Δύο συγκρούσεις διεκδικούν την προσοχή των ηγετών της ΕΕ που συναντώνται σήμερα και αύριο στις Βρυξέλλες. Στη μία -στην Ουκρανία- οι 27 μπορούν να κάνουν τη διαφορά και στην άλλη (στην σύγκρουση Ιράν-Ισραήλ) δεν μπορούν, σχολιάζει η Politico, για την διήμερη Σύνοδο Κορυφής των 27.
Φαίνεται παράδοξο, λοιπόν, ότι η Μέση Ανατολή – ένα θέατρο πολέμου όπου οι ΗΠΑ έχουν απείρως μεγαλύτερη επιρροή από την Ευρώπη – θα καταναλώσει πιθανώς περισσότερη προσοχή από την Ουκρανία – μια υποψήφια χώρα της ΕΕ που παρακαλεί απεγνωσμένα για περισσότερη ευρωπαϊκή βοήθεια για να μην χάσει πρώτα την δεύτερη σε μέγεθος πόλη της, το Χάρκοβο, και μετά τον πόλεμο.
Η ΕΕ σαν παγκόσμια δύναμη
Παρόλα αυτά, η ΕΕ φαίνεται αποφασισμένη να εμφανιστεί ως μια παγκόσμια δύναμη που θα μπορούσε να επηρεάσει τον πεισματάρη Ισραηλινό πρωθυπουργό Μπένιαμιν Νετανιάχου. Οι 27 ηγέτες θα προσπαθήσουν να πείσουν το Ισραήλ να μην πυροδοτήσει έναν ολοκληρωμένο πόλεμο στη Μέση Ανατολή επιτιθέμενος στο Ιράν, θα απευθύνουν έκκληση για την αποφυγή μεγαλύτερης ανάφλεξης στον Λίβανο και ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες θα πιέσουν για ακόμη περισσότερες κυρώσεις στο Ιράν.
Σύμφωνα με προσχέδιο των συμπερασμάτων της Συνόδου, οι 27 θα καλέσουν “όλα τα μέρη να επιδείξουν τη μέγιστη δυνατή αυτοσυγκράτηση και να απέχουν από κάθε ενέργεια που μπορεί να αυξήσει τις εντάσεις στην περιοχή”. Αυτό δεν θα κάνει τους Ισραηλινούς ούτε τους Ιρανούς να τρέμουν.
Τίποτα από αυτά δεν έχει βαρύτητα για τον Νετανιάχου, ο οποίος έχει δείξει ελάχιστο ενδιαφέρον για τις εκκλήσεις κατάπαυσης του πυρός είτε από την ΕΕ είτε από τις ΗΠΑ. Τελικά, όταν πρόκειται για το ζήτημα μιας άμεσης επίθεσης στο Ιράν, ο καθοριστικός παράγοντας θα είναι η Ουάσινγκτον, ο κύριος εγγυητής της ασφάλειας του Ισραήλ, η οποία πάντως έχει δηλώσει ότι δεν θα υποστηρίξει μια άμεση επίθεση στην Ισλαμική Δημοκρατία.
Η ισχυρή Ουάσινγκτον
Αν κάποια χώρα της ΕΕ έχει μέτρια επιρροή, αυτή θα ήταν η Γαλλία, η οποία μαζί με τις ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο βοήθησε στην αναχαίτιση του μπαράζ πυρός που εξαπέλυσε το Ιράν εναντίον του Ισραήλ. Το πλεονέκτημα από τη συμμετοχή του Παρισιού σε έναν αντι-ιρανικό συνασπισμό θα ήταν να προσπαθήσει να συγκρατήσει τα ισραηλινά γεράκια, αλλά δεν υπάρχει αμφιβολία ότι τα μηνύματα του προέδρου των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν είναι αυτά που πραγματικά έχουν σημασία.
Το προσχέδιο για τον Λίβανο είναι επίσης χαλαρό: “Η ΕΕ είναι έτοιμη να συνεργαστεί με όλους τους εταίρους για να αποφευχθεί περαιτέρω κλιμάκωση των εντάσεων στην περιοχή, ιδίως στον Λίβανο”. Το Ισραήλ έχει μακρά ιστορία επιθέσεων στον Λίβανο για να πολεμήσει τη Χεζμπολάχ, πληρεξούσια του Ιράν, και δεν φαίνεται να υπάρχει μεγάλη προοπτική ότι θα κάνει πίσω εξαιτίας των συμπερασμάτων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.
Η αδύναμη ΕΕ
Ομοίως, οι κινήσεις της ΕΕ προς την κατεύθυνση περισσότερων κυρώσεων στο Ιράν θα ήταν συμβολικές και όχι καθοριστικές. Δεκαετίες κυρώσεων έχουν κάνει ελάχιστα πράγματα για να περιορίσουν την ανάπτυξη του εξαιρετικά επιτυχημένου βαλλιστικού προγράμματος του Ιράν. Πλημμυρισμένη με πετροδολάρια και συνεργαζόμενη με χώρες όπως η Βόρεια Κορέα, η Τεχεράνη έχει αποδειχθεί ικανή στο να νικά τα δυτικά εμπάργκο.
Οι πόλεμοι και η Ευρώπη
Γιατί λοιπόν να ασχοληθεί; Γιατί να προσπαθήσει να ασκήσει η Ευρώπη επιρροή σε μια περιοχή όπου οι Βρυξέλλες δεν αποτελούν στρατιωτικό ή πολιτικό βαρίδι (όπως οι ΗΠΑ, η Τουρκία ή η Σαουδική Αραβία) και ενώ η ΕΕ παραμένει σε σύγχυση σχετικά με το πώς θα παράσχει επαρκή βοήθεια και όπλα στην Ουκρανία, μια μεγαλύτερη χώρα που βρίσκεται εντελώς εντός της Ευρώπης;
Για ορισμένους από τους στενότερους συμμάχους της Ουκρανίας, η στάση της Δύσης έναντι του Ισραήλ προκαλεί το ερώτημα, γατί η Δύση δεν είναι σε θέση να αναλάβει τις ίδιες στρατιωτικές και οικονομικές δεσμεύσεις έναντι της Ουκρανίας.
Ο υπουργός Εξωτερικών της Εσθονίας Margus Tsahkna δήλωσε στο POLITICO ότι η επίθεση στο Ισραήλ θα πρέπει να βοηθήσει να αποκαλυφθούν οι δεσμοί μεταξύ αυταρχικών κρατών όπως η Ρωσία και το Ιράν που επιτίθενται σε δημοκρατίες. Αυτή η λογική ισχύει και στις ΗΠΑ, όπου ελπίζεται ότι η επίθεση στο Ιράν θα ξεκλειδώσει κονδύλια στο Κογκρέσο όχι μόνο για το Ισραήλ, αλλά και για την Ουκρανία.
Ένας διπλωμάτης της ΕΕ δήλωσε ότι η επίθεση στο Ιράν θα πρέπει να επικεντρώσει το ενδιαφέρον στην ασφάλεια της Ευρώπης – κάτι που μπορεί να φαίνεται ακόμη ιδιότυπα θεωρητικό στην ΕΕ, παρά τα δύο χρόνια ολοκληρωτικού πολέμου στην Ουκρανία.
Αν δεχτεί επίθεση η ΕΕ;
“Είμαστε έτοιμοι αν η Ευρώπη δεχτεί επίθεση;” ρώτησε ο διπλωμάτης. “Οι εικόνες αυτής της επίθεσης στο Ισραήλ κάνουν το ερώτημα αυτό πολύ ζωντανό και πάλι, ειδικά αν ο Τραμπ δεν θα εγγυάται πλέον την υποστήριξη των ΗΠΑ. Αυτό θα μπορούσε επίσης να κάνει την υπόθεση για μια πιο συγκεντρωμένη προσπάθεια για τις αμυντικές ικανότητες”.
Ενόψει των συζητήσεων των ηγετών το βράδυ σήμερα, Τετάρτη (17/4), ανώτεροι διπλωμάτες και αξιωματούχοι της ΕΕ έσπευσαν να δώσουν διαβεβαιώσεις ότι η Ουκρανία παραμένει στην κορυφή του μυαλού των Ευρωπαίων ηγετών και δεν πρόκειται να πνιγεί από την αναμέτρηση του Ισραήλ με το Ιράν.
Οι ρωσικές επιθέσεις στην Ουκρανία “υπογραμμίζουν τον επείγοντα χαρακτήρα της εντατικοποίησης της παροχής στρατιωτικής βοήθειας, ιδίως των δυνατοτήτων αεράμυνας”, ανέφερε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ στην επιστολή πρόσκλησής του προς τους ηγέτες.
Το μπλοκ είναι κοντά στο να υπογράψει τη χρήση του μεγαλύτερου μέρους των κερδών που προκύπτουν από τα δεσμευμένα περιουσιακά στοιχεία της Ρωσίας για την αγορά όπλων για την Ουκρανία.
Πάτριοτ στην Ουκρανία
Το Βερολίνο συμφώνησε το Σάββατο να στείλει ένα σύστημα αεράμυνας Patriot στην Ουκρανία, δήλωσε ο καγκελάριος Όλαφ Σολτς, αλλά το Βερολίνο δεν υποχώρησε στην άρνησή του να παράσχει στο Κίεβο πυραύλους κρουζ Taurus – κάτι για το οποίο δέχεται έντονη κριτική από τον Ουκρανό πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι.
Ωστόσο, οι πρωτοβουλίες στήριξης του Κιέβου κινούνται με παγετώδεις ρυθμούς, ενώ η Ρωσία προχωρά στο πεδίο της μάχης. Για τους Ουκρανούς, όλα αυτά είναι πολύ κατώτερα των περιστάσεων. “Όλη η πολιτική της Δύσης μέχρι τώρα ήταν να μας παρέχει τα όπλα και τα πυρομαχικά που υπολογίζονται για να διασφαλιστεί ότι η Ουκρανία δεν θα χάσει, αλλά όχι απαραίτητα να κερδίσει”, δήλωσε η βουλευτής της αντιπολίτευσης Ivanna Klympush-Tsintsadze.
