Ένα νέο είδος χταποδιού, το οποίο ξεχωρίζει για τα τεράστια μάτια του και τα εντυπωσιακά κόκκινα πλοκάμια του, ταυτοποιήθηκε σε μεγάλο βάθος, σε υποβρύχιο φαράγγι ανοιχτά της Αυστραλίας.
Το είδος έχει πάρει την επίσημη ονομασία Opisthoteuthis carnarvonensis, ή αλλιώς Carnarvon Flapjack Octopus, από την περιοχή όπου ανακαλύφθηκε. Πρόκειται για το δέκατο νέο είδος που περιγράφηκε από δείγματα που συλλέχθηκαν κατά την αποστολή του 2022 με το ερευνητικό σκάφος (RV) Investigator, υπό την ηγεσία της CSIRO, της εθνικής επιστημονικής υπηρεσίας της Αυστραλίας.
Το RV Investigator, πραγματοποίησε αποστολή που διήρκεσε έναν μήνα, για την εξερεύνηση των -ως επί το πλείστον- ανεξερεύνητων οικοτόπων και της βιοποικιλότητας του βυθού στα θαλάσσια πάρκα Gascoyne και Carnarvon Canyon, στη Δυτική Αυστραλία.
Η έρευνα αυτή, ήταν η πρώτη βασική θαλάσσια μελέτη τόσο του Gascoyne Marine Park όσο και του Carnarvon Canyon Marine Park, τα οποία βρίσκονται υπό την εποπτεία των Πάρκων της Αυστραλίας.
Στη διάρκεια της αποστολής, οι ερευνητές αξιοποίησαν προηγμένες φωτογραφικές μηχανές, δίκτυα και έλκηθρα για να συλλέξουν δείγματα και εικόνες σε βάθος χιλιάδων μέτρων κάτω από την επιφάνεια του ωκεανού. Κατάφεραν να βρουν πολλά δείγματα, τα οποία θεωρείται πως, αντιπροσωπεύουν είδη που, μέχρι πρότινος, ήταν άγνωστα στην επιστήμη.
Από το τέλος της αποστολής, ερευνητές, ειδικοί στην ταξινόμηση, εκπρόσωποι μουσείων και συλλογών, όπως το Μουσείο και Πινακοθήκη της Τασμανίας και η Εθνική Συλλογή Ψαριών της Αυστραλίας της CSIRO, εργάζονται εντατικά για την ταυτοποίηση και την περιγραφή ορισμένων από τα νέα αυτά είδη.
Η αποστολή του ερευνητικού RV Investigator
Σε μια μελέτη του δημοσιεύτηκε πρόσφατα, η Δρ. Tristan Verhoeff, εθελόντρια που ασχολείται με την ταξινόμηση στο μουσείο και την πινακοθήκη της Τασμανίας, περιγράφει το νέο είδος χταποδιού που έχει ανακαλυφθεί, δηλαδή το χταπόδι flapjack.
Οι επιστήμονες καταρτίζουν μια ολοένα αυξανόμενη λίστα από νέα είδη που παρατηρήθηκαν σε αυτήν την αποστολή του 2022, ανάμεσα στα οποία ένας καρχαρίας (painted hornshark) και ένα σκορπιόψαρο με παράλληλη ράχη (Parallel-spine Scorpionfish).
Οι ανακαλύψεις αυτές, βοηθούν τους υπεύθυνους της θαλάσσιας διαχείρισης όπως είναι τα πάρκα της Αυστραλίας, να διαφυλάξουν με πιο αποτελεσματικό τρόπο την απίστευτη θαλάσσια ζωή στους ωκεανούς της Αυστραλίας.
Η ανακάλυψη του νέου είδους χταποδιού
Το χταπόδι Carnarvon Flapjack, είναι ένα μικρό, ζελατινώδες χταπόδι που ζει σε μεγάλα βάθη και φτάνει περίπου τα 4 εκατοστά σε διάμετρο, αλλά λίγα είναι γνωστά για την οικολογία ή τον τρόπο της ζωής του. Τα χταπόδια Flapjack ανήκουν στην υπόταξη cirrate ή dumbo, και βρίσκονται παντού στον κόσμο. Υπάρχουν περίπου 50 χαρακτηρισμένα είδη χταποδιών dumbo στον κόσμο, με 15 είδη να έχουν καταγραφεί σε νερά της Αυστραλίας.
Τα χταπόδια Flapjack, ζουν στα βάθη του ωκεανού και μπορούν να… μεταμορφώνονται. Δηλαδή, πλαταίνουν το σώμα τους ώστε να θυμίζουν τηγανίτα – ή το γλυκό Flapjack, εξ ου και το όνομά του – ή να σηκώνουν το σώμα τους για να μοιάζουν με μια μικρή, ζελατινώδη ομπρέλα.
Τα χταπόδια Flapjack, έχουν μεγάλα μάτια σε σχέση με το σώμα τους, κάτι που ενισχύει την ικανότητά τους να ανιχνεύουν τα θηράματά τους στα αμυδρά φωτισμένα βάθη της θάλασσας, όπου ζουν. Τρέφονται με σκουλήκια και μικρά καρκινοειδή, χρησιμοποιώντας τα πλοκάμια τους για να εγκλωβίσουν και να φάνε τα θηράματά τους.
Τα δείγματα που χρησιμοποιήθηκαν για να περιγράψουν το νέο είδος, συλλέχθηκαν από βάθη 1044-1510 μέτρων μέσα και γύρω από το φαράγγι Carnarvon και τα θαλάσσια πάρκα Gascoyne της δυτικής Αυστραλίας.
Οι απόψεις των εμπειρογνωμόνων
Η Δρ. Tristan Verhoeff, εθελόντρια που ασχολείται με την ταξινόμηση στο μουσείο και τη γκαλερί της Τασμανίας, είπε: «Αυτό το νέο είδος είναι ένα χταπόδι Flapjack, το οποίο ανήκει στα cirrate ή τα χταπόδια “dumbo” που ζουν σε βαθιά νερά. Είναι ένα μικρό χταπόδι, με μήκος σώματος έως 40 χιλιοστά, και έχει πορτοκαλί-καφέ απόχρωση.
Τα χταπόδια dumbo, είναι σπάνια και ασυνήθιστα είδη που ζουν στον βυθό. Αναπαράγονται και μεγαλώνουν αργά, είναι πολύ μαλακά και ζελατινώδη και, σε αντίθεση με άλλα χταπόδια, δεν παράγουν καθόλου μελάνι και δεν μπορούν να αλλάξουν χρώμα».
«Η Αυστραλία παρουσιάζει μεγαλύτερη βιοποικιλότητα σε είδη dumbo χταποδιών σε σύγκριση με άλλες χώρες, αλλά πολλά από αυτά τα είδη έχουν καταγραφεί ή περιγραφεί μόλις τα τελευταία χρόνια. Το χταπόδι Carnarvon Flapjack, που ονομάστηκε από την περιοχή όπου βρέθηκε, είναι γνωστό μόνο από τα θαλάσσια πάρκα Carnarvon Canyon και Gascoyne, στα βορειοδυτικά της Αυστραλίας. Η παρουσία του προσθέτει επιπλέον αξία σε αυτά τα πρόσφατα ιδρυθέντα θαλάσσια πάρκα».
«Η περιγραφή ενός νέου είδους είναι συναρπαστική, αλλά υπάρχει πίεση να γίνει σωστά και απαιτεί χρόνο, καθώς πρέπει να εξετάσεις συγκριτικό υλικό και να μελετήσεις την παλαιά βιβλιογραφία. Πολλά από τα νέα είδη που έχω περιγράψει βρίσκονταν για δεκαετίες σε μουσεία και άλλες συλλογές, περιμένοντας κάποιον να τα παρατηρήσει.
Αυτή η ανακάλυψη αυξάνει τις γνώσεις μας για την οικολογία και τη βιοποικιλότητα των βαθέων υδάτων της Αυστραλίας. Η περιγραφή νέων ειδών είναι επίσης απαραίτητη για μελλοντική έρευνα για οικολογία και την αξιολόγηση των πληθυσμών τους με σκοπό την προστασία τους.»
Νωρίτερα το 2025, η Δρ. Verhoeff περιέγραψε ένα ακόμη, νέο είδος χταποδιού από δείγματα που συλλέχθηκαν στην ίδια αποστολή του 2022, και έχει περιγράψει πολλά ακόμη, νέα είδη σε προηγούμενες αποστολές με το RV Investigator και άλλα ερευνητικά πλοία της CSIRO.
Η Δρ. Lisa Kirkendale, επικεφαλής του τμήματος υδρόβιας ζωολογίας στο μουσείο της δυτικής Αυστραλίας, είπε:
«Η ανακάλυψη νέων ειδών μακροσκοπικών θαλάσσιων ζώων, δείχνει πόσα λίγα γνωρίζουμε για τη βαθιά θάλασσα της περιοχής. Ο Ινδικός Ωκεανός, είναι πραγματικά ένα πεδίο εξερεύνησης για την έρευνα της θαλάσσιας βιοποικιλότητας, και το WA Museum αποτελεί το θεσμικό κέντρο της περιοχής καθώς προχωράμε για να αντιμετωπίσουμε αυτή την πρόκληση. Στην Αυστραλία, πρέπει να υποστηρίξουμε περισσότερο τους ανθρώπους που ασχολούνται με την ταξινόμηση, όπως είναι η Tristan, ώστε να συνεχίσει να καταγράφει νέα εντυπωσιακά είδη, όπως είναι το χταπόδι Carnarvon Flapjack».
Η Δρ. Venetia Joscelyne, επικεφαλής της ομάδας του θαλάσσιου εθνικού ιδρύματος CSIRO, είπε:
«Η αποστολή του 2022 ανοιχτά της Δυτικής Αυστραλίας ήταν καθοριστική για την αύξηση της κατανόησής μας σχετικά με τους οικοτόπους του βυθού και τη βιοποικιλότητα της περιοχής.
Ήταν η πρώτη φορά που τα θαλάσσια πάρκα Carnarvon Canyon και Gascoyne χαρτογραφήθηκαν λεπτομερώς και εξερευνήθηκαν σε βάθη άνω των 5.000 μέτρων.
Η διεξαγωγή έρευνας σε απομακρυσμένα, υπεράκτια ή βαθέων υδάτων περιβάλλοντα είναι γενικά δύσκολη, αλλά το ερευνητικό σκάφος RV Investigator παρέχει στους επιστήμονες εντυπωσιακές δυνατότητες για να το γίνει αυτό».
«Μόνο από αυτή την αποστολή, παρατηρούμε ήδη πολλά νέα θαλάσσια είδη να περιγράφονται. Είναι εντυπωσιακό πως, οι επιστήμονες εκτιμούν ότι πιθανότατα υπάρχουν περισσότερα από 1.000 νέα είδη που περιμένουν να περιγραφούν από δείγματα που συλλέχθηκαν σε αποστολές του RV Investigator τα τελευταία 10 χρόνια.
Αυτές οι ανακαλύψεις είναι ζωτικής σημασίας για να κατανοήσουμε τις ανάγκες διατήρησης των θαλάσσιων πάρκων και θα βοηθήσει στη διάσωση των φυσικών αξιών τους στο μέλλον.»
