Πορτογαλία: Ολα θυμίζουν Ελλάδα
Με κεντρικό σύνθημα «ακόμη και τα ψίχουλα είναι ψωμί» πάνω από δέκα εκατομμύρια Πορτογάλοι δίνουν με αξιοπρέπεια τη δική τους μάχη ενάντια στη σκληρή λιτότητα που τους επέβαλε η τρόικα.
Από την υπογραφή του Μνημονίου των 78 δισ. ευρώ τον Μάιο του ’11, που οδήγησε την οικονομία σε βαθιά ύφεση και «δηλητηρίασε» την πολιτική ζωή, η χώρα της Ιβηρικής Χερσονήσου παλεύει για να επουλώσει τις πληγές της. Το «Εθνος» συνομίλησε με Πορτογάλους που είδαν τον οικονομικό τους προγραμματισμό να ανατρέπεται βίαια, αλλά και με Ελληνες που έχουν φτιάξει οικογένειες στην Πορτογαλία.
Τα αυστηρό πρόγραμμα προσαρμογής που υιοθέτησε η Πορτογαλία κατ’ εντολήν των διεθνών δανειστών κατέστρεψε μισό εκατομμύριο θέσεις εργασίας, συμπιέζοντας των αριθμό των εργαζομένων στο χαμηλότερο επίπεδο από τη δεκαετία του ’60, ενώ «μαύρες» είναι οι προβλέψεις για το 2014 αφού το ποσοστό απασχόλησης αναμένεται να υποχωρήσει κάτω από το 4,8% που βρίσκεται σήμερα.
Η κεντρική τράπεζα της χώρας εκτιμά ότι 222.500 θέσεις θα χαθούν το 2013 και άλλες 57.400 τον επόμενο χρόνο, ενώ πέρυσι βρέθηκαν κυριολεκτικά στον δρόμο περί τα 200.000 άτομα. Ο ΟΟΣΑ υπολογίζει ότι το ποσοστό των ανέργων θα αυξηθεί από το 17,6% σήμερα στο 18,6% στα τέλη του 2014.
Την ίδια ώρα «σοκ» στην κοινωνία προκαλούν τα σκληρά μέρα λιτότητας που περιλαμβάνει το προσχέδιο του προϋπολογισμού για το 2014: σημαντικές μειώσεις στις δημόσιες δαπάνες, περικοπές στους μισθούς των δημοσίων υπαλλήλων, αλλά και απολύσεις. Το σκεπτικό της εφαρμογής αυτών των νέων μέτρων είναι να επιτρέψουν στην Πορτογαλία να μειώσει το έλλειμμά της στο 4% του ΑΕΠ το 2014 και στη συνέχεια στο 2,5% το 2015.
Οι μισθοί
Με τις μηνιαίες απολαβές των εργαζομένων σε «ελεύθερη πτώση» και με τον κατώτατο βασικό μισθό καθηλωμένο στα 485 ευρώ, η φτώχεια στη χώρα συνεχώς επιδεινώνεται: πολλά νοικοκυριά έχουν χάσει τα οικογενειακά τους επιδόματα και η αύξηση των φόρων (ιδίως του ΦΠΑ) έχει επιβαρύνει τον προϋπολογισμό των Πορτογάλων, κάτι το οποίο συνέβαλε να αυξηθεί η προσφυγή τους στις τράπεζες τροφίμων.
«Περίπου 2 εκατομμύρια άνθρωποι στην Πορτογαλία ζουν σε καθεστώς απόλυτης φτώχειας, πολλές οικογένειες δεν τρώνε όποτε νιώθουν πείνα, όμως κανείς δεν πεθαίνει από αυτήν, διότι το δίκτυο των οργανώσεων αρωγής είναι πολύ ανεπτυγμένο και η κρίση δεν έχει πλήξει την αλληλεγγύη των Πορτογάλων» σύμφωνα με την πρόεδρο της ομοσπονδίας των τραπεζών τροφίμων της χώρας Ιζαμπέλ Ζονέτ.
Την ίδια ώρα η νεολαία της χώρας ετοιμάζεται να ανοίξει τα φτερά της για… αλλού. Περίπου 250.000 Πορτογάλοι αναγκάστηκαν την τελευταία διετία να μεταναστεύσουν, λόγω έλλειψης επαγγελματικών προοπτικών.
Ουρές ασθενών στα φαρμακεία που ζητούν να αγοράσουν φάρμακα με δόσεις
Την ώρα που μισθοί και συντάξεις βρίσκονται σε «ελεύθερη πτώση» το κόστος ζωής στην Πορτογαλία παραμένει στο… ύψος του: ο ΦΠΑ ανέβηκε από το 6% στο 23% για μια σειρά επαγγέλματα, η κεντροδεξιά κυβέρνηση έχει καταργήσει τους ελέγχους στα ενοίκια, οι πληρωμές των γιατρών στο εθνικό σύστημα υγείας έχουν ανεβεί, τα εισιτήρια των μέσων μαζικής μεταφοράς έχουν ακριβύνει, η κρατική βοήθεια για την αγορά φαρμάκων έχει συρρικνωθεί. Στα φαρμακεία σχηματίζονται ουρές ασθενών που ρωτούν αν μπορούν να αγοράσουν τα φάρμακά τους σε δόσεις…
Δυσκολίες
Οικογένειες δυσκολεύονται να πληρώσουν τους λογαριασμούς, τα δάνειά τους, ενώ όλο και περισσότεροι άνθρωποι ηλικίας 20 έως 60 ετών συνωστίζονται στα συσσίτια φιλανθρωπικών οργανώσεων για ένα πιάτο φαγητό ή για μια κούτα με λάδι, κονσέρβες και αλεύρι. Η μεσαία τάξη έχει στραφεί στα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας, ενώ πολλοί δυσκολεύονται να γεμίσουν το καλάθι τους ακόμη και με είδη πρώτης ανάγκης. Σε σχέση πάντως με την Ελλάδα οι τιμές σε κάποια βασικά είδη θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν «πιο λογικές».
Οι τιμές
Στα μεγάλα αστικά κέντρα της Πορτογαλίας ένα λίτρο φρέσκο γάλα στοιχίζει 1,10 ευρώ, μια φραντζόλα χωριάτικο ψωμί 0,55-0,60 ευρώ, 1 λίτρο λάδι 3,50 ευρώ, 1 κιλό μοσχάρι 8 ευρώ, 1 κιλό χοιρινό κρέας 3 ευρώ και μια εξάδα αβγά λίγο κάτω από ένα ευρώ.
Το εισιτήριο για το λεωφορείο κοστίζει 1,80 και για το μετρό 1,40 ευρώ. Η είσοδος στο σινεμά ανέρχεται σε 5,5 ευρώ (με ειδική προσφορά 3,5 ευρώ την Τετάρτη), ενώ για να πιεις έναν καφέ εσπρέσο στην ακριβότερη καφετέρια θα πρέπει να ξοδέψεις από 0,50 έως 0,80 ευρώ!
«Είμαστε περήφανος λαός, θα βγούμε από το τούνελ νικητές»
«Η κρίση μάς ανάγκασε να αλλάξουμε συνήθειες. Είμαστε όμως πεισματάρης και περήφανος λαός, γι’ αυτό θα βγούμε από το τούνελ της λιτότητας νικητές», δηλώνει στο «Εθνος» η Μαρία Πιλάρ Γκαρίδο, ξεναγός και κάτοικος Λισαβόνας, κατά την οποία παρά τις απολύσεις και τις σημαντικές περικοπές οι Πορτογάλοι εξακολουθούν να περπατούν με το κεφάλι ψηλά και να ατενίζουν το μέλλον με αισιοδοξία.
«Μας έχουν φοβίσει, όμως στη χώρα υπάρχουν ακόμη πειθαρχία και σεβασμός», σημειώνουν από την πλευρά τους ο Κάρλος Βαλέντε και η Ελληνίδα σύζυγός του Καλαχάνη Μαρίνα, που απασχολούνται στον τουριστικό κλάδο.
Οπως εξηγούν, η κατάσταση στην Πορτογαλία είναι εξαιρετικά δύσκολη, η μεσαία τάξη έχει κυριολεκτικά σημαδευτεί, άνθρωποι βρίσκονται από τη μια μέρα στην άλλη στον δρόμο, καταστήματα κλείνουν.
«Η ζωή έχει δυσκολέψει πολύ. Υπάρχουν πολλές οικογένειες με άνεργους και τους δύο γονείς. Στον επαγγελματικό στίβο οι νέοι δεν έχουν ελπίδα, το ίδιο και οι μεσήλικες που απολύονται», επισημαίνει η Μαρία Βλάχου, που έχει παντρευτεί τον Πορτογάλο Μανουέλ Καρόλα και κατοικεί στη Λισσαβόνα επί 18 συναπτά έτη.
Οπως μας επισημαίνει ο Μανουέλ, οι επιπτώσεις της κρίσης είναι ιδιαίτερα εμφανείς στον δημόσιο τομέα λόγω των άμεσων φόρων που επιβλήθηκαν.
«Κάθε δημόσιος υπάλληλος με μεικτές μηνιαίες απολαβές 1.800 ευρώ έχει υποστεί μείωση εισοδήματος κατά 25%. Οι συμβάσεις πολλών υπαλλήλων σε σχολεία και νοσοκομεία δεν ανανεώνονται…».
Σύμφωνα με τη Μαρία, αρκετές οικογένειες αδυνατούν να αποπληρώσουν τα δάνεια και χάνουν τα σπίτια τους. Για πολλούς η μόνη λύση είναι να ζήσουν με τους γονείς τους ή με συγγενείς. Οι πλειστηριασμοί υποθηκευμένων σπιτιών αυξάνονται συνεχώς, τα ενεχυροδανειστήρια κάνουν «χρυσές δουλειές»… Για να επιβιώσουν οι Πορτογάλοι έχουν προσαρμοστεί στη νέα σκληρή πραγματικότητα: «Ημασταν ανέκαθεν συντηρητικοί, δεν ξοδεύαμε πολλά χρήματα για την αγορά ρούχων ή για διακοπές.
Οικονομία
Σήμερα, δε, αγοράζουμε μονάχα αυτό που πρόκειται να καταναλώσουμε και τίποτα παραπάνω. Το σλόγκαν μας είναι «ακόμη και τα … ψίχουλα είναι ψωμί», εξηγεί η Μαρίνα, ενώ η Μαρία Πιλάρ προσθέτει:
«Είμαστε πλέον περισσότερο προσεκτικοί όταν χαλάμε χρήματα, κάνουμε έρευνα και ελέγχουμε διπλά τις τιμές. Για να τα φέρουμε βόλτα αγοράζουμε ένα λιγότερο ακριβό κρασί, μαγειρεύουμε κοτόπουλο αντί για κρέας». Ή όπως λέει η Μαρίνα: «Ο ένας συνάδελφος μεταφέρει τους υπόλοιπους στη δουλειά και αυτό γίνεται εκ περιτροπής για να κάνουμε οικονομία».
Η περηφάνια του πορτογαλικού λαού αντικατοπτρίζεται στο πρόσωπο του 37χρονου Πέδρο Μπαπτίστα, ο οποίος ημιαπασχολείται ως καθαριστής τζαμιών, ενώ η σύζυγός του είναι άνεργη για σχεδόν έναν χρόνο αφότου απολύθηκε από το σχολικό κυλικείο όπου εργαζόταν.
Το μηνιαίο εισόδημα του ζευγαριού που έχει δύο μικρά παιδιά ηλικίας 7 και 12 χρόνων μετά βίας φτάνει τα 650 ευρώ, όταν πριν από 5 χρόνια έβγαζαν 1.600 ευρώ.
Ο Πέδρο όμως δηλώνει αποφασισμένος να μην το βάλει κάτω: «Η ζωή έχει σκαμπανεβάσματα. Θα φτιάξουν τα πράγματα, πρέπει να κάνουμε υπομονή».
Πηγή: ΕΘΝΟΣ
