Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο: Επίσημα εγκαίνια των μοναδικών πιστών αντιγράφων των λογαριασμών του χρυσελεφάντινου αγάλματος της Αθηνάς του Παρθενώνα

Εγκαινιάστηκε την Πέμπτη 23 Ιανουαρίου στο Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο στο Λουξεμβούργο η έκθεση των μοναδικών πιστών αντιγράφων των Λογαριασμών του χρυσελεφάντινου αγάλματος της Αθηνάς που κάποτε στεκόταν στον Παρθενώνα, μια αξιοσημείωτη απόδειξη της προέλευσης της λογοδοσίας και της διαφάνειας στην Ευρώπη.

Στην ιδιαίτερη αυτή εκδήλωση που ξεκίνησε με πρωτοβουλία του Νικόλαου Μηλιώνη, του Έλληνα Μέλους του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου τίμησε με την παρουσία του ο Πρόεδρος του ΕΕΣ Tony Murphy. Ο Υπουργός Πολιτισμού του Λουξεμβούργου Eric Thill, η Πρέσβης της Ελλάδας στο Λουξεμβούργο Χριστίνα Αλεξοπούλου, Ο Μόνιμος Αντιπρόσωπος της Ελλάδας στην ΕΕ, Πρέσβης Ιωάννης Βράιλας απηύθυναν σύντομες ομιλίες παρουσία Ελλήνων και Κυπρίων μελών από το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία και μέλη και προσωπικό του ΕΕΣ, με συμμετοχή 120 ατόμων.

Short speech from the Luxembourg Minister of Culture, Eric Thill

Για σχεδόν 50 χρόνια, το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο έχει λειτουργήσει ως χρηματοοικονομικός επόπτης της ΕΕ, διασφαλίζοντας τη λογοδοσία και τη διαφάνεια. Αυτό το εξαιρετικό έκθεμα, ευγενική προσφορά του Μουσείου της Ακρόπολης στην Αθήνα, μας συνδέει με μια κοινή κληρονομιά και τονίζει τον ουσιαστικό ρόλο του Ελέγχου, που τονίστηκε για πρώτη φορά από τον Αριστοτέλη πριν από 2 300 χρόνια.

Joelle Elvinger, ECA Member, Eric Thill, Luxembourg Minister of Culture, Tony Murphy, ECA President, Nikolaos Milionis, ECA Member

Αυτές οι πέτρινες πλάκες όχι μόνο συμβολίζουν την αθηναϊκή δέσμευση για δημοκρατία και υπευθυνότητα, αλλά μας θυμίζουν επίσης τις διαρκείς αξίες που στηρίζουν την Ευρωπαϊκή Ένωση σήμερα.

Πληροφορίες για τα εκθέματα

Η Ευρώπη έχει μακρά παράδοση στη λογοδοσία και τη διαφάνεια. Οι δύο αυτές έννοιες αποτελούν θεμέλιο λίθο της δημοκρατίας και βρίσκονται στην καρδιά της ΕΕ. Όπως αναφέρεται σε σχετικό δελτίο Τύπου, για το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο (ΕΕΣ), θα λέγαμε ότι πρόκειται για έννοιες βαθιά χαραγμένες στο κρηπίδωμα των αξιών του από τις απαρχές της ύπαρξής του. Ήρθε όμως η στιγμή να τις δείτε και χαραγμένες σε πραγματική πέτρα. Συγκεκριμένα, σε κομμάτια βράχου από την Ακρόπολη Αθηνών, τα οποία θα έχετε την ευκαιρία να θαυμάσετε όταν μας επισκεφθείτε στο Λουξεμβούργο, προστίθεται.

Λίγα λόγια για τα εκθέματα:

Εδώ και σχεδόν μισό αιώνα, το θεσμικό μας όργανο, που ξεκίνησε το έργο του ως ο θεματοφύλακας των οικονομικών της ΕΕ το 1977, συμβάλλει στη λογοδοσία της ΕΕ υποβάλλοντας σε ανεξάρτητο εξωτερικό έλεγχο τους λογαριασμούς και τις επιδόσεις της. Πρόκειται για αξιοσημείωτο έργο, που όμως ωχριά, αν συγκριθεί με τις απαρχές της λογοδοσίας στην ήπειρό μας, πριν από πάνω από δύο χιλιάδες χρόνια στην αρχαία Ελλάδα, η οποία είθισται να χαρακτηρίζεται ως το λίκνο της ευρωπαϊκής δημοκρατίας. Ήδη στην αρχαιότητα, αναγνωριζόταν ότι ο έλεγχος αποτελούσε το βασικό αντίβαρο στους κυβερνώντες. Τον 4ο αιώνα π.Χ., στην πραγματεία του σχετικά με την τέχνη και την επιστήμη της διακυβέρνησης, τα Πολιτικά, ο Αριστοτέλης σημείωνε:

«ἐπεὶ δὲ ἔνιαι τῶν ἀρχῶν, εἰ καὶ μὴ πᾶσαι, διαχειρίζουσι πολλὰ τῶν κοινῶν, ἀναγκαῖον ἑτέραν εἶναι τὴν ληψομένην λογισμὸν καὶ προσευθυνοῦσαν, αὐτὴν μηθὲν διαχειρίζουσαν ἕτερον·
καλοῦσι δὲ τούτους οἱ μὲν εὐθύνους οἱ δὲ λογιστὰς οἱ δ᾽ ἐξεταστὰς οἱ δὲ συνηγόρους1.»

Επίσημα εγκαίνια των μοναδικών πιστών αντιγράφων των λογαριασμών του χρυσελεφάντινου αγάλματος της Αθηνάς του Παρθενώνα

Με την ευγενική χορηγία του Μουσείου Ακρόπολης της Αθήνας, το ΕΕΣ έχει την τιμή να φιλοξενεί τους λογαριασμούς της Ακρόπολης που καταρτίστηκαν πριν από περισσότερα από 2 000 χρόνια. Η έκθεση περιλαμβάνει μοναδικά αντίγραφα των λογαριασμών που αφορούσαν την κατασκευή του χρυσελεφάντινου αγάλματος της Αθηνάς, το οποίο δέσποζε στο κέντρο του Παρθενώνα.

Στις μαρμάρινες στήλες είναι χαραγμένος ο πλήρης απολογισμός των εσόδων και δαπανών των αξιωματούχων στους οποίους η αθηναϊκή πολιτεία είχε αναθέσει την επίβλεψη της κατασκευής του αγάλματος. Τα ασυνήθιστα μεγάλα ποσά που αναγράφονται στις στήλες οδηγούν στη σκέψη ότι ενδεχομένως ο χρυσός που χρησιμοποιήθηκε για την κατασκευή του αγάλματος της Αθηνάς Παρθένου να αποτελούσε κρατικό απόθεμα που μπορούσε να χρησιμοποιηθεί σε περίπτωση ανάγκης.

Δηλώσεις

Mr Tony Murphy (Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου): Το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο καλωσορίζει σήμερα τα πιστά αντίγραφα του χρυσελεφάντινου αγάλματος της Θεάς Αθηνάς του Παρθενώνα. Τι νόημα έχει αυτή η εκδήλωση για εσάς, ως Πρόεδρο αυτού του ευρωπαϊκού θεσμού; Τι μήνυμα θέλετε να περάσετε στους πολίτες με αυτή την πρωτοβουλία;

O Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συμβουλίου Τόνι Μέρφι και ο Νικόλαος Μηλιώνης που είχε την πρωτοβουλία.

Είναι συναρπαστικό να σκεφτόμαστε ότι ενώ εμείς, στο Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο, αναζητούμε αποδεικτικά στοιχεία για τους ελέγχους μας, οι πολίτες της Αθήνας έκαναν το ίδιο πράγμα πριν από περίπου 2.500 χρόνια. Στην περίπτωσή τους, προσπάθησαν να προσδιορίσουν το κόστος πίσω από την κατασκευή του χρυσελεφάντινο αγάλματος της Αθηνάς. To Eυρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο είναι πραγματικά ένα κατάλληλο σπίτι για αυτές τις υπέροχες στήλες. Οι Αθηναίοι ήταν πρωτοπόροι της δημοκρατίας που αναγνώρισαν τη ζωτική σημασία της λογοδοσίας και της διαφάνειας. Σε μια δημοκρατική κοινωνία, η λογοδοσία διασφαλίζει ότι οι υπεύθυνοι λήψης αποφάσεων θεωρούνται υπεύθυνοι για τις πράξεις τους, ενώ η διαφάνεια επιτρέπει στους πολίτες να κατανοήσουν πώς λαμβάνονται αυτές οι αποφάσεις. Μαζί, αυτές οι αρχές οικοδομούν εμπιστοσύνη μεταξύ των δημόσιων θεσμών και των πολιτών που εξυπηρετούν. Αυτές οι αξίες συνεχίζουν να μας καθοδηγούν εδώ στην ΕΕ και «η ενίσχυση της εμπιστοσύνης των πολιτών μέσω της εργασίας μας» βρίσκεται στον πυρήνα της αποστολής μας στο Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο.

Κύριε Μηλιώνη (Νίκος Μηλιώνης, Μέλος της Ελλάδας στο Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο), στην ομιλία σας ευχαριστήσατε θερμά το Μουσείο της Ακρόπολης για τη συμβολή τους στο έργο. Θα μπορούσατε να μας πείτε περισσότερα για την προέλευση αυτής της πρωτότυπης πρωτοβουλίας;

Welcome speech by ECA Member, Nikolaos Milionis

Θαυμάζοντας αυτές τις αρχαίες μαρτυρίες στο Μουσείο της Ακρόπολης στην Αθήνα, συνειδητοποίησα πόσο επίκαιρες είναι. Είναι μια απάντηση στον Αριστοτέλη, ο οποίος επέμενε στη σημασία του ελέγχου της χρήσης του δημόσιου χρήματος. Στην πραγματικότητα, η δημοκρατία και η λογοδοσία συμβαδίζουν. Είναι οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος. Ο Διευθυντής του Μουσείου, κ. Σταμπολίδης, αγκάλιασε αμέσως την πρωτοβουλία και του είμαστε ιδιαιτέρως ευγνώμονες γι’ αυτό. Χάρη σε αυτόν, η έννοια της «λογοδοσίας» είναι πλέον σκαλισμένη σε πέτρα στην είσοδο του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Κα Χριστίνα Αλεξοπούλου (Πρέσβυς της Ελλάδας στο Λουξεμβούργο)

Μέσα από τη σημερινή τελετή αναδεικνύεται για μια ακόμα φορά ο ρόλος της Αρχαίας Ελλάδας στη διαμόρφωση του Δυτικού Πολιτισμού μέσα από την προικοδότησή του, μεταξύ άλλων, με θεσμούς δημοκρατικής διακυβέρνησης, όπως οι καλές πρακτικές και οι θεσμοί δημόσιας οικονομικής διακυβέρνησης, της διαφάνειας και λογοδοσίας συμπεριλαμβανομένων. Τα αρχεία από την οικονομική διαχείριση της κατασκευής της Ακροπόλεως των Αθηνών, χαραγμένα σε μάρμαρο, που αντίγραφά τους θα κοσμούν από σήμερα την είσοδο του Ελεγκτικού Συνεδρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αποτελούν τον πρόγονο και συγχρόνως υπόδειγμα για τους σημερινούς ελεγκτικούς μηχανισμούς των δημοσίων δαπανών τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Κος Ιωάννης Βράϊλας (Πρέσβης της Μόνιμης Αντιπροσωπείας της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Ένωση)

Η αρχαία Ελλάδα αποτελεί το λίκνο της δημοκρατίας, της φιλοσοφίας, του διαλόγου και της συμμετοχικότητας, θεμελιώδεις αρχές που βρίσκονται στον πυρήνα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η κληρονομιά των αρχαίων Ελλήνων εξακολουθεί να καθοδηγεί την συλλογική προσπάθεια των λαών μας στη πορεία προς την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση.

Ioannis Vrailas, Ambassador of the Permanent Presentative of Greece to the EU, Christina Alexopoulou, Ambassador of Greece in Luxembourg, Tony Murphy, ECA President, Nikolaos

Στην Αθηναϊκή δημοκρατία η τήρηση ακριβών αρχείων και η συνεχής λογοδοσία των λειτουργών του κράτους προς τους πολίτες ήταν απαραίτητα και αναπόσπαστα στοιχεία για την εμπιστοσύνη
του λαού προς τους θεσμούς.

Θεσμοί, οι οποίοι όφειλαν να υπηρετούν το κοινό καλό και να προωθούν τους στόχους της προόδου και της ευημερίας της κοινωνίας, με απόλυτη διαφάνεια και υπευθυνότητα, και ενθυμούμενοι ότι οι αξίες της χρηστής διακυβέρνησης είναι διαχρονικές.

Η παρουσία αυτών των ιστορικών αντικειμένων εδώ, στο Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο, συμβολίζει τη γεφύρωση του παρελθόντος με το σήμερα. Θερμά συγχαρητήρια στους πρωτεργάτες της εξαίρετης αυτής πρωτοβουλίας.

Όπως είπε ο Περικλής: «Η πόλη μας είναι σχολείο για όλη την Ελλάδα.» Αυτή η φράση, πέρα από την περηφάνια για τα επιτεύγματα της αρχαίας Αθήνας, περιέχει σημαντικά διδάγματα και εν έτει 2025.

Εν αρχή, για να είναι καλό το σχολείο, πρέπει πρώτα οι ίδιοι οι δάσκαλοι να συμπεριφέρονται και να λειτουργούν ως πρότυπα, εάν θέλουν να εμφυσήσουν στους μαθητές τους τις αξίες που
πρεσβεύουν.

Δεύτερον, όπως φάνηκε και τότε, δεν είναι όλοι οι μαθητές εξίσου καλοί, και για τον λόγο αυτό, η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι υποχρεωμένη, υπό τις παρούσες δύσκολες γεωπολιτικές περιστάσεις, να φροντίσει να ισχυροποιηθεί, ενισχύοντας την ανταγωνιστικότητα, την καινοτομία, αλλά και τις αμυντικές δυνατότητές της. Άλλως, οι ιστορικοί του μέλλοντος θα αναφέρονται στον Χρυσό Αιώνα
της Ευρώπης, όπως γίνεται με αυτόν του Περικλή.

Και τρίτον, επιτρέψτε μου να πω ότι και η σημερινή Ελλάδα μπορεί να αποτελέσει σχολείο για τους λοιπούς εταίρους της. Φθάσαμε στο χείλος του γκρεμού πριν 15 χρόνια, και φυσικά δεν πρέπει πότε να ξεχνάμε πόσο εύκολο είναι να ξαναβρεθούμε στο ίδιο σημείο. Αλλά χάρη στις θυσίες και την υπευθυνότητα του λαού μας, εκεί που ήμασταν δακτυλοδεικτούμενοι μέχρι πρότινος, μαζί με άλλες χώρες του Ευρωπαϊκού Νότου, σήμερα μας αναφέρουν ως παράδειγμα προς μίμηση. Και δεν σας κρύβω ότι τούτο με κάνει να αισθάνομαι ιδιαίτερα υπερήφανος ως εκπρόσωπος της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

κ. Νικόλαος Σταμπολίδης (Γενικός Διευθυντής του Μουσείου Ακρόπολης)

Λυπούμαι που δεν βρίσκομαι σήμερα ανάμεσά σας στην επίσημη παρουσίαση των πιστών αντιγράφων των απολογισμών για την κατασκευή του χρυσελεφάντινου αγάλματος της θεάς Αθηνάς στον Παρθενώνα των ετών 440/439π.Χ. και 439/438π.Χ. Ανάμεσα στις διαφορετικές πηγές πληροφόρησης που διαθέτει σήμερα η αρχαιολογική επιστήμη, ξεχωριστή θέση κατέχουν οι λεγόμενες οικοδομικές επιγραφές. Επιγραφές δηλαδή που αναφέρονται με λεπτομέρειες κατασκευής κτηρίων και αγαλμάτων, όπως αυτές που έχουν βρεθεί στην Ακρόπολη των Αθηνών και μάλιστα της εποχής της ακμής της, τον «χρυσό αιώνα» του Περικλή, όπως π.χ. τα δύο πιστά αντίγραφα που κοσμούν τώρα το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο.

Πρόκειται ουσιαστικά για δύο απολογιστικά κείμενα σχετικά με λεπτομέρειες της κατασκευής του περίφημου χρυσελεφάντινου αγάλματος της Αθηνάς, ύψους περίπου 13 μέτρων με τη βάση του , έργο του περίφημου Φειδία. Το άγαλμα συνίστατο από διαφορετικά υλικά : μάρμαρο, ελεφαντόδοντο, ξύλο και χρυσό. Ο ξύλινος δηλ. πυρήνας του επενδυόταν με χρυσό που μπορούσε τμηματικά να αποκολληθεί σε περιπτώσεις επείγουσας ανάγκης χρηματοδότησης έργων ή υπεράσπισης της πόλης. Ο χρυσός που χρησιμοποιήθηκε λέγεται ότι ξεπερνούσε τα 1140 κιλά, γεγονός που απαιτούσε, όπως ήταν φυσικό, την διαχείριση του δημοσίου χρήματος με διαφάνεια. Οι λεπτομέρειες λεκτικές και αριθμητικές αναγράφονταν σε επιγραφές πάνω σε μπλοκ μαρμάρου και τοποθετούνταν πλησίον, εκτός ή και εντός των οικοδομημάτων στα οποία αυτές αναφέρονταν.

Στις συγκεκριμένες επιγραφές αναγράφονται τα ονόματα του γραμματέα των επιστατών του αγάλματος, του γραμματέα και επτά ταμιών (από του συνήθως 10 σε αριθμό) της θεάς. Στη συνέχεια αναφέρεται το διαθέσιμο ποσό καθώς και το ύψος της δαπάνης για την αγορά του χρυσού κλπ.

Τη σημερινή ζώσα πραγματικότητα της μανίας με την Artificial Intelligence, θεωρώ ότι μπορώ να υπερηφανεύομαι για μια άλλη ΑΙ, θεωρώ ότι μπορώ να υπερηφανεύομαι για μια άλλη ΑΙ, την Ancestral Intelligence, όπου η διαφάνεια των ελέγχων του δημοσίου χρήματος και οι απολογισμοί των έργων ήταν μέσα στην καθημερινότητα της Αθηναϊκής Δημοκρατίας. Γι’ αυτό και με χαρά το
Μουσείο της Ακρόπολης παραδίδει σήμερα και επισήμως τα δύο αυτά πιστά αντίγραφα, «κτήμα εις το εσαεί» (κτήμα για πάντα) στο Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο δια του κ. Ν. Μηλιώνη.

Anne Pantazi-Lamprou, European Prosecutor’s Office, Nikolaos Milionis, Lefteris Christoforou, Members of the European Court of Auditors

Μοιράσου το:

σχολίασε κι εσύ