ανδαλουσία να είναι οι δύο περιφέρειες της Ισπανίας που έχουν πληγεί περισσότερο από την τρέχουσα ξηρασία, όμως «βρισκόμαστε σε μια δύσκολη στιγμή» για όλη τη χώρα, υπογράμμισε χθες Τρίτη ο Λουίς Πλάνας υπουργός Γεωργίας της χώρας.
«Οι ξηρασίες που προκαλούνται από την κλιματική αλλαγή εντείνονται» στην Ισπανία, η αύξηση της θερμοκρασίας προκαλεί μεγαλύτερη εξάτμιση του νερού, εξήγησε ο Νάρσις Πρατ καθηγητής Οικολογίας στο πανεπιστήμιο της Βαρκελώνης.
Σύμφωνα με την ισπανική μετεωρολογική υπηρεσία (Aemet), ο όγκος των βροχοπτώσεων που καταγράφηκαν τον Οκτώβριο ήταν κατά 21% μικρότερος σε σχέση με τον κανονικό για την εποχή.
Και στην Ανδαλουσία οι ταμιευτήρες νερού βρίσκονται στο χαμηλότερο επίπεδό τους, με αυτούς στην κοιλάδα του ποταμού Γουαδαλκιβίρ να είναι στο 25,5% της χωρητικότητάς τους, σύμφωνα με τα στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα χθες Τρίτη το υπουργείο Οικολογικής Μετάβασης.
Κατά μέσο όρο στην Ισπανία οι ταμιευτήρες νερού βρίσκονται γεμάτοι στο 50,7% της χωρητικότητάς τους.
«Η περιοχή της Μεσογείου βρίσκεται αντιμέτωπη με μια πολύ ανησυχητική κατάσταση και κατά συνέπεια πρέπει να προσαρμοστεί σε άλλους τρόπους διαχείρισης του νερού», εκτίμησε ο Νάρσις Πρατ, περνώντας από το μοντέλο που βασίζεται στους ταμιευτήρες νερού, οι οποίοι εξαρτώνται από τις βροχοπτώσεις, σε ένα άλλο που θα εξαρτάται «από άλλους πόρους όπως οι μονάδες αφαλάτωσης» ή «η επαναχρησιμοποίηση» του νερού που χρησιμοποιείται για την άρδευση.
