Ο παγετώνας Thwaites, ένα τεράστιο στρώμα πάγου στην Ανταρκτική, έχει λάβει το δυσοίωνο προσωνύμιο «Παγετώνας της Ημέρας της Κρίσης» ή «Παγετώνας της Αποκάλυψης» – επειδή, αν καταρρεύσει, θα μπορούσε να έχει σοβαρές επιπτώσεις για το μέλλον της ανόδου της στάθμης της θάλασσας και την μοίρα των παράκτιων κοινοτήτων.
Οι επιστήμονες παρακολουθούν με τρόμο την υποχώρησή του να επιταχύνεται σημαντικά. Τώρα, όπως περιγράφεται λεπτομερώς σε μελέτη που δημοσιεύθηκε από τη Διεθνή Συνεργασία για τον Παγετώνα Thwaites (ITGC) και αναδείχθηκε από το Wired, μεγάλες ρωγμές που σχηματίζονται στο στρώμα του πάγου συνεχίζουν να αποδυναμώνουν τη δομική του ακεραιότητα. Η «Ημέρα της Κρίσης» δεν ήταν ποτέ πιο κοντά.
Πιο κοντά από ποτέ στην καταστροφική υποχώρηση
Εάν κατέρρεε υπό το ίδιο του το βάρος, οι επιστήμονες εκτιμούν ότι θα μπορούσε τελικά να προκαλέσει άνοδο της παγκόσμιας στάθμης της θάλασσας έως και 3,3 μέτρα, γεγονός που θα σήμαινε βέβαιη καταστροφή για δεκάδες εκατομμύρια ανθρώπους.
Μία ομάδα ερευνητών από το Πανεπιστήμιο της Μανιτόμπα ανέλυσε δορυφορικά δεδομένα από το 2002 έως το 2022 και παρατήρησε πώς οι ρωγμές στον παγετώνα Thwaites συνέχισαν να επεκτείνονται γύρω από μια ζώνη διάτμησης.
«Τις τελευταίες δύο δεκαετίες, το στρώμα πάγου υπέστη προοδευτική ρηγμάτωση γύρω από μια προεξέχουσα ζώνη διάτμησης πριν από το σημείο στήριξής του, υπονομεύοντας σταδιακά τη δομική του ακεραιότητα», αναφέρει η μελέτη.
Κατά τη διάρκεια των δύο δεκαετιών, οι δορυφορικές εικόνες έδειξαν το «συνολικό μήκος της περιοχής των ρωγμών» να αυξάνεται από περίπου 160 χιλιόμετρα σε πάνω από 320 χιλιόμετρα, ωστόσο το μέσο μήκος τους στην πραγματικότητα μειώθηκε, γεγονός που υποδηλώνει ότι νέες, μεγάλες πιέσεις ασκούνται στον παγετώνα. Μια παρόμοια ανησυχητική κατάσταση εκτυλίσσεται και κάτω από την επιφάνεια του νερού.
Μια άλλη πρόσφατη μελέτη παρατήρησε πώς τα θερμαινόμενα ωκεάνια ύδατα λιώνουν στρώματα πάγου όπως ο παγετώνας Thwaites, μεταβολές που μπορούν να ανιχνευθούν όχι μόνο σε βάθος ετών, αλλά μέσα σε λίγες μόνο ώρες και ημέρες, καθώς στροβιλώδεις δίνες νερού που μπορούν να φτάσουν σε πλάτος έως και δέκα χιλιόμετρα, περιστρέφονται και εισχωρούν κάτω από αυτούς τους παγετώνες.
Η διεθνής ομάδα ερευνητών εντόπισε επίσης έναν ανησυχητικό βρόχο ανατροφοδότησης: Το νέο κρύο νερό από το στρώμα του πάγου αναμιγνύεται με τα θερμότερα και πιο αλμυρά νερά του ωκεανού, προκαλώντας ωκεάνια αναταραχή, η οποία με τη σειρά της λιώνει ακόμη περισσότερο πάγο.
Δυσοίωνα τα αποτελέσματα της μελέτης
«Αυτός ο βρόχος θετικής ανατροφοδότησης θα μπορούσε να ενταθεί σε ένα κλίμα που θερμαίνεται», δήλωσε στο CNN η συντάκτρια της μελέτης και επίκουρη καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Σαν Ντιέγκο (UC San Diego), Lia Siegelman.
Οι επιστήμονες συνεχίζουν τον αγώνα δρόμου για να κατανοήσουν πλήρως τις καταστροφικές συνέπειες της παγκόσμιας θέρμανσης στον «Παγετώνα της Ημέρας της Κρίσης».
Ένα πράγμα είναι βέβαιο: η πρόγνωση δεν είναι ευοίωνη. Σύμφωνα με την έκθεση της ITGC για το 2025, η υποχώρηση του παγετώνα έχει «επιταχυνθεί σημαντικά τα τελευταία 40 χρόνια».
«Παρόλο που μια πλήρης κατάρρευση είναι απίθανο να συμβεί μέσα στις επόμενες δεκαετίες, τα ευρήματά μας υποδηλώνουν ότι πρόκειται να υποχωρήσει περαιτέρω και ταχύτερα κατά τον 21ο και 22ο αιώνα», αναφέρει η έκθεση.
«Η άμεση και διαρκής αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής (απανθρακοποίηση) προσφέρει τη μεγαλύτερη ελπίδα καθυστέρησης αυτής της απώλειας πάγου και αποφυγής της έναρξης παρόμοιας ασταθούς υποχώρησης στους θαλάσσιους τομείς της Ανατολικής Ανταρκτικής», έγραψε η ομάδα.
