Στις γιορτινές μέρες των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς οι γονείς θα βρουν δεκάδες κόλπα για να πείσουν τα μικρά παιδιά ότι τα δώρα τα έφερε ο γλυκύτατος κύριος με τα κόκκινα ρούχα και την λευκή γενειάδα, ο Άγιος Βασίλης.
Θα έρθει, όμως, κάποια στιγμή που τα παιδιά θα αναρωτηθούν και θα αμφισβητήσουν την ύπαρξη του Άγιου Βασίλη. Πολλοί γονείς περιμένουν αυτή τη στιγμή με τρόμο. Τώρα οι ψυχολόγοι έχουν προσδιορίσει την ηλικία στην οποία τα παιδιά αρχίζουν να αμφισβητούν τον Άγιο Βασίλη.
Η ψυχολόγος στο Πανεπιστήμιο του Τέξας στις ΗΠΑ, Candice Mills ανέφερε ότι «τα παιδιά συνήθως αρχίζουν να διακρίνουν τη φαντασία από την πραγματικότητα κατά την προσχολική ηλικία, αλλά η πίστη τους στην ύπαρξη ενός μοναδικού μαγικού Άγιου Βασίλη συχνά συνεχίζει στη μέση παιδική ηλικία».
Η Mills άρχισε να ενδιαφέρεται για αυτό το θέμα όταν έγινε γονέας και έπρεπε και εκείνη να μοιραστεί με τα παιδιά της την «μαγεία» του Άγιου Βασίλη». «Ένιωσα λίγη ένταση γι’ αυτό, γιατί από τη μια πλευρά συχνά ενθαρρύνουμε τα παιδιά μας να είναι επιστημονικοί στοχαστές και να μην εξαπατούν τους άλλους. Ωστόσο με την ιστορία του Άγιου Βασίλη, μερικές φορές υπάρχει ‘ξεχείλωμα’ της αλήθειας που την συνοδεύει. Ανησυχούσα μήπως τα παιδιά μου με έβλεπαν ως ψεύτρα, γιατί ήξερα ότι και εγώ είχα νιώσει αναστατωμένη επειδή μου είπαν ψέματα για τον [Άγιο Βασίλη]», τόνισε η ψυχολόγος.
Η έρευνα για τον Άγιο Βασίλη
Για να κατανοήσουν καλύτερα αυτή τη μετάβαση από την πίστη στην αμφισβήτηση και τις εμπειρίες των παιδιών από αυτήν, η Mills και οι συνεργάτες της πήραν συνεντεύξεις από 48 παιδιά ηλικίας από 6 έως 15 ετών που είχαν σταματήσει να πιστεύουν στον Άγιο Βασίλη και 44 από τους γονείς τους, καθώς και άλλους 383 ενήλικες.
Η έρευνα, η οποία δεν έχει ακόμη αξιολογηθεί από άλλους επιστήμονες, διαπίστωσε ότι για τα περισσότερα παιδιά, η δυσπιστία εισερχόταν σταδιακά περίπου στην ηλικία των 8 ετών. Ωστόσο μερικά παιδιά 3 ή 4 ετών είχαν πείσει τον εαυτό τους ότι ο Άγιος Βασίλης δεν ήταν αληθινός, ενώ άλλα παιδιά πίστευαν σε αυτόν μέχρι τα 15 ή τα 16 τους χρόνια. Σε πολλές περιπτώσεις, ήταν η μαρτυρία άλλων που τελικά συνέτριψε την πίστη τους.
«Μπορεί να είχαν κάποιο σκεπτικισμό που βασιζόταν σε λογικούς συλλογισμούς, όπως πώς μπορεί πραγματικά ο Άγιος Βασίλης να γυρίσει τον κόσμο σε μια νύχτα. Αλλά αυτό που τους δίνει ώθηση είναι ένας συμμαθητής στο σχολείο που λέει ότι δεν είναι αληθινός», τόνισε η Candice Mills.
Περίπου το 1/3 των παιδιών και οι μισοί ενήλικες ανέφεραν κάποια αρνητικά συναισθήματα όταν τελικά έμαθαν ότι ο Άγιος Βασίλης δεν υπάρχει. Αν και αυτά τα συναισθήματα ήταν συνήθως ήπια και βραχύβια, περίπου το 10% των ενηλίκων ανέφερε μακροχρόνια θλίψη ή μειωμένη εμπιστοσύνη στους γονείς ως αποτέλεσμα.
Αυτά τα αρνητικά συναισθήματα συνδέονταν με το να το μαθαίνουν απότομα, να τους λέει κάποιος απευθείας ότι ο Άγιος Βασίλης δεν είναι αληθινός ή να κάνουν αυτή την ανακάλυψη σε μεγαλύτερη ηλικία αν και οι γονείς τους που υποστήριζαν σθεναρά την ύπαρξη του Άγιου Βασίλη.
Ωστόσο, υπήρχαν επίσης πολλά παιδιά που ανέφεραν ότι ένιωσαν χαρούμενα ή ανακουφισμένα όταν σταμάτησαν να πιστεύουν στον Άγιο Βασίλη. «Ήταν σαν να είχαν λύσει κάποιο αίνιγμα», είπε η Candice Mills.
Μπορεί να έμαθαν την αλήθεια για τον Άγιο Βασίλη αλλά…
Αυτό που έχει ενδιαφέρον είναι ότι, ανεξάρτητα από την εμπειρία τους, η συντριπτική πλειοψηφία των ενηλίκων και των παιδιών είπαν ότι θα συνέχιζαν την παράδοση του Άγιου Βασίλη με τα δικά τους παιδιά ή ότι το έκαναν ήδη.
Όσο για το πώς οι αρνητές του μύθου πρέπει να χειρίζονται ερωτήσεις που σχετίζονται με τον Άγιο Βασίλη η Candice Mills προτείνει να ακούτε προσεκτικά τι ρωτάει το παιδί, πριν απαντήσετε. Αν θέλουν να μάθουν πώς χωράει ο Άγιος Βασίλης σε στενές καμινάδες ή μπαίνει σε σπίτια που δεν έχουν, μπορεί να μην είναι έτοιμα να εγκαταλείψουν την ιδέα του Άγιου Βασίλη. Σκεφτείτε να ρωτήσετε το παιδί τι σκέφτεται, να μιλήσετε για το τι πιστεύουν «μερικοί άνθρωποι» ή απλά να πείτε: «Χμ, αυτή είναι μια ενδιαφέρουσα ερώτηση».
Εάν ερωτηθούν απευθείας από τα παιδιά εάν ο Άγιος Βασίλης είναι αληθινός, οι γονείς θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν μια αποτρεπτική ερώτηση, όπως «εσύ, τι πιστεύεις;» και να δουν πώς συζητά το θέμα το ίδιο το παιδί. «Μπορεί μερικές φορές να υπάρξει κάποια ένταση, γιατί θέλουν να συνεχίσουν να πιστεύουν στη μαγεία, αλλά θέλουν επίσης να μάθουν την αλήθεια», είπε η Mills. Με αυτόν τον τρόπο οι γονείς μπορούν να αξιολογήσουν τις ανάγκες των παιδιών εκείνη τη στιγμή και να αποφασίσουν τι θα πουν.
Όταν τα παιδιά της Candice Mills την ρώτησαν για τον Άγιο Βασίλη εκείνη αρχικά αρνήθηκε να απαντήσει. Ωστόσο όταν επέμειναν να μάθουν την αλήθεια, η ψυχολόγος τους την αποκάλυψε. «Ήταν πολύ περήφανοι για τον εαυτό τους και το γιόρτασαν», ανέφερε η ψυχολόγος.
Εξήγησε ότι μερικά παιδιά μπορεί να είναι πιο ευαίσθητα από άλλα όταν μάθουν ότι κάποιος τους λέει ψέματα. Ένας από τους ενήλικες συμμετείχε στην έρευνα ανέφερε ότι ένιωσε πολύ προδομένος από τους γονείς του επειδή του είχαν μάθει να μην λένε ψέματα, αλλά το έκαναν οι ίδιοι. «Σε τέτοιες περιπτώσεις, οι γονείς μπορούν να αμβλύνουν το χτύπημα αναγνωρίζοντας τα συναισθήματα του παιδιού τους και μιλώντας για τον λόγο που έχουν συμπεριλάβει τον Άγιο Βασίλη στις παραδόσεις των γιορτών τους», υπογράμμισε η Candice Mills.
