Στο χείλος της κατάρρευσης έχει φτάσει η συμφωνία εκεχειρίας και ανταλλαγής ομήρων μεταξύ Χαμάς και Ισραήλ, καθώς η παλαιστινιακή οργάνωση ανέστειλε μέχρι νεωτέρας την απελευθέρωση ομήρων και το Ισραήλ απάντησε θέτοντας σε ύψιστη ετοιμότητα τα στρατεύματά του στην Γάζα.
Tου Θοδωρή Κανέλλου
Καθώς ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου επιστρέφει από την Ουάσιγκτον, έχοντας μαζί του ένα «φανταστικό και ριζοσπαστικό σχέδιο για τη Γάζα» από τον Αμερικανό πρόεδρο, βρίσκει την χώρα του σε σταυροδρόμι. Ο στρατός είναι σε επιφυλακή, ενώ συγκλήθηκε για αύριο Τρίτη και το Συμβούλιο Ασφαλείας της χώρας.
Σε σταυροδρόμι το Ισραήλ
Το μισό Ισραήλ ζητεί από τον πρωθυπουργό να συνεχίσει την διαδικασία ανταλλαγής των ομήρων και το άλλο μισό του ζητεί να συνεχίσει τον πόλεμο. Αλλά η αλήθεια είναι ότι ο πόλεμος δεν σταμάτησε στην πράξη, γιατί οι ισραηλινές μονάδες συνεχίζουν έστω και επιλεκτικά τις επιχειρήσεις στην Γάζα, κάτι που έχει εξοργίσει τον Παλαιστινιακό Λαό.
Οι Παλαιστίνιοι είναι επίσης θορυβημένοι και θυμωμένοι από το σχέδιο του Τραμπ για την Λωρίδα της Γάζας, που έχει στις αποσκευές του ο Νετανιάχου. Ένα σχέδιο που κάθε μέρα γίνεται και πιο βαρύ για τους παλαιστίνιους. Σήμερα ο Τραμπ είπε όσοι φύγουν από την Γάζα για να γίνει η ανοικοδόμησή της και να μετατραπεί σε Ριβιέρα της Μέσης Ανατολής, δεν θα μπορούν να επιστρέψουν.
Και οι Ισραηλινοί όμως είναι εξοργισμένοι. Αυτοί από τις εικόνες που δίνει στην δημοσιότητα η Χαμάς κάθε φορά που ελευθερώνει ομήρους. Στην αρχή ήταν οι έντρομες Ισραηλινές, περιτριγυρισμένες από μασκοφόρους ενόπλους που της «προστάτευαν» από ένα αλαλάζον πλήθος Παλαιστινίων και το περασμένο Σάββατο ήταν οι λιπόσαρκοι άνδρες όμηροι που με δυσκολία περπατούσαν.
Το Ολοκαύτωμα
Αυτή η τελευταία εικόνα θύμισε το Ολοκαύτωμα των Εβραίων από τους ναζί, το οποίο καίει ακόμα βαθιά στην ψυχή των Ισραηλινών. Οι μνήμες και οι εικόνες του Ολοκαυτώματος πάντα κυριαρχούσαν στην ισραηλινή ψυχή. Μετά από έναν πόλεμο 16 μηνών, η ισραηλινή κοινωνία ξαναδιαβάζει τα μαθήματα από το Ολοκαύτωμα και κάνει πάλι τον απολογισμό της. Οι εικόνες του περασμένου Σαββάτου είναι επιβαρυντικές.
Και όλα αυτά την ώρα που η πρώτη φάση της συμφωνίας εκεχειρίας πλησιάζει στο τέλος της και οι συνομιλίες για την δεύτερη δεν μπορούν να αρχίσουν. Το δεύτερο στάδιο της συμφωνίας, κατά το οποίο η Χαμάς πρόκειται να απελευθερώσει όλους τους εναπομείναντες ζωντανούς ομήρους – με αντάλλαγμα εκατοντάδες ακόμη κρατούμενους στις ισραηλινές φυλακές, την πλήρη αποχώρηση του Ισραήλ από τη Γάζα και τον οριστικό τερματισμό των συγκρούσεων – αναμενόταν να ξεκινήσει τον Μάρτιο.
Αλλά οι διαπραγματεύσεις δεν έχουν ακόμη αρχίσει για τις λεπτομέρειες, και ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου -υπό την έντονη πίεση των ακροδεξιών συμμάχων του να συνεχίσει τον πόλεμο όταν τελειώσει το πρώτο στάδιο- δήλωσε την περασμένη εβδομάδα ότι θα συνεχίσει τις μάχες μέχρι να καταστραφεί η Χαμάς.
Και σήμερα, η ισραηλινή αντιπροσωπεία που είχε μεταβεί στην Ντόχα για τις συνομιλίες που θα αφορούσαν την δεύτερη δάση της συμφωνίας εκεχειρίας επέστρεψαν στο Ισραήλ.
Θεωρητικώς ο λόγος είναι ότι δεν είναι επαρκής η διαδικασία που εξασφάλισαν η Αίγυπτος και το Κατάρ προκειμένου να λάβει τέλος ο πόλεμος στη Γάζα. Προς το παρόν δεν είναι γνωστές ακριβείς λεπτομέρειες για τον λόγο της επιστροφής.
Η αμοιβαία καχυποψία και το μίσος
Αλλά δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι πίσω από κάθε εμπόδιο και δισταγμό για το οποιοδήποτε βήμα ειρήνευσης μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστινίων, κρύβεται η βαθιά δυσπιστία και το πικρό μίσος που κυριαρχούν πάνω από μισό αιώνα τώρα στις σχέσεις τους.
Έτσι οι δύο πλευρές αλληλοκατηγορούνται σταθερά για υπονόμευση της διαδικασίας εφαρμογής της συμφωνίας στην οποία κατέληξαν, τον προηγούμενο μήνα. Για την ακρίβεια, στα μισά του δρόμου από την κατάπαυση του πυρός που ξεκίνησε στις 19 Ιανουαρίου και προβλεπόταν να διαρκέσει 42 ημέρες, οι δύο πλευρές κατηγορούν η μία την άλλη ότι παραβιάζει τη συμφωνία.
“Υπάρχει μια αίσθηση δυσπιστίας, ειδικά καθώς η Χαμάς βλέπει μια έλλειψη εφαρμογής στην πρώτη φάση της συμφωνίας σε ό,τι αφορά το ανθρωπιστικό πρωτόκολλο και το να επιτραπεί η εισαγωγή υλικών στη Γάζα όπως προβλέπει η συμφωνία”, είπε Παλαιστίνιος αξιωματούχος.
Μέχρι τώρα, 16 (από τους 33 ομήρους που προβλέπεται να αφεθούν ελεύθεροι) επέστρεψαν στα σπίτια τους. Ελευθερώθηκαν επίσης και πέντε Ταϊλανδοί όμηροι, σε μια μη προγραμματισμένη απελευθέρωση. Σε αντάλλαγμα, το Ισραήλ έχει απελευθερώσει εκατοντάδες κρατούμενους στις φυλακές του.
Η Χαμάς κατηγορεί το Ισραήλ ότι κωλυσιεργεί σε ό,τι αφορά την άδεια για την είσοδο της βοήθειας στη Γάζα, ένας από τους όρους της πρώτης φάσης της συμφωνίας, κατηγορία που απορρίπτει το Ισραήλ ως αναληθή. Από την άλλη, το Ισραήλ κατηγορεί τη Χαμάς ότι δεν τηρεί τη σειρά με την οποία απελευθερώνονται οι όμηροι και ότι ενορχηστρώνει καταχρηστικά μια δημόσια έκθεση των ομήρων ενώπιον μεγάλου και αγριεμένου πλήθους όταν είναι να τους παραδώσει στον Ερυθρό Σταυρό.
Η ανακοίνωση της Χαμάς σήμερα ότι δεν θα ελευθερώσει άλλους ομήρους αν το Ισραήλ δεν ικανοποιήσει τα αιτήματά της, προκάλεσε άμεση αντίδραση του Ισραήλ. Ο Ισραηλινός υπουργός Άμυνας, Ισραέλ Κατς δήλωσε πως η απόφαση της Χαμάς συνιστά «κατάφωρη παραβίαση» των όρων της συμφωνηθείσας εκεχειρίας στη Λωρίδα της Γάζας κι έδωσε εντολή στις ένοπλες δυνάμεις να τεθούν στο ύψιστο επίπεδο ετοιμότητας. «Δεν θα επιστρέψουμε στην πραγματικότητα της 7ης Οκτωβρίου», είπε.
Η Ριβιέρα του Τραμπ
Το σχέδιο του Τραμπ να κάνει Ριβιέρα την Γάζα είναι ριζοσπαστικό, αλλά απάνθρωπο. Αν οι Παλαιστίνιοι αναγκαστούν να φύγουν -καθώς θα παρατείνονται ίσως οι άσχημες ανθρωπιστικές συνθήκες- τότε θα μοιάζει με εθνοκάθαρση, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο.
Ωστόσο ο Τραμπ έχει εξηγήσει, έστω και με τον απλοϊκό τρόπο ενός λαϊκιστή επιχειρηματία, ότι το να χειροκροτούμε για μια λύση δύο κρατών έχει μόνο εδραιώσει την ισραηλινο-παλαιστινιακή σύγκρουση και τα αποτελέσματα είναι ίδια, 50 χρόνια τώρα.
Και σήμερα, όπως και από την πρώτη ημέρα της συμφωνίας εκεχειρίας η ακροδεξιά του Ισραήλ πιέζει τον Νετανιάχου να επιστρέψει στον πόλεμο. Στα λόγια ο Νετανιάχου συμφωνεί. «Θα αποτελειώσουμε τη Χαμάς», δήλωσε πρόσφατα. Και από την αρχή είχε δηλώσει, για να καθησυχάσει τους ακροδεξιούς, ότι η συμφωνία προβλέπει πως το Ισραήλ θα ξαναρχίσει τον πόλεμο στην Γάζα, άμα διαπιστώσει ότι η Χαμάς παραβιάζει την συμφωνία.
Η μεγαλύτερη υπαίθρια φυλακή
Την Τρίτη (11/2) συνεδριάζει το Υπουργικό Συμβούλιο Ασφαλείας για να εκτιμήσει την κατάσταση, ενώ ο Νετανιάχου ήδη ζήτησε από τον Τραμπ να υποστηρίξει την περαιτέρω παραμονή των IDF στον Λίβανο, από τον οποίον επίσης πρέπει να αποσυρθεί ο ισραηλινός Στρατός.
Η Γάζα είναι σε τραγική κατάσταση. Οι άνθρωποι χρόνια τώρα ζουν κάτω από την σκανδάλη του Ισραηλινού Στρατού και χωρίς την παραμικρή δυνατότητα να φύγουν. Τώρα ζουν και μέσα στους σωρούς από τα γκρεμισμένα σπίτια τους. Η Λωρίδα της Γάζας περιγράφεται ως η μεγαλύτερη υπαίθρια φυλακή στον κόσμο, ακριβώς γιατί οι άνθρωποι δεν είναι ελεύθεροι να φύγουν αν θέλουν. Τώρα είναι και γκρεμισμένη φυλακή.
Αλλά η λύση σε αυτό δεν είναι οι άνθρωποι να μετακομίσουν ούτε αυτοβούλως ούτε κατ’ εντολήν. Η λύση είναι Ισραηλινοί και Παλαιστίνιοι να πάψουν να αλληλοϋποβλέπονται. Μαζί και οι σύμμαχοί τους .
Οι μεταβλητές είναι πολλές και στην συγκεκριμένη συγκυρία καθόλου ευνοϊκές.
