Το άσθμα είναι μια χρόνια φλεγμονώδης νόσος των αεραγωγών που προκαλεί επαναλαμβανόμενα επεισόδια δύσπνοιας και βήχα. Τα συμπτώματα δεν είναι μόνιμα, αλλά εμφανίζονται περιοδικά με τη μορφή κρίσεων άσθματος. Κατά τη διάρκεια ενός παροξυσμού, οι βρόγχοι των πνευμόνων στενεύουν λόγω φλεγμονής, με αποτέλεσμα το παιδί να δυσκολεύεται να αναπνεύσει. Το άσθμα έχει ισχυρή κληρονομική συνιστώσα και συχνά παρατηρείται σε οικογένειες με ιστορικό αλλεργιών ή άσθματος.
Γράφει η Αρετή Μανιώτη
Συμπτώματα του άσθματος
Τα κυριότερα συμπτώματα που μπορεί να εμφανίσει ένα παιδί με άσθμα περιλαμβάνουν:
- «Σφύριγμα» στο στήθος
- Βήχας, συχνότερα τη νύχτα ή κατά την άσκηση
- Αίσθημα σφιξίματος στο στήθος
- Δυσκολία στην αναπνοή
Η συχνότητα και η βαρύτητα των συμπτωμάτων ποικίλλει σημαντικά από παιδί σε παιδί.
Διάγνωση του άσθματος στα παιδιά
Η διάγνωση του άσθματος βασίζεται κυρίως στη μέτρηση της αναπνευστικής λειτουργίας, που γίνεται συνήθως με σπιρομέτρηση. Η εξέταση αυτή εφαρμόζεται σε παιδιά μεγαλύτερα των 5 ετών ή και σε μικρότερα, εφόσον μπορούν να συνεργαστούν. Αν και σε κάποια παιδιά τα αποτελέσματα μπορεί να είναι φυσιολογικά, η σπιρομέτρηση παραμένει πολύτιμο εργαλείο για τη διάγνωση και την παρακολούθηση της νόσου. Συνήθως γίνεται μέτρηση πριν και μετά τη χορήγηση ενός βρογχοδιασταλτικού φαρμάκου, όπως η σαλβουταμόλη, για να αποτυπωθεί καλύτερα ο βαθμός απόφραξης των αεραγωγών.
Επιπλέον, ο έλεγχος για αλλεργίες είναι σημαντικό κομμάτι της διάγνωσης. Αυτό μπορεί να γίνει είτε μέσω δερματικών δοκιμασιών νυγμού είτε με ειδικές αιματολογικές εξετάσεις (RAST), ώστε να εντοπιστούν πιθανές αλλεργικές αιτίες που πυροδοτούν τα συμπτώματα.
Θεραπεία του άσθματος
Η αντιμετώπιση του άσθματος έχει δύο σκέλη:
- Αντιμετώπιση παροξυσμών:Η θεραπεία των επεισοδίων άσθματος διαρκεί συνήθως λίγες ημέρες και στοχεύει στην άμεση ανακούφιση της δύσπνοιας.
- Μακροχρόνιος έλεγχος:Ο στόχος είναι η πρόληψη νέων παροξυσμών και η διατήρηση της καλής λειτουργίας των πνευμόνων. Αυτή η θεραπεία μπορεί να διαρκέσει μήνες ή χρόνια.
Τα περισσότερα φάρμακα χορηγούνται σε εισπνεόμενη μορφή, ώστε να φτάνουν απευθείας στους πνεύμονες. Για να επιτευχθεί η σωστή εναπόθεση του φαρμάκου, χρησιμοποιούνται είτε αεροθάλαμοι είτε εισπνεόμενα σε μορφή σκόνης.
Σωστές αντιλήψεις σχετικά με τα εισπνεόμενα φάρμακα
- Κλάμα:Το παιδί που κλαίει μπορεί να μειώσει έως και 80% την εναπόθεση του φαρμάκου στους πνεύμονες λόγω κακής εφαρμογής της μάσκας και στροβιλώδους ροής του αέρα.
- Χορήγηση κατά τον ύπνο:Συχνά επιχειρείται, αλλά το παιδί συνήθως ξυπνάει και κλαίει, μειώνοντας την αποτελεσματικότητα της θεραπείας.
- Σχέση δόσης με σωματικό βάρος:Η δόση των εισπνεόμενων φαρμάκων δεν διαφοροποιείται συνήθως με το βάρος, καθώς η αυξημένη εναπόθεση λόγω ηλικίας αντισταθμίζεται από τη μεγαλύτερη επιφάνεια των πνευμόνων.
- Σειρά χορήγησης φαρμάκων:Δεν υπάρχει ένδειξη ότι η σειρά χορήγησης επηρεάζει την αποτελεσματικότητα.
Το άσθμα είναι μια χρόνια αλλά διαχειρίσιμη νόσος στα παιδιά. Με σωστή διάγνωση, τακτική παρακολούθηση και κατάλληλη θεραπεία, τα παιδιά με άσθμα μπορούν να ζουν μια φυσιολογική ζωή, συμμετέχοντας κανονικά σε δραστηριότητες και άθληση. Η ενημέρωση των γονέων και η συνεργασία με τον παιδίατρο είναι κρίσιμη για την έγκαιρη αναγνώριση των συμπτωμάτων και την αποτελεσματική αντιμετώπιση.
