Οι ειδικοί της άγριας ζωής έχουν μείνει εμβρόντητοι μετά την ανακάλυψη ενός εντελώς νέου είδους εντόμων, που έχουν όμως την εικόνα και την κίνηση που έχουν τα σκουλήκια, και που αναπτύσσουν μια μυστηριώδη συμπεριφορά, που τα κάνει να μοιάζουν με φίδια.
Το είδος, που ονομάζεται Sciara serpens, είναι ένα μικροσκοπικό σκουλήκι με έναν παράξενο κύκλο ζωής. Η ανακάλυψη έγινε στην Αλάσκα, των ΗΠΑ. Κατά τη διάρκεια του προνυμφικού του σταδίου, το σκουλήκι είναι γλοιώδες και ημιδιαφανές. Αλλά αυτό δεν είναι το πιο παράξενο πράγμα – όταν αυτά τα σκουλήκια μαζεύονται μαζί, σχηματίζουν μια αλυσίδα. Σχηματίζουν μια φάλαγγα, το ένα πίσω από το άλλο και σέρνονται σαν φίδι, το οποίο όμως αποτελείται από εκατοντάδες άτομα που σέρνονται μαζί, ακόμα και το ένα πάνω στο άλλο.
“Έμαθα για πρώτη φορά γι’ αυτά το καλοκαίρι του 2007, όταν η Maggie Billington, διδάσκουσα στο Μουσείο του Βορρά του Πανεπιστημίου της Αλάσκας, όπου είμαι ο έφορος εντόμων, μου έφερε δείγματα και φωτογραφίες και μου περιέγραψε το παράξενο φαινόμενο”, δήλωσε στο Newsweek ο ειδικός στα έντομα της Αλάσκας Derek Sikes.
“Είναι σπάνιο κάποιος να μου φέρνει ένα έντομο στην Αλάσκα και να με αφήνει εντελώς άναυδο! Ήξερα ότι πρόκειται για προνύμφες κάποιου είδους μύγας, αλλά δεν είχα ακούσει ποτέ για αυτή τη συμπεριφορά των σκουληκιών, να σχηματίζουν φίδια.
Αυτή η συμπεριφορά έχει παρατηρηθεί στο παρελθόν σε μερικά είδη στη Βόρεια Αμερική και την Ευρώπη, με παρατηρήσεις που χρονολογούνται από το 1700. “[Αλλά] βρήκαμε μεγάλες γενετικές διαφορές μεταξύ του νέου μας είδους και του πλησιέστερου φαινομενικού συγγενή στην Ευρώπη, ο οποίος επίσης παρουσιάζει αυτή τη συμπεριφορά να ενώνονται σαν φίδι”, δήλωσε ο Sikes. “Βρήκαμε επίσης διαφορές στα αρσενικά γεννητικά όργανα που υποστήριξαν την υπόθεση ότι είχαμε βρει ένα είδος που δεν είχε ποτέ περιγραφεί”.
Το πρόβλημα είναι ότι αυτά τα φιδοσκούληκα είναι γνωστό πως είναι δύσκολο να μελετηθούν. “Τα ενήλικα άτομα του σπάνια και το φαινόμενο κατά το οποίο χιλιάδες προνύμφες τους ταξιδεύουν σε μια μακριά στήλη που μοιάζει με φίδι είναι επίσης σπάνιο, πολύ βραχύβιο και απρόβλεπτο”, δήλωσε ο Sikes. “Ακόμη και οι ειδικοί σε αυτό το είδος δεν είχαν δει ποτέ το φαινόμενο «ζωντανά». Ήταν συναρπαστικό να βρεθούμε μπροστά σε ένα σπάνια παρατηρούμενο εντομολογικό μυστήριο τόσο δραματικής φύσης”.
Μετά από μια και πλέον δεκαετία έρευνας, ο Sikes και η ομάδα του κατάφεραν να επιβεβαιώσουν ότι το είδος αυτό ήταν πράγματι εντελώς νέο για την επιστήμη. Τα αποτελέσματά τους δημοσιεύθηκαν στο περιοδικό Integrative Systematics: Stuttgart Contributions to Natural History.
“Η ανακάλυψη αυτού του νέου είδους, το οποίο ονομάσαμε Sciara serpens, μας επέτρεψε να επανεξετάσουμε όλη τη βιβλιογραφία σχετικά με αυτή τη συμπεριφορά και να δημιουργήσουμε μια πολύτιμη περίληψη που θα καθοδηγήσει τις μελλοντικές εργασίες”, δήλωσε ο Sikes.
Όμως, το γιατί ακριβώς παρουσιάζουν αυτή την ασυνήθιστη συμπεριφορά εξακολουθεί να αποτελεί μυστήριο. “Υπάρχουν πολλές ιδέες, τις οποίες εξετάζουμε στο άρθρο μας”, δήλωσε ο Sikes. “Οι συν-συγγραφείς μου και εγώ συμφωνούμε με κάποιους άλλους που έχουν δημοσιεύσει σχετικά με το φαινόμενο και οι οποίοι πιστεύουν ότι η συμπεριφορά του φιδιού είναι κυρίως ένας τρόπος να αποφεύγουν την αφυδάτωση.
“Οι προνύμφες είναι υγρές και συνήθως ζουν σε σκοτεινά, δροσερά, υγρά φυλλώματα στο δάσος. Όταν συναντούν μια ξηρή ανοιχτή περιοχή, όπως ένα μονοπάτι ή ένα δρόμο, ομαδοποιούνται για να ελαχιστοποιήσουν την εκτεθειμένη επιφάνειά τους. Αυτό τους επιτρέπει να διασχίσουν ένα ξηρό μονοπάτι χωρίς να αφυδατωθούν. Τυχαίνει επίσης να μοιάζουν με φίδι, μερικές φορές με μήκος πάνω από ένα μέτρο, γεγονός που μπορεί να αποτρέψει τα πεινασμένα πουλιά από το να τα ερευνήσουν”.
Καθ’ όλη τη διάρκεια της έρευνάς τους, ο Sikes και η ομάδα του υποστηρίχθηκαν από μια στρατιά επιστημόνων πολιτών, οι οποίοι βοήθησαν στη συλλογή δεδομένων και παρατηρήσεων αυτού του σπάνιου φαινομένου από όλη τη χώρα.
Καθ’ όλη τη διάρκεια της έρευνάς τους, ο Sikes και η ομάδα του υποστηρίχθηκαν από μια στρατιά επιστημόνων πολιτών, οι οποίοι βοήθησαν στη συλλογή δεδομένων και παρατηρήσεων αυτού του σπάνιου φαινομένου από όλη τη χώρα.
“Στο άρθρο μας τονίσαμε πόσο σημαντικοί είναι οι επιστήμονες-πολίτες στις προσπάθειές μας (και τους βάλαμε να μας βοηθήσουν να επιλέξουμε το όνομα του νέου είδους)”, δήλωσε ο Sikes. “Ο καθένας έχει στην τσέπη του μια φωτογραφική μηχανή υψηλής ποιότητας, γεγονός που βελτιώνει σημαντικά την ποιότητα και την ποσότητα των δεδομένων για τη μελέτη ενός τόσο σπάνιου φαινομένου. Ελπίζουμε ότι η ανακάλυψη αυτού του νέου είδους θα ωθήσει τους πολίτες σε περισσότερη έρευνα για να βοηθήσουν στην επίλυση των μυστηρίων των φιδoσκούληκων “.
