Μία μοναδική ανακάλυψη πραγματοποίησε ομάδα αρχαιολόγων, στον αρχαίο χώρο Khirbat Ibreika, στο νότιο Ισραήλ. Οι ερευνητές ανακάλυψαν τέσσερις χάλκινους δίσκους με ανάγλυφες κεφαλές λιονταριών, μαζί με κρίκους που χρησίμευαν ως λαβές.
Τα αντικείμενα, τα οποία ανακαλύφθηκαν σε τάφο της ρωμαϊκής περιόδου, (1ος – 2ος αιώνας π.Χ.), εγείρουν πολλά ερωτήματα σχετικά με τον σκοπό και το νόημά τους. Ήταν άραγε, διακοσμητικοί, εξυπηρετούσαν κάποιον πρακτικό σκοπό, ή μήπως έκρυβαν θρησκευτικούς ή πολιτιστικούς συμβολισμούς;
Το 2018, κατά τη διάρκεια μιας επείγουσας ανασκαφής, οι ερευνητές ανακάλυψαν οκτώ τάφους της ρωμαϊκής περιόδου στο Khirbat Ibreika. Ένας από τους τάφους αυτούς, τον οποίον οι αρχαιολόγοι έχουν χαρακτηρίσει ως Τ6, ήταν σφραγισμένος και περιείχε θραύσματα οστών, δώδεκα γυάλινα αγγεία, ένα σιδερένιο καρφί και, το πιο εντυπωσιακό εύρημα, τέσσερις δίσκους με κεφαλές λιονταριών με τους κρίκους τους. Τα αντικείμενα βρέθηκαν στοιβαγμένα σε μία γωνία του τάφου, υποδηλώνοντας πως είχαν αποτεθεί εκεί σκόπιμα, ενδεχομένως στο πλαίσιο κάποιου ταφικού τελετουργικού.
Οι δίσκοι, φτιαγμένοι από χαλκό, απεικονίζουν πρόσωπα λιονταριών με μοναδικές λεπτομέρειες: ορισμένων τα μάτια κοιτούν προς τα πάνω, άλλα μπροστά και οι εκφράσεις τους διαφέρουν ελαφρώς.
Η πιο περίεργη πτυχή είναι πως, οι κρίκοι δεν ήταν περασμένοι μέσα στο στόμα του λιονταριού, όπως παρατηρείται σε άλλα παρόμοια ευρήματα, αλλά στην κορυφή του κεφαλιού, λεπτομέρεια που θα μπορούσε να είναι καθοριστικής σημασίας στην κατανόηση της λειτουργίας τους.
Ποια ήταν η χρήση των λαβών;
Οι αρχαιολόγοι εξετάζουν διάφορες θεωρίες. Η πιο αποδεκτή είναι αυτή που λέει πως, οι δίσκοι ήταν διακοσμητικές λαβές από ξύλινο φέρετρο.
Οι κρίκοι διευκόλυναν την μεταφορά του φέρετρου, με την προσθήκη ξύλινων βεργών για την μεταφορά του, ανάμεσα σε κόσμο. Αυτό εξηγεί το γεγονός πως, οι λαβές είναι μεγάλες και στιβαρές, σχεδιασμένες να κουβαλούν βάρος.
Μία ακόμη πιθανότητα είναι, η συμβολική αξία των δίσκων. Στον Ρωμαϊκό κόσμο, το λιοντάρι συμβόλιζε τη δύναμη, την αριστοκρατικότητα, την προστασία. Υπήρεχε συχνά σε πόρτες, ανάκτορα και τάφους, σε σημεία όπου υποτίθεται πως έπρεπε να προστατεύεται το πέρασμα στην μετά θάνατον ζωή. Κάποιοι εμπειρογνώμονες, υποδηλώνουν πως, οι λαβές αυτές μπορεί να ήταν φυλαχτά, για την προστασία των νεκρών, κατά τη διάρκεια του ταξιδιού τους στον άλλον κόσμο.
Το γεγονός ότι, ένας από τους οκτώ τάφους στους οποίους έγιναν ανασκαφές, περιείχαν τα αντικείμενα αυτά, υποδηλώνει πως ο νεκρός ήταν επιφανές πρόσωπο, ενδεχομένως άνθρωπος υψηλής κοινωνικής στάθμης ή στρατιωτικός.
Κατά τη Ρωμαϊκή Εποχή, στη λατρεία του Μίθρα, μία μυστηριώδης θρησκεία που ήταν δημοφιλής στις τάξεις των στρατιωτών, χρησιμοποιούσε σύμβολα όπως το λιοντάρι και ο ταύρος στα τελετουργικά της. Αν και δεν υπάρχουν άμεσα στοιχεία που να συνδέουν τις λαβές αυτές με τον μιθραϊσμό, η παρουσία του λιονταριού σε ταφικό περιβάλλον, ανοίγει την πιθανότητα των πνευματικών ερμηνειών.
Έχει διατυπωθεί ακόμη και η υπόθεση πως, οι νεκροί μπορεί να ήταν μέλη της κοινότητας των Σαμαρειτών, μια εθνική – θρησκευτική ομάδα που ζούσε στην περιοχή. Ωστόσο, οι Σαμαρείτες απέφευγαν, για λόγους θρησκευτικούς, να απεικονίζουν ζώα, κάτι που κάνει τη θεωρία αυτή, λιγότερο πιθανή.
Παρά τα στοιχεία, ο ακριβής σκοπός των λαβών, παραμένει ένα μυστήριο.
Για ποιον λόγο ήταν στοιβαγμένα στη γωνία του τάφου και όχι προσαρτημένα στο φέρετρο; Ήταν κάποιο τμήμα του τελετουργικού το οποίο δεν έχει γίνει κατανοητό; Οι αρχαιολόγοι ευελπιστούν, οι μελλοντικές ανακαλύψεις να δώσουν απαντήσεις στα ερωτήματα αυτά.
Εν τω μεταξύ, το εύρημα στο Khirbat Ibreika, μας θυμίζει πως, ακόμη και μετά από δύο χιλιάδες χρόνια, τα αντικείμενα από το παρελθόν, εξακολουθούν να μας αφηγούνται τις ιστορίες τους.
