Ενδοοικογενειακή βία, γυναικοκτονίες, συμμορίες ανηλίκων, ψυχώσεις που πυροδοτούνται από τα στρεσογόνα ερεθίσματα της εποχής μας, διατροφικές διαταραχές, εθισμοί στο διαδίκτυο και σε παράνομες ή νόμιμες ουσίες, παραίτηση, κατάθλιψη, απομόνωση, άνοια, μετατραυματικό στρες μπροστά στο φόβο του θανάτου, στιγματισμός.
Είναι νωπές ακόμα οι πληγές που άφησε η πανδημία στην ψυχική υγεία, καθώς προκάλεσε εκτίναξη του ποσοστού του διαδικτυακού εθισμού των εφήβων και έκρηξη της ενδοοικογενειακής βίας, με το 78 % των καταγγελιών από γυναίκες -θύματα βίας να γίνεται για πρώτη φορά.
Της Αλεξίας Σβώλου
Αυτό το πρωτόγνωρο κύμα ενδοοικογενειακής αλλά και έξω-οικογενειακής βίας πυροδότησε και μία σειρά από άγρια εγκλήματα, με κορύφωση το γεγονός ότι φτάσαμε πέρσι τις 17 γυναικοκτονίες σε ένα έτος- ένας αριθμός ασύλληπτος για τη χώρα μας.
Σε αυτή τη δύσκολη συγκυρία ήρθε η ώρα να βγουν τα προβλήματα κάτω από το χαλί, μετά από δεκαετίες σιωπής και απραξίας και να δημιουργηθούν δομές πρόληψης, πρώιμης παρέμβασης, διάγνωσης, φιλοξενίας και θεραπείας για νοσήματα που μέχρι τώρα παρέμεναν ταμπού.
Το μεγάλο αυτό έργο που θα φέρει την επανάσταση στην ψυχική υγεία και στον τρόπο αντιμετώπισης των ασθενών έχει αναλάβει να υλοποιήσει η υφυπουργός υγείας Ζωή Ράπτη, υπεύθυνη για την ψυχική υγεία, η οποία ξεκίνησε δημιουργώντας έναν ψηφιακό χάρτη με τις υπάρχουσες δομές.
Ανάμεσα στις 104 νέες δομές ψυχικής υγείας που θα δημιουργηθούν στην επικράτεια με χρηματοδότηση 56 εκατομμυρίων € από το ταμείο ανάκαμψης, ξεχωρίζουν το πρώτο στην Ελλάδα κέντρο διατροφικών διαταραχών το οποίο θα λειτουργήσει μέσα στο Σισμανόγλειο νοσοκομείο υλοποιώντας ένα πρότζεκτ που ξεκίνησε το 2009.
Μια ακόμη πολυαναμενόμενη «άφιξη» αφορά στα 10 κέντρα πρώιμης παρέμβασης για την ψύχωση των εφήβων που θα λειτουργήσουν πανελλαδικά, με τα πρώτα πέντε να ανοίγουν τις πόρτες τους σε Αττική, Θεσσαλονίκη, Γιάννενα, Δωδεκάνησα και Πελοπόννησο, ώστε να αντιμετωπιστούν πολύ σοβαρά προβλήματα που πυροδοτούνται από στρεσογόνα ερεθίσματα μετά την ηλικία της πρώιμης ήβης.
Τα παιδιά αυτά έως τώρα δεν είχαν πού την κεφαλήν κλίνη και λόγω της πλήρης απουσίας κατάλληλων δομών, οι έφηβοι με ψυχώσεις αναγκάζονταν να περάσουν το κατώφλι στο Δαφνί ή στο Δρομοκαΐτειο, μια διαδικασία που από μόνη της είναι βαριά στιγματιστική και στρεσογόνα.
Πολύ σημαντικά είναι τα έργα που θα γίνουν και στον τομέα της πρόληψης και της αντιμετώπισης του αυτισμού, με κέντρα πρόληψης κι έγκαιρης διάγνωσης, ώστε να μπορεί να διαγνωστεί η διαταραχή από τα πρώτα δύο χρόνια ζωής.
«Στην Ελλάδα πολλά παιδιά λαμβάνουν διάγνωση για τον αυτισμό στο πέμπτο ή το έκτο έτος ζωής που είναι ήδη πολύ αργά- έχει χαθεί πολύτιμος χρόνος θεραπευτικής παρέμβασης» εξηγεί η υφυπουργός υγείας Ζωή Ράπτη, προσθέτοντας πως στις νέες δομές που θα ανοίξουν την πόρτα τους, περιλαμβάνονται δομές φιλοξενίας και δημιουργικής απασχόλησης, κέντρα ημέρας ακόμη και δομές ώστε να μπορούν να μείνουν τα παιδιά με αυτισμό και οι γονείς τους να μπορέσουν ένα Σαββατοκύριακο να έχουν λίγο χρόνο δικό τους σαν ζευγάρι, να βρεθούν σε ένα περιβάλλον ήρεμο, να αποφορτιστούν για να μπορέσουν να συνεχίσουν να κουβαλούν το βαρύ τους φορτίο.
Μείζονος σημασίας είναι και το έργο που θα πραγματοποιηθεί σε συνεργασία με την Ελληνική Αντικαρκινική Εταιρεία και τον πρόεδρο της, Βαγγέλη Φιλόπουλο σχετικά με την ψυχική στήριξη των ογκολογικών ασθενών με υπηρεσίες ψυχικής υγείας που θα λειτουργήσουν σε όλα τα ογκολογικά νοσοκομεία ώστε να υπάρξει και εκπαίδευση των ιατρών και των νοσηλευτών για το πώς αντιμετωπίζουν τον ογκολογικό ασθενή, από το πώς του ανακοινώνουν την διάγνωση η οποία είναι ένα πολύ δυνατό χαστούκι, αλλά και στην συνέχεια πώς τον στηρίζουν σε κάθε βήμα στο ταξίδι της ογκολογικής περίθαλψης.
Μία άλλη μεγάλη καινοτομία είναι οι κινητές μονάδες ψυχικής υγείας μονάδες που θα οργώσουν βουνά και πεδιάδες, θα φτάσουν σε απομακρυσμένα χωριά όπως για παράδειγμα στην Κρήτη και σε άλλες περιοχές στην Ήπειρο για να μπορούν να προσφέρουν βοήθεια στο σπίτι. Η γεωγραφία της χώρας μας είναι τέτοια που απαιτεί κινητές μονάδες οι οποίες θα λειτουργήσουν σε συνεργασία με τις τοπικές κοινωνίες και την τοπική αυτοδιοίκηση καθώς σε αυτές τις απομονωμένες κλειστές κοινωνίες ο Δήμος είναι εκείνος που γνωρίζει καλύτερα τις ανάγκες του τοπικού πληθυσμού.
Οι νέες δομές ψυχικής υγείας θα λειτουργήσουν σε συνεργασία με τις υπάρχουσες μη κυβερνητικές οργανώσεις και αστικές μη κερδοσκοπικές εταιρείες που ήδη δραστηριοποιούνται στο πεδίο αυτό και με την τοπική αυτοδιοίκηση καθώς ο Δήμος μπορεί να προσφέρει πολλά, είναι το πρώτο αποκούμπι των πολιτών στη γειτονιά που ζουν. Η επανάσταση λοιπόν στην ψυχική υγεία θα στηριχθεί σε ένα ΣΔΙΤ με αναβαθμισμένο τον ρόλο των δημοτικών υπηρεσιών.
«Όταν παρέλαβα τον τομέα της ψυχικής υγείας, στην Ελλάδα υπήρχαν συνολικά 60 κλίνες για εφήβους με ψυχιατρικά προβλήματα μέσα στα παιδιατρικά νοσοκομεία και καταφέραμε και αυξήσαμε αυτές τις κλίνες κατά 39 σε νοσοκομεία της Αττικής, στην Τρίπολη την Αλεξανδρούπολη κι αλλού» επισημαίνει η Ζωή Ράπτη.
Νέες δομές θα δημιουργηθούν και για τους ηλικιωμένους με άνοια που αποτελεί ένα από τα μεγάλα προβλήματα της δημόσιας υγείας. Η ψυχική υγεία των μελών της ελληνικής οικογένειας αποτελεί προτεραιότητα για τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη ο οποίος δίνει τεράστια έμφαση στην ψυχική υγεία των παιδιών και των εφήβων που αποτελούν τους πολίτες του αύριο.
Είναι κοινό μυστικό πως η πανδημία γιγάντωσε σοβαρά προβλήματα όπως και τις εξαρτήσεις με διαδικτυακά μέσα αλλά και ουσίες. Τα παιδιά κόλλησαν στο διαδίκτυο σε σημείο που μετά να μην θέλουν να βγουν με τους φίλους τους, η ενδοοικογενειακή βία τα οδήγησε σε συμμορίες ανηλίκων που ανακυκλώνουν την βία, το υγειονομικό προσωπικό υπέστη μία απίστευτη επαγγελματική εξουθένωση, οι ασθενείς που νοσηλεύτηκαν σε κλινικές κορονοϊού βρέθηκαν ολομόναχοι με τον φόβο του θανάτου και ήδη μέσα από την πανδημία υγειονομικό προσωπικό και ασθενείς μπόρεσαν να ενισχυθούν στα νοσοκομεία ΚΑΤ και Σωτηρία με τάμπλετ που τους προσέφερε ένα καινοτόμο πρόγραμμα του υπουργείου υγείας μέσω του οποίου μίλησαν με ψυχολόγους και ψυχοθεραπευτές και με τα μέλη της οικογένειας τους για να ενδυναμωθούν.
Στη διάρκεια της πανδημίας με αυτό το πρόγραμμα έγιναν 12.000 κλήσεις, αριθμός που δείχνει την μεγάλη ανάγκη που είχαν και οι νοσηλευτές οι οποίοι επιφορτίστηκαν με τη μεγαλύτερη επαγγελματική εξουθένωση και οι ασθενείς κατά τη διάρκεια αυτής της δύσκολης νοσηλείας.
