Μετά από 14 ώρες συνομιλιών στις Βρυξέλλες, οι ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν κατέληξαν σε συμφωνία για τη χρήση των παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων με στόχο τη χρηματοδότηση της Ουκρανίας, ωστόσο οι διαβουλεύσεις συνεχίζονται. Η Σύνοδος Κορυφής παραμένει ανοιχτή, με τη χρηματοδότηση του Κιέβου να αποτελεί το μοναδικό εκκρεμές και καθοριστικό ζήτημα, την ώρα που όλα τα υπόλοιπα θέματα της ατζέντας έχουν εγκριθεί ομόφωνα.
Στο επίκεντρο βρίσκεται πλέον μια προσωρινή λύση κοινoύ δανεισμού, μέσω της οποίας η ΕΕ θα μπορούσε να χορηγήσει δάνειο 90 δισ. ευρώ για την περίοδο 2026-2027, με δανεισμό από τις κεφαλαιαγορές και με στήριξη από τον προϋπολογισμό της Ένωσης. Το συγκεκριμένο σενάριο εξετάζεται μετά την αδυναμία επίτευξης συναίνεσης για την αξιοποίηση των ρωσικών κεφαλαίων, ζήτημα που εξακολουθεί να διχάζει τα κράτη-μέλη.
Σύμφωνα με Ευρωπαίους αξιωματούχους που επικαλούνται το Politico, νέο προσχέδιο συμπερασμάτων προβλέπει την εφαρμογή μιας προσωρινής χρηματοδοτικής λύσης σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα, έως ότου υπάρξει συνολική συμφωνία για τη μακροπρόθεσμη στήριξη της Ουκρανίας. Όπως επισημαίνεται, η Σύνοδος διεκόπη χωρίς συμφωνία για τα παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία, τα οποία παραμένουν πηγή έντονων πολιτικών και νομικών αντιπαραθέσεων.
Υπό αυτές τις συνθήκες, οι Ευρωπαίοι ηγέτες στρέφονται στην επιλογή του κοινού δανεισμού, προκειμένου να καλυφθούν οι άμεσες χρηματοδοτικές ανάγκες του Κιέβου. Παράλληλα, η συζήτηση για την αξιοποίηση των ρωσικών περιουσιακών στοιχείων μετατίθεται για το μέλλον, στο πλαίσιο ευρύτερων πολιτικών και νομικών διαβουλεύσεων εντός της ΕΕ. Το ποσό του δανείου δεν έχει ακόμη οριστικοποιηθεί πλήρως, ωστόσο τα μέχρι στιγμής συμπεράσματα κάνουν λόγο για 90 δισ. ευρώ σε διάστημα δύο ετών.
Κατά πληροφορίες, σημείο σύγκλισης που φέρνει πιο κοντά τους «27» αποτελεί η έκδοση ευρωομολόγου για τη στήριξη της Ουκρανίας. Μετά το δείπνο των ηγετών καταγράφηκε πρόοδος και στις δύο εναλλακτικές προτάσεις χρηματοδότησης, καθώς οι διαδοχικές επαφές στο παρασκήνιο ενίσχυσαν την αισιοδοξία για θετική έκβαση των συνομιλιών. Σύμφωνα με προσχέδιο συμπερασμάτων που επικαλέστηκε το Reuters, το σχέδιο οικονομικής στήριξης θα μπορούσε να τεθεί σε εφαρμογή εντός του δεύτερου τριμήνου του 2026.
Αξιωματούχος της ΕΕ ανέφερε ότι «υπήρξε μια μακρά συζήτηση σχετικά με τον τρόπο υλοποίησης της δέσμευσης για την κάλυψη των οικονομικών αναγκών της Ουκρανίας για το 2026-2027», διευκρινίζοντας ότι δεν συζητείται μόνο το δάνειο επανορθώσεων, αλλά και η αξιοποίηση του περιθωρίου του ενωσιακού προϋπολογισμού. Παρά τις μακρές διαβουλεύσεις, κατέστη σαφές ότι τα δάνεια επανορθώσεων απαιτούν περισσότερο χρόνο, καθώς οι ηγέτες ζητούν περαιτέρω επεξεργασία των λεπτομερειών.
Στο προσχέδιο των συμπερασμάτων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου προβλέπεται ότι οι «27» αντάλλαξαν απόψεις με τον Πρόεδρο της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, και συμφώνησαν κατ’ αρχήν στη χορήγηση δανείου ύψους 90 δισ. ευρώ για τα έτη 2026-2027, μέσω δανεισμού της ΕΕ στις κεφαλαιαγορές, με τη στήριξη του προϋπολογισμού της. Σημειώνεται ότι, μέσω ενισχυμένης συνεργασίας, οποιαδήποτε κινητοποίηση πόρων δεν θα επηρεάσει τις οικονομικές υποχρεώσεις της Τσεχίας, της Ουγγαρίας και της Σλοβακίας, χώρες που αντιτίθενται σε περαιτέρω βοήθεια προς το Κίεβο.
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο επαναλαμβάνει ότι τα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία θα παραμείνουν ακινητοποιημένα έως ότου η Ρωσία σταματήσει τον πόλεμο και αποζημιώσει την Ουκρανία για τις ζημιές. Παράλληλα, καλεί το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να συνεχίσουν την εργασία επί των τεχνικών και νομικών πτυχών του Δανείου Αποζημιώσεων, που βασίζεται στα ταμειακά υπόλοιπα των ακινητοποιημένων κεφαλαίων.
Νωρίτερα, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, είχε καταστήσει σαφές ότι δεν προτίθεται να αποχωρήσει από το κτίριο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου χωρίς συμφωνία για τη χρηματοδότηση της Ουκρανίας. Η ΕΕ θεωρεί τον πόλεμο της Ρωσίας άμεση απειλή για τη δική της ασφάλεια και εκτιμά ότι, χωρίς ευρωπαϊκή στήριξη, το Κίεβο θα ξεμείνει από πόρους το δεύτερο τρίμηνο του επόμενου έτους, με σοβαρό κίνδυνο στρατιωτικής ήττας.
Ο Πολωνός πρωθυπουργός Ντόναλντ Τουσκ κάλεσε τους ηγέτες να λάβουν άμεσα αποφάσεις, δηλώνοντας ότι «τώρα έχουμε μια απλή επιλογή: είτε χρήματα σήμερα είτε αίμα αύριο», τονίζοντας ότι υπάρχει κατ’ αρχήν συμφωνία πως η λύση του δανείου αποτελεί την προτιμώμενη επιλογή. Παράλληλα, ο Γερμανός καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς εμφανίστηκε συγκρατημένα αισιόδοξος, σημειώνοντας ότι «η εντύπωσή μου είναι πως μπορούμε να καταλήξουμε σε συμφωνία».
Καθοριστικό ρόλο στις διαπραγματεύσεις διαδραματίζει το Βέλγιο, καθώς στην Euroclear φυλάσσονται 185 από τα συνολικά 210 δισ. ευρώ των παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων. Οι βελγικές αρχές εκφράζουν έντονες ανησυχίες για νομικούς και χρηματοοικονομικούς κινδύνους, ζητώντας πλήρεις εγγυήσεις σε περίπτωση ρωσικών δικαστικών προσφυγών. Ο Βέλγος πρωθυπουργός Μπαρτ ντε Βέβερ δήλωσε ότι δεν έχει λάβει ακόμη επαρκείς εγγυήσεις, ενώ οι χώρες της ΕΕ εξετάζουν την ενίσχυση των ταμειακών αποθεμάτων που θα συνοδεύουν το δάνειο, με το όριο να ανεβαίνει από το 50% στο 75% της πρώτης δόσης.
Παράλληλα, αξιωματούχοι επεξεργάζονται εναλλακτικά σενάρια, όπως η ενισχυμένη συνεργασία ομάδας χωρών που θα μπορούσαν να εκδώσουν κοινό χρέος, παρακάμπτοντας την απαίτηση ομοφωνίας. Διπλωματικές πηγές επισημαίνουν, ωστόσο, ότι η αξιοποίηση των παγωμένων ρωσικών κεφαλαίων παραμένει στην πράξη η πιο ρεαλιστική επιλογή, με το τελευταίο προσχέδιο να προβλέπει επιμερισμό των κινδύνων μεταξύ των κρατών-μελών.
Η Σύνοδος Κορυφής, που ξεκίνησε χθες και συνεχίζεται έως τα ξημερώματα της Παρασκευής, παραμένει σε κατάσταση έντασης και αβεβαιότητας ως προς τη μακροπρόθεσμη χρηματοδότηση της Ουκρανίας. Οι διαπραγματεύσεις συνεχίζονται, με την ελπίδα ότι η προσωρινή λύση του κοινού δανεισμού θα λειτουργήσει ως γέφυρα, μέχρι να επανεξεταστεί το πιο φιλόδοξο σχέδιο αξιοποίησης των ρωσικών περιουσιακών στοιχείων σε επόμενη φάση.
