Μία επίσκεψη εξπρές για λίγες ώρες αναμένεται να πραγματοποιήσει την Δευτέρα στην Άγκυρα ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης προκειμένου να συναντηθεί με τον Τούρκο πρόεδρο, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Η συνάντηση των δύο ηγετών γίνεται σε ένα ταραγμένο περιφερειακό περιβάλλον. Πρόκειται για το τέταρτο ραντεβού το τελευταίο 10μηνο ανάμεσα στον Μητσοτάκη και Ερντογάν και είναι σαφές ότι μπορεί να αποτελέσει οδηγό για την προοπτική και το βάθος που μπορεί να έχει από εδώ και πέρα η ελληνοτουρκική προσέγγιση.
Η ατζέντα της συνάντησης Μητσοτάκη – Ερντογάν
Είναι σαφές ότι για την Αθήνα είναι πολιτικό στοίχημα η επαναβεβαίωση της βούλησης και των δύο πλευρών για ήρεμα νερά σε Αιγαίο και ανατολική Μεσόγειο, ιδίως ενόψει της κορύφωσης της τουριστικής περιόδου.
Οι δύο ηγέτες αναμένεται να κάνουν και μία επισκόπηση της προόδου στις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Από το τελευταίο ραντεβού Μητσοτάκη – Ερντογάν στην Αθήνα τον περασμένο Δεκέμβριο έχει ολοκληρωθεί ένας κύκλος επαφών των δύο πλευρών στους τρεις άξονες της προσέγγισης: πολιτικός διάλογος, θετική ατζέντα και Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης (ΜΟΕ).
Παράλληλα φαίνεται ότι είναι χαμηλές οι προσδοκίες της Αθήνας για την λεγόμενη «βαριά» ατζέντα ανάμεσα στις δύο χώρες. Σύμφωνα με πληροφορίες του ΑΝΤ1, η Αθήνα φαίνεται ότι αξιολογεί ως μάλλον δύσκολο σε αυτή την συγκυρία οι δύο ηγέτες να μπουν σε συζήτηση για τον πυρήνα για την μοναδική ελληνοτουρκική διαφορά που αναγνωρίζει η Ελλάδα, δηλαδή την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών.
Δεν εφησυχάζουν στην Αθήνα
Σε κάθε περίπτωση η Αθήνα φέρεται να είναι υποψιασμένη και δεν εφησυχάζει ενόψει του αυριανού ραντεβού καθώς τις τελευταίες εβδομάδες μαζεύονται «σύννεφα» πάνω από τις διμερείς σχέσεις Ελλάδας – Τουρκίας.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης αναμένεται να επισημοποιήσει την δυσαρέσκεια του για την απόφαση της τουρκικής ηγεσίας να μετατρέψει σε τζαμί ένα από σημαντικότερα βυζαντινά μνημεία, την Μονή της Χώρας.
Επιπλέον αναμένεται να τεθεί και το ζήτημα των θαλάσσιων πάρκων που έχει προκαλέσει την αντίδραση της τουρκικής πλευράς. Η ελληνική πλευρά αναμένεται να ξεκαθαρίσει ότι στο πλαίσιο του Διεθνούς Δικαίου και του Δικαίου της Θάλασσας και με βάση τα προβλεπόμενα περιβαλλοντικά κριτήρια θα δημιουργήσει θαλάσσια πάρκα σε Αιγαίο και Ιόνιο.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης, όπως λένε κυβερνητικά στελέχη, είναι προετοιμασμένος και αναμένεται να απαντήσει σε τυχόν ισχυρισμούς του Ταγίπ Ερντογάν αναφορικά με την μουσουλμανική μειονότητα στην Ελλάδα ή για άλλα θέματα – «αγκάθια» των διμερών σχέσεων.
Θα συζητηθούν τα επόμενα ορόσημα και ένα κρίσιμο ραντεβού
Την Δευτέρα αναμένεται να γίνουν γνωστά και τα επόμενα ορόσημα των ελληνοτουρκικών σχέσεων και τα δύο ραντεβού των δύο ηγετών σε επίπεδο κορυφής.
Το πρώτο είναι πιθανόν να πραγματοποιηθεί στο περιθώριο της Συνόδου του ΝΑΤΟ στις αρχές Ιουλίου στην Ουάσινγκτον. Σύμφωνα με πληροφορίες του ΑΝΤ1, το σημαντικότερο ραντεβού αναμένεται να είναι αυτό που θα γίνει στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ στα μέσα Σεπτεμβρίου.
Σε αυτό το ραντεβού, ανάλογα με το κλίμα που θα έχει διαμορφωθεί, αναμένεται οι δύο ηγέτες να διερευνήσουν πλέον την προοπτική να δώσουν ένα «σινιάλο» στους δύο υπουργούς Εξωτερικών για την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών.
Κατά τις ίδιες πληροφορίες, την Δευτέρα κατά την διάρκεια των δηλώσεων των δύο ηγετών αναμένεται να ανακοινωθεί η καθιέρωση των μελλοντικών ραντεβού των δύο πλευρών ανά εξάμηνο ή ανά οκτάμηνο. Έτσι θα έχουμε μία κανονικοποίηση των ραντεβού Ελλάδας-Τουρκίας για τον πολιτικό διάλογο την θετική ατζέντα και τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης
Ποιοι θα συνοδεύουν τον Κυριάκο Μητσοτάκη
Το σχήμα που έχει καθιερωθεί να αποκαλείται «φορμάτ Βίλνιους» θα τηρηθεί και σε αυτή την συνάντηση των δύο ηγετών. Έτσι δίπλα στους δύο ηγέτες θα έχουμε τους δύο υπουργούς Εξωτερικών Ελλάδας και Τουρκίας, κ.κ. Γιώργο Γεραπετρίτη και Χακάν Φιντάν.
Παρόντες θα είναι και οι διπλωματικοί σύμβουλοι του Έλληνα πρωθυπουργού και του Τούρκου προέδρου, η Άννα Μαρία Μπούρα και Ακίφ Τσαγατάϊ Κιλίτς.
Αμέσως μετά το τετ-α-τετ των δύο ηγετών θα ακολουθήσουν οι λεγόμενες διευρυμένες επαφές. Στο τραπέζι του διαλόγου θα καθίσουν από την ελληνική πλευρά οι δύο υφυπουργοί Εξωτερικών, Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου αρμόδια για τον πολιτικό διάλογο και Κώστας Φραγκογιάννης αρμόδιος για την θετική ατζέντα. Από την τουρκική πλευρά θα βρίσκονται ο Μπουράκ Ακσαπάρ, που μετακομίζει σε λίγες εβδομάδες στον ΟΗΕ. Παρόντες θα είναι ο διοικητής της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών (ΕΥΠ), Θεμιστοκλής Δεμίρης και ο επικεφαλής της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών της Τουρκίας (ΜΙΤ), Ιμπραήμ Καλίν.
Στην ελληνική αντιπροσωπεία συμμετέχουν επίσης ο Αθανάσιος Ντόκος σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας του πρωθυπουργού, η σύμβουλος Διεθνούς Στρατηγικού Σχεδιασμού, Αριστοτελία Πελώνη και η διευθύντρια επικοινωνίας του πρωθυπουργού, Κύρα Κάπη.
Ποιες συμφωνίες είναι στο τραπέζι
Στο περιθώριο της συνάντησης, σύμφωνα με πληροφορίες του ΑΝΤ1, αναμένεται να έχουμε την υπογραφή τριών συμφωνιών στο περιθώριο της συνάντησης.
Συγκεκριμένα οι δύο ηγέτες αναμένεται να ανακοινώνουν την ίδρυση του Ελληνοτουρκικού Επιχειρηματικού Συμβουλίου με επικεφαλής έναν Έλληνα και έναν Τούρκο επιχειρηματία και ακόμη τέσσερα άτομα, δύο από κάθε πλευρά, να τους πλαισιώνουν σε τομείς, όπως είναι ο τουρισμός και οι νέες τεχνολογίες.
Θα έχουμε μία συμφωνία για την Πολιτική Προστασία ενόψει και της θερινής περιόδου κατά την οποία οι δύο χώρες αντιμετωπίζουν κοινές προκλήσεις. Επιπλέον θα υπάρξει μία ακόμη συμφωνία για την Υγεία, η οποία που αφορά ανταλλαγή ιατρικής τεχνολογίας και συνεργασία ανάμεσα στις μονάδες υγείας των δύο χωρών.
Το πρόγραμμα της επίσκεψης Μητσοτάκη
Ο πρωθυπουργός αναμένεται να συναντηθεί με τον Ταγίπ Ερντογάν στις 16:00 στο Λευκό Παλάτι στην Άγκυρα. Θα ακολουθήσουν διευρυμένες συνομιλίες και στις 17:30 με 18:00 θα γίνουν οι δηλώσεις των δύο ηγετών στον Τύπο. Σύμφωνα με τον ΑΝΤ1 δεν αναμένεται να γίνουν ερωτήσεις από τους δημοσιογράφους.
Στις 18:30 θα πραγματοποιηθεί το δείπνο που θα παραθέσει ο Τούρκος πρόεδρος στην ελληνική αποστολή και εν συνεχεία ο πρωθυπουργός θα αναχωρήσει από την Άγκυρα.
Τι είπαν Μητσοτάκης – Ερντογάν πριν την συνάντηση τους
Συνέντευξη στην τουρκική εφημερίδα Milliyet παραχώρησε ο Κυριάκος Μητσοτάκης λίγες ώρες πριν από την επίσκεψή του στην Άγκυρα και τη συνάντησή του με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
«Οι ελληνοτουρκικές σχέσεις είναι περίπλοκες και φορτισμένες με ιστορία και συναισθήματα. Αυτό δεν θα αλλάξει ποτέ. Αυτό που μπορούμε να αλλάξουμε είναι την οπτική μας: αντί να βλέπουμε ένα γρίφο που δεν λύνεται, θα πρέπει να επικεντρωθούμε στην ενίσχυση μιας θετικής ατζέντας και να επιδιώξουμε τη συνεργασία μεταξύ των δύο χωρών και των λαών μας» ανέφερε ο Κυριάκος Μητσοτάκης.
«Οφείλουμε στον ελληνικό και τον τουρκικό λαό και στις επόμενες γενιές να συνεχίσουμε σε μια εποικοδομητική πορεία. Και έχουμε ευθύνη ως ηγέτες στην ίδια περιοχή να είμαστε δυνάμεις περιφερειακής σταθερότητας, και όχι αντιπαράθεσης.
Αυτός δεν είναι ο εύκολος δρόμος. Είναι ένας δύσκολος δρόμος και θα υπάρξουν εμπόδια. Αλλά δεν βλέπω τον λόγο για τον οποίο δεν θα πρέπει να προσπαθήσουμε, όταν προηγούμενοι ηγέτες των χωρών μας το πέτυχαν, υπό πολύ πιο δύσκολες συνθήκες. Η βελτίωση των σχέσεων θα είναι προς όφελος και των δύο λαών και της περιοχής» πρόσθεσε σχετικά πρωθυπουργός.
Μεταξύ άλλων, ο κ. Μητσοτάκης είπε:
«Οι σχέσεις μεταξύ της Τουρκίας και της Ελλάδας έχουν τη δική τους ιστορία. Είναι μια εξίσωση με δύο παίκτες. Ωστόσο, καμία χώρα στον σύγχρονο κόσμο δεν ευημερεί ή εξελίσσεται απομονωμένη από τον υπόλοιπο κόσμο, ή εκτός του ευρύτερου περιφερειακού και διεθνούς πλαισίου. Δρούμε και αλληλεπιδρούμε με άλλους παίκτες, επηρεαζόμαστε από αυτά που συμβαίνουν στον κόσμο. Δείτε για παράδειγμα τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, η οποία άλλαξε εντελώς το γεωπολιτικό τοπίο και τη διεθνή τάξη που βασίζεται σε κανόνες».
Σε άλλο σημείο της συνέντευξής του ο Κυριάκος Μητσοτάκης τόνισε ότι «είναι η μοίρα της Ελλάδας και της Τουρκίας, βάσει της γεωγραφίας, να ζουν δίπλα-δίπλα. Δεν είναι καταδικασμένες να ζουν σε συνθήκες μόνιμης έντασης.
Οι δίαυλοι επικοινωνίας μεταξύ των δύο χωρών πρέπει να παραμείνουν ανοιχτοί ακόμη και σε περιόδους έντασης. Ήμουν πάντα συνεπής σε αυτό και έχω προσωπικά υποστηρίξει αυτή την προσέγγιση από την αρχή της πρώτης μου θητείας. Θα συνεχίσω να το πράττω. Πιστεύω ότι θα πρέπει να μιλάμε περισσότερο μεταξύ μας, αντί να μιλάμε ο ένας για τον άλλον. Η Ελλάδα πάντα έλυνε τις διαφορές μέσω του καλή τη πίστει διαλόγου και σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο και τις σχέσεις καλής γειτονίας. Η Ελλάδα δεν απειλεί κανέναν. Και θα ήθελα να επαναλάβω ότι είμαστε γείτονες, όχι εχθροί».
Ερντογάν: Η Τουρκία δεν θα δεχθεί de facto καταστάσεις – Τι είπε για την υφαλοκρηπίδα και τη συνάντηση με τον Κυριάκο Μητσοτάκη
Για το Αιγαίο, την ενέργεια και το μεταναστευτικό μίλησε μεταξύ άλλων ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν μία ημέρα πριν από τη συνάντηση με τον Κυριάκο Μητσοτάκη στην Άγκυρα.
Σε συνέντευξή του στην εφημερίδα «Καθημερινή της Κυριακής» ο Τούρκος Πρόεδρος αναφερόμενος στις διαφορές με την Ελλάδα είπε:
«Ως Τουρκία, κάναμε το τελευταίο διάστημα ειλικρινή και αποτελεσματικά βήματα και αυτό σκοπεύουμε να συνεχίσουμε. Εμείς, η Τουρκία και η Ελλάδα, μοιραζόμαστε όχι μόνο την ίδια γεωγραφία αλλά και πολλά κοινά στοιχεία με ιστορική διάσταση. Φυσικά, υπάρχουν θέματα στα οποία διαφωνούμε, αλλά ο αριθμός των θεμάτων στα οποία μπορούμε να συμφωνήσουμε δεν είναι μικρός».
Και πρόσθεσε: «Θα κάνουμε ό, τι περνάει από το χέρι μας για να διασφαλίσουμε ότι η ειρήνη και η ηρεμία θα επικρατούν για πάντα και στις δύο πλευρές του Αιγαίου Πελάγους».
Για τη συνάντηση με τον Κυριάκο Μητσοτάκη στην Αθήνα τόνισε:
«Πιστεύω ότι πετύχαμε ένα κλίμα αρμονίας με τον κ. Μητσοτάκη το τελευταίο διάστημα… Το κλίμα το οποίο ανέφερα έχει αρχίσει να αποδίδει συγκεκριμένους καρπούς. Η Διακήρυξη των Αθηνών, οι συμφωνίες και τα πρωτόκολλα που υπογράψαμε είναι μόνο μερικοί από αυτούς».
Για τα θαλάσσια πάρκα υποστήριξε ότι: «Να μη δούμε το περιβάλλον ως ένα εύχρηστο κάλυμμα και να προσπαθήσουμε να κρύψουμε πίσω του άλλες αμφιλεγόμενες καταστάσεις… Πράγματι, το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας ενθαρρύνει τη συνεργασία, μεταξύ των παράκτιων κρατών σε κλειστές ή ημίκλειστες θάλασσες όπως το Αιγαίο, μεταξύ άλλων και σε περιβαλλοντικά θέματα. Από την άλλη πλευρά, όλοι γνωρίζουν ότι η Τουρκία δεν θα δεχθεί de facto καταστάσεις σε αυτή τη γεωγραφία».
Για το τουρκολιβυκό μνημόνιο δήλωσε:
«Στην ερώτησή σας αναφέρατε μια συμφωνία μεταξύ Κύπρου και Ισραήλ. Πρόκειται για μια υπόθεση ότι ολόκληρο το νησί της Κύπρου έχει υπογράψει συμφωνία οριοθέτησης της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης με το Ισραήλ. Η συμφωνία, την οποία δεν αναγνωρίζουμε, έγινε μεταξύ της Ελληνικής Διοίκησης στη Νότια Κύπρο και του Ισραήλ και τα δικαιώματα και τα συμφέροντα των Τουρκοκυπρίων, που αποτελούν ουσιαστικό στοιχείο του νησιού, δηλαδή της Τουρκικής Δημοκρατίας της Βόρειας Κύπρου, έχουν αγνοηθεί. Από την άλλη, για εμάς, η ενέργεια δεν είναι ένας τομέας σύγκρουσης, αλλά ένας τομέας συνεργασίας. Για αυτό, η προσέγγιση του θέματος από θετική οπτική γωνία είναι υπεραρκετή».
Για την υφαλοκρηπίδα στο Αιγαίο είπε:
«Η λύση εδώ είναι ξεκάθαρη, η λύση είναι να συμμορφωθούμε με το διεθνές δίκαιο και να το κάνουμε βιώσιμο. Εφόσον δεν το αποφεύγουμε, δεν πρέπει να υπάρχουν εμπόδια που δεν μπορούμε να ξεπεράσουμε μαζί. Όπως γνωρίζετε, υποστηρίζουμε ότι τα προβλήματα πρέπει να επιλύονται ως πακέτο. Δεν πρέπει να αγνοούμε άλλα αμφιλεγόμενα σημεία εστιάζοντας σε μία και μόνο διαφορά. Όταν λέμε ότι καταλήξαμε σε μια συνολική λύση, δεν πρέπει να μεταφέρουμε προστριβές στις μελλοντικές γενιές».
Για τα ήρεμα νερά στο Αιγαίο τόνισε:
«Εμείς δεν διστάζουμε να τείνουμε χείρα φιλίας όσο υπάρχει ανταπόκριση. Δίνουμε σημασία στη φιλία και στις σχέσεις καλής γειτονίας. Όσο δεν γίνονται βήματα τα οποία μπορούν να μας βλάψουν, αυτή η στάση μας θα συνεχιστεί».
Όσον αφορά στη συνάντησή του με τον Τζο Μπάιντεν, η οποία αναβλήθηκε και για τις ισορροπίες στις σχέσεις ΗΠΑ, Ελλάδας, Τουρκίας, είπε:
Η επίσκεψή μας στις ΗΠΑ αναβλήθηκε λόγω ασυμβίβαστων προγραμμάτων και των δύο πλευρών. Όπως γνωρίζετε, οι Ηνωμένες Πολιτείες βρίσκονται παραμονές εκλογών και το πρόγραμμα του κ. Μπάιντεν έχει γίνει ακόμη πιο πυκνό… Να διατηρηθεί η ισορροπία στη σχέση των ΗΠΑ με Ελλάδα και Τουρκία».
