Η ανακάλυψη μιας μνημειακής νεκρόπολης έχει ανοίξει ένα νέο κεφάλαιο στην αρχαιολογική μελέτη της στις Αλπικές χώρες.
Η ανακάλυψη έγινε στην οδό Santa Croce, στην καρδιά του Τρέντο, της βόρειας Ιταλίας και είναι σπουδαίας ιστορικής και επιστημονικής σημασίας. Επίσης εγείρει νέα ερωτήματα σχετικά με τις ταφικές πρακτικές και τις μορφές αυτό – αναπαράστασης στις κοινότητες που κατοίκησαν την περιοχή κατά την πρώιμη Εποχή του Σιδήρου.
Η τοποθεσία της ανακάλυψης, ένα αστικό περιβάλλον μεγάλης στρωματογραφικής σημασίας, και η σπανιότητα παρόμοιων ευρημάτων στο Αλπικό τόξο, ανάγουν το σημείο σε ανεκτίμητη πηγή αρχαιολογικής γνώσης.
Επικεφαλής της ανασκαφής είναι η Δρ. Elisabetta Mottes, από την αρχαιολογική υπηρεσία της αυτόνομης επαρχίας του Τρέντο, ενώ τις επιχειρήσεις επί του πεδίου, συντονίζουν οι Δρ. Michele Bassetti και Ester Zanichelli, της αρχαιολογικής εταιρείας του Τρέντο.
Η προσεκτική αποκατάσταση των ανακτημένων αντικειμένων πραγματοποιείται από τις Susanna Fruet και Δρ. Chiara Maggioni, οι οποίες, εφαρμόζοντας τεχνικές μικρό – ανασκαφών, έχουν κάνει δυνατή τη συντήρηση και την μελέτη εύθραυστων κομματιών, όπως των οστεοφυλακίων.
Η εξαιρετική διατήρηση της νεκρόπολης και οι πολιτισμοί της Εποχής του Σιδήρου
Στους πρώτους αιώνες της 1ης χιλιετίας π.Χ., από το τοπίο όπου βρίσκεται σήμερα το Τρέντο, κυλούσε ο ποταμός Fersina, με ένα δίκτυο αδιάλειπτων ροών και καναλιών. Στο περιβάλλον αυτό, όπου τα πλημμυρικά φαινόμενα ήταν συχνά, δημιουργήθηκε η μνημειώδης νεκρόπολη, η χρήση της οποίας εκτείνεται από τον 9ο έως τον 6ο αιώνα π.Χ.
Η θέση της νεκρόπολης, ανάμεσα στα δύο κανάλια τα οποία λειτουργούσαν κατά τη διάρκεια πλημμυρών, ευνόησε τη διατήρηση του αρχαιολογικού χώρου, επιτρέποντας την καταγραφή των ταφικών πρακτικών της κοινότητας.
Η Εποχή του Σιδήρου, ήταν μια περίοδος έντονων μεταβάσεων στην περιοχή της Μεσογείου και των Άλπειων. Πολιτισμοί όπως οι Ετρούσκοι, οι Φοίνικες, οι Έλληνες και οι Κέλτες, άρχισαν να ακμάζουν και να αλληλεπιδρούν μέσα από το εμπόριο και τις πολιτιστικές συναλλαγές.
Οι αλπικές κοινότητες συμμετείχαν στις επαφές αυτές, εδραιώνοντας σημαντικές συνδέσεις με τους πληθυσμούς της Κοιλάδας του Πάδου, των Ετρούσκων και των Βενετών της Αδριατικής.
Σύμφωνα με τον Franco Marzatico, το σημείο προσφέρει τη δυνατότητα της μελέτης της ελίτ μιας κοινωνίας που κατοικούσε στο λεκανοπέδιο του Τρέντο και επιδείκνυε τη δύναμη και το κύρος της μέσα από την απόθεση κτερισμάτων μεγάλης συμβολικής αξίας.
Τα ταφικά μνημεία και τα κτερίσματα
Ένα από τα πιο εντυπωσιακά στοιχεία του σημείου, είναι η διάταξη ταφικών στηλών ύψους μέχρι 2.40 μέτρα, σε υποπαράλληλες γραμμές με προσανατολισμό προς τον βορά και τον νότο. Οι στήλες ήταν χαρακτηριστικές πριγκιπικών τύμβων, οι οποίοι αποτελούνταν από λίθινους θαλάμους, καλυμμένους από θολωτές δομές.
Με το πέρασμα του χρόνου, παρατηρείται η συγκέντρωση «δορυφορικών» ταφών γύρω τους.
Το υλικό που χρησιμοποιήθηκε για τις δομές αυτές, προέρχεται από τον ανατολικό λόφο του Τρέντο, πλούσιο σε κοκκώδεις ασβεστόλιθους της Ιουρασικής περιόδου, ενώ για τους ταφικούς θαλάμους χρησιμοποιήθηκε ροζ μαργαϊκός ασβεστόλιθος από τη Scaglia Rossa.
Η μικροστρωματογραφική ανάλυση επέτρεψε την ανακατασκευή της πολυπλοκότητας των ταφικών τελετουργιών.
Έχει καταγραφεί η παρουσία tierra de rogo – μια συσσώρευση στάχτης και απολιθωμένων οστέινων υπολειμμάτων, τοποθετημένων σε δοχεία με ευπαθή υλικά και, σπανιότερα, σε οστεοφυλάκια. Σε ορισμένες περιπτώσεις, τα λείψανα ήταν τυλιγμένα σε υφάσματα στερεωμένα με ινίδια ή καρφίτσες, γεγονός που υποδηλώνει μια τελετουργική μεταχείριση του σώματος του νεκρού.
Η μελέτη των ταφικών αντικειμένων αποκάλυψε τον πλούτο αυτών των συνόλων, τα οποία περιλαμβάνουν όπλα και διακοσμητικά αντικείμενα επενδυμένα με κεχριμπάρι και υγρό γυαλί, μαρτυρώντας εμπορικές συναλλαγές και πολιτιστικές επαφές με την Ιταλία.
Τα αντικείμενα που ανακαλύφθηκαν, εκτός από το ότι βοηθούν στην αντίληψη της κοινωνικής στάθμης των θαμμένων ατόμων, προσφέρουν πληροφορίες σχετικά με τις επαφές και την κινητικότητα των κοινοτήτων αυτών.
Δεδομένης της αξίας της ανακάλυψης, μια διεπιστημονική ομάδα ειδικών από διάφορους ιταλικούς και διεθνείς φορείς, θα συνεχίσουν να μελετούν το σημείο.
Η ανάλυση των ανθρώπινων και αρχαιοβοτανικών ευρημάτων, μαζί με τη λεπτομερή εξέταση των κτερισμάτων, θα ρίξουν φως στην κοινωνική οργάνωση, τα τελετουργικά και τις πεποιθήσεις της κοινότητας της Εποχής του Σιδήρου.
